Palenie Judasza: Różnice pomiędzy wersjami

W związku z nadmierną agresją uczestników widowiska Kościół zakazał jego organizowania. Tam, gdzie zwyczaj nadal trwa, kukłę wiesza się na drzewie, słupie, kominie. Do czasów współczesnych obrzęd ten zachował się lokalnie na południu Polski ([[Podkarpacie]], [[Małopolska]], [[Śląsk Cieszyński]]), między innymi w [[Sanok]]u, [[Pruchnik]]u<ref>{{cytuj stronę |url = http://liturgia.wiara.pl/doc/418604.Palenie-Judasza |tytuł = Palenie Judasza |data = 2006-03-29 |opublikowany = wiara.pl |język = en |data dostępu = 2013-05-08}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = http://www.nowiny24.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20090410/REGION00/263811572 |tytuł = Dzisiaj w Pruchniku sąd na Judaszem |autor = Roman Kijanka |data = 2009-04-10 |opublikowany = nowiny24.pl |język = en |data dostępu = 2013-05-08}}</ref>, [[Krośnica (województwo małopolskie)|Krośnicy]]<ref>[http://www.24opole.pl/17255,Palenie_Judasza_wciaz_zywa_tradycja_w_Krosnicy,wiadomosc.html ''Palenie Judasza – wciąż żywa tradycja w Krośnicy''].</ref><ref>[http://www.izbicko.pl/2120/palenie-judasza-w-krosnicy.html ''Palenie Judasza w Krośnicy''].</ref>, [[Skoczów|Skoczowie]] (wodzenie [[Judosz]]a<ref>[http://bielskobiala.wyborcza.pl/bielskobiala/7,88025,23211223,w-skoczowie-chodza-z-judoszem-zwyczaj-ten-ma-kilkusetletnia.html Ewa Furtak, ''W Skoczowie chodzą z Judoszem. Zwyczaj ten ma kilkusetletnią tradycję''. wyborcza.pl 30 marca 2018].</ref><ref>[http://www.skoczow.pl/page/533,ostatni-taki-judosz.html ''Ostatni taki „Judosz”''].</ref>), [[Babienica|Babienicy]]<ref>{{Cytuj |autor = Magdalena Raducha |tytuł = „Sąd nad Judaszem” nie tylko w Pruchniku. Tu wyglądał zupełnie inaczej |data = 24 kwietnia 2019 |data dostępu = 2019-04-26 |opublikowany = wiadomosci.wp.pl |url = https://wiadomosci.wp.pl/sad-nad-judaszem-nie-tylko-w-pruchniku-tu-wygladal-zupelnie-inaczej-6373830452279425a}}</ref>. Palenie Judasza jest uznawane przez [[etnografia|etnografów]] za najbardziej wyróżniający Podkarpacie zwyczaj wielkanocny<ref>''Katarzyna Kwolek: Który zwyczaj wielkanocny zachowany do dzisiaj, najbardziej wyróżnia Podkarpacie? Monika Zydroń: Na pewno cała inscenizacja związana z paleniem Judasza w Pruchniku. Dawniej było to bardzo popularne, że w Wielki Czwartek dokonywano symbolicznego sądu na kukle Judasza. Była masowa procesja przez wieś. Ciągnięto kukłę Judasza, która była bita po drodze, a na końcu ją wieszano i podpalano. To zwyczaj, który już w XIX wieku był zabraniany przez władze bo powodował napięcia społeczne. Mimo wszystko do dzisiaj przetrwał w Pruchniku. Trochę zmieniła się jego forma. Dziś uczestniczą w tym dzieci, dawniej głównie kawalerowie. Rytuału palenia Judasza już prawie nigdzie się nie praktykuje się, pozostał on tylko w Pruchniku.'' [http://rzeszow.wyborcza.pl/rzeszow/7,34962,23211408,lany-poniedzialek-najlepiej-sie-trzyma-rozmowa-o-zwyczajach.html ''Lany poniedziałek najlepiej się trzyma – rozmowa o zwyczajach wielkanocnych – o zwyczajach wielkanocnych na Podkarpaciu mówi Monika Zydroń z Muzeum Etnograficznego im. Franciszka Kotuli w Rzeszowie'' wyborcza.pl 31 marca 2018].</ref>.

 

 

Palenie Judasza praktykowane było kiedyś na terenie całej Europy i jest nadal w niektórych częściach Grecji<ref>[http://whatsonwhen.com/events/event.asp?/events/~11558.jml] [https://religionnews.com/2018/04/09/greek-town-ritually-burned-judas-as-orthodox-celebrated-easter/ ''„Greek town ritually burned Judas as Orthodox celebrated Easter”''].</ref>, Brazylii<ref>[http://www.novomilenio.inf.br/santos/h0116.htm Carlos Pimentel ''Novo Milênio: Histórias e Lendas de Santos: Malhação do Judas. Quem lembra?'']</ref>, Hiszpanii<ref>[http://www.epa.eu/religion-photos/belief-faith-photos/-the-burning-of-judas-celebrations-during-easter-sunday-in-la-rioja-photos-55140027 'The burning of Judas’ celebrations during Easter Sunday in La Rioja].</ref><ref>[https://www.livinglanguage.com/blog/2012/06/22/la-noche-de-san-juan-the-night-of-fire/ ''La Noche de San Juan: The Night of Fire''].</ref>, Portugalii<ref>[https://www.azores-adventures.com/2016/03/easter-in-portugal-burning-judas-burying-the-cod.html ''Easter in Portugal – Burning Judas, Burying The Cod''].</ref>, Austrii<ref>[https://www.clcworld.com/articles/fabulous-easter-events-in-vienna-and-salzburg/ ''Fabulous Easter Events in Vienna and Salzburg''].</ref>, Niemiec<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.sauerlaender-heimatbund.de/Sauerland_2013_1.pdf | tytuł = „Und ewig brennt der Judas” w: SAUERLAND Zeitschrift des Sauerländer Heimatbundes, Sauerländer Heimatbund 2013 s. 9 | opublikowany = sauerlaender-heimatbund.de | archiwum = https://web.archive.org/web/20180501004256/http://www.sauerlaender-heimatbund.de/Sauerland_2013_1.pdf | zarchiwizowano = 2018-05-01}}.</ref><ref>[http://www.hagalil.com/2009/04/brauchtum/ Bayerisches Brauchtum bizarr: „Der Jud muß verbrannt werden!“].</ref><ref>[https://www.volksfreund.de/region/vulkaneifel/verbrennt-den-judas_aid-5147747 „Verbrennt den Judas!”].</ref>, Czech<ref>[https://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Judas%2C+Burning+of; ''Burning of Judas''] [http://www.myczechrepublic.com/czech_culture/czech_holidays/easter/judas.html Petr Chudoba, Czech Easter – ''The Chasing and Burning of Judas''].</ref><ref>[http://www.nulk.cz/2017/01/30/vodeni-jidase/ ''Národní ústav lidové kultury: Vodění Jidáše''].</ref>, Słowacji<ref>[https://spectator.sme.sk/c/20035854/traditions-of-a-slovak-easter.html ''Traditions of a Slovak Easter''].</ref>, Polski<ref>[https://kulturaludowa.pl/artykuly/wielkotygodniowy-obrzed-palenia-judasza-w-polsce-poludniowej/ Urszula Janicka-Krzywda, ''Wielkotygodniowy obrzęd palenia Judasza w Polsce południowej'' w: kultura ludowa.pl].</ref><ref>[https://historia.org.pl/2016/03/25/palenie-judasza/ Diana Walawender, ''Tradycje i zwyczaje wielkanocne. Palenie Judasza'' w:historia.org.pl].</ref>, Meksyku<ref>[https://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Judas%2C+Burning+of Burning of Judas]; [https://web.archive.org/web/20050326090339/http://zedilloworld.presidencia.gob.mx/PAGES/culture/note_semanasanta.html Judas Burning in Mexico], [https://www.mexican-folk-art-guide.com/judas-burning.html#.XMUT2NQrI0M ''Judas burning in Mexico''].</ref>, Kostaryki<ref>[https://news.co.cr/costa-rica-firefighters-wait-for-the-burning-of-judas-iscariot/45989/ ''Costa Rica Firefighters Wait for the Burning of Judas Iscariot''].</ref>, Urugwaju<ref>{{Cytuj |url = https://www.theguardian.com/notesandqueries/query/0,,-1747,00.html |tytuł = I remember children in 1930s Liverpool lighting bonfires in the streets early on Good Friday morning and burning Judas. Did these activities take place anywhere else, and ar... |opublikowany = www.theguardian.com |język = en |data dostępu = 2019-04-29}}</ref>, Wenezueli<ref name="autonazwa1">[https://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Judas%2C+Burning+of ''Burning of Judas''].</ref>, Cypru (gdzie nazywa się „lambratzia”)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://christmasspirit.wordpress.com/2008/03/ | tytuł = ''Cyprus Police launch campaign against Easter firecrackers'' | opublikowany = christmasspirit.wordpress.com | archiwum = https://web.archive.org/web/20080704110209/http://christmasspirit.wordpress.com/2008/03/ | zarchiwizowano = 2008-07-04}}, [https://cyprus-mail.com/2019/04/27/our-view-the-easter-tradition-thats-becoming-an-excuse-for-bad-behaviour/ ''The Easter tradition that’s becoming an excuse for bad behaviour''].</ref>, Filipin<ref>[https://news.mb.com.ph/2017/04/15/heres-one-peculiar-lenten-tradition-in-antique/ ''Here’s one peculiar Lenten tradition in Antique''].</ref>, Peru<ref name="autonazwa1" />, Chile<ref>[https://melaniehamlett.com/2012/04/15/this-is-the-judas-doll-that-my-neighborhood-torched-on-easter-night-he-was-stuffed-with-coins-so-at-the-end-all-the-little-kids-ran-into-the-fire-and-collected-hot-money-that-probably-scolded-their/ Judas Doll, Valparaiso].</ref>.