Wikipedia

Maciej Żylicz: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
(Pokaż wszystkie zmiany oczekujące na przejrzenie)
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
źródła/przypisy
m Wycofano edycje użytkownika 88.156.136.248 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Elfhelm.
Znacznik: Wycofanie zmian
Linia 50:
|funkcja pan nazwa =
}}
'''Maciej Żylicz''' (ur. [[21 września]] [[1953]] w [[Gdańsk]]u<ref name="erc" />) – polski [[Biochemia|biochemik]] i [[Biologia|biolog molekularny]], prezes zarządu [[Fundacja na rzecz Nauki Polskiej|Fundacji na rzecz Nauki Polskiej]], członek rzeczywisty [[Polska Akademia Nauk|Polskiej Akademii Nauk]], członek korespondent [[Polska Akademia Umiejętności|Polskiej Akademii Umiejętności]].
 
== Życiorys ==
Szkołę podstawową ukończył we [[Wrocław]]iu, zaś średnią o profilu sportowym w [[Zielona Góra|Zielonej Górze]]. Uprawiał [[Koszykówka|koszykówkę]] i [[Skok wzwyż|skok w wzwyż]]<ref name=":0" />. WJest latachabsolwentem 1972–1977fizyki studiował fizykędoświadczalnej i biologiębiologii (wna trybie indywidualnym) na[[Uniwersytet Gdański|Uniwersytecie Gdańskim]]. W 1977 r. uzyskał tytuł zawodowy magistra fizyki i został przyjęty na studium doktoranckie Akademii Medycznej w Gdańsku.
 
W latach 1973–1979 działał w [[Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela|Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela]] i [[Ruch Młodej Polski|Ruchu Młodej Polski]]. W 1976 był sygnatariuszem ''Listu 66 do Sejmu PRL'' – protestu wobec zmian w [[Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej|Konstytucji PRL]]. W 1977 zbierał podpisy i pieniądze na rzecz [[Czerwiec 1976|robotników z Radomia i Ursusa]]. Po wprowadzeniu [[Stan wojenny w Polsce (1981–1983)|stanu wojennego]] przewodniczył strajkowi na UG. W latach 1980–1989 był zastępcą, a później przewodniczącym komisji zakładowej [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”|NSZZ „Solidarność”]] na UG<ref name=":0" />.
 
W 19801979 uzyskał stopień doktora nauk przyrodniczych z zakresu biochemii<ref name="erc" /> na [[Gdański Uniwersytet Medyczny|Akademii Medycznej w Gdańsku]]. W latach 1982-1984 przebywał na stażu naukowym w University of Utah oraz Stanford University. W 1984 r. powrócił do Gdańska i założył własny zespół badawczy. Habilitował się w 1986 z zakresu biologii molekularnej wna InstytucieUniwersytecie Biochemii i Biofizyki PANGdańskim. [[Tytuł profesora]] nauk przyrodniczych został mu nadany w 1992<ref name="ln" />.
 
Od 1980 do końca lat 90. był związany zawodowo z macierzystym UG, m.in. jako prorektor ds. nauki (w latach 1990–1993). Współtworzył Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii UG-AMG. W latach 1993-1994 pracował jako ''visiting professor'' w Instytucie Onkologii, Medical Center, University of Utah. W latach 1999-2018 byłzostał  kierownikiem Zakładu Biologii Molekularnej w warszawskim [[Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej|Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej]]. Specjalizuje się w [[Biologia molekularna|biologii molekularnej]], prowadząc badania nad [[Białka szoku cieplnego|białkami szoku cieplnego]]<ref name="erc" (MIBMiK)/>.
 
SpecjalizujeWypromował siękilkunastu wdoktorów<ref [[Biologianame="IIMCB" molekularna|biologii molekularnej]], prowadząc badania nad [[Białka szoku cieplnego|białkami szoku cieplnego]] w replikacji, transkrypcji i naprawie DNA, proteolizie oraz w komórkach nowotworowych<ref>https://www.fnp.org.pl/o_fundacji/wladze/</ref>. Wypromował 15 doktorów (m.in. późniejszych [[Samodzielny pracownik nauki|samodzielnych pracowników naukowych]]: lub[[Jerzy założycieliOsipiuk|Jerzego firmOsipiuka]], biotechnologicznych):[[Krzysztof Liberek|Krzysztofa LiberekaLiberka]], Dorote[[Dorota Skowyra|Dorotę Skowyrę]], Jerzego Osipiuka,[[Bogdan Banecki|Bogdana Baneckiego]], Dianę Wojtkowiak,[[Joanna Jakóbkiewicz-Banecka|Joannę Jakóbkiewicz-Banecką, Joannę]])<ref Puzewicz,name="ln" Piotra/><ref Barskiego.name="recenzenci" Po przeniesieniu do Warszawy stopień doktora otrzymali:  Frank King, Marta Bućko-Justyna, Grzegorz Kudła, Aleksandra Helwak, Leszek Lipiński, Zuzanna Szymańska , Marcin Herok/>. Publikował artykuły w takich czasopismach jak: Cell,„Journal EMBOof J.Biological Chemistry”, Proceedings Academy„Journal of ScienceCell USA,Biology” oraz Cancer„European Journal of BiologicalBiochemistry”<ref Chemistryname="ln" /><ref name="BN" /><ref name="Scholar" />.
 
Członek rzeczywisty [[Polska Akademia Nauk|Polskiej Akademii Nauk]], członek krajowy korespondent [[Polska Akademia Umiejętności|Polskiej Akademii Umiejętności]]<ref name="ln" />. Przez rok kierował Komisją Badań Podstawowych w [[Komitet Badań Naukowych|Komitecie Badań Naukowych]], a w 2005 powołano go na prezesa zarządu [[Fundacja na rzecz Nauki Polskiej|Fundacji na rzecz Nauki Polskiej]]. W kadencji 2007–2010 był przewodniczącym Rady Naukowej [[Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk|Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN]]<ref name="ICHB" />. Wchodził w skład [[Komitet Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk|Komitetu Biochemii i Biofizyki]] oraz [[Komitet Biotechnologii Polskiej Akademii Nauk|Komitetu Biotechnologii]] PAN<ref name="ln" />. W latach 2010–2015 był społecznym doradcą prezydenta [[Bronisław Komorowski|Bronisława Komorowskiego]]<ref name="prezydent" />.
Piastował wiele  funkcji związanych z zarządzaniem nauką w Polsce i UE. Był członkiem zespołu (1997-2000), później członkiem (2000-2004) Komitetu Badań Naukowych (KBN), przewodniczącym Komisji Nauk Podstawowych KBN (2000-2001), delegatem Polski w European Molecular Biology Conference  (2000-2004), European Science Foundation (2008-2010), członkiem panelu selekcyjnego w programie Young Investigator Programme (2001-2003), przewodniczącym Panelu ERC Advanced Grant LS1 (2008-2010), członkiem panelu wybierającego nowych członków European Research Council (ERC) (2010-2014), członkiem panelu wybierającego przewodniczącego ERC (2018-2019), przewodniczącym zespołu selekcyjnego członków Rady NCN (2010-2015), ekspertem w programie budowania centrów doskonałości naukowej Dioscuri MPS-NCN (2019-2024), doradcą społecznym ds. nauki Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej [[Bronisław Komorowski|Bronisława Komorowskiego]] (2010-2015). Ponadto był członkiem jury międzynarodowej nagrody naukowej L’Oréal- UNESCO (2014-2016) oraz The FEBS |EMBO Women in Science Award (2007-2016), członkiem Senatu Towarzystwa Maxa Plancka (MPS) (2011- 2023) oraz członkiem jury przyznającego Europejską Nagrodę Naukową finansowaną przez Fundację Körberga (2020 - obecnie). W 2005 r. został powołany na stanowisko prezesa zarządu [https://www.fnp.org.pl/ Fundacji na rzecz Nauki Polskiej], największej polskiej pozarządowej organizacji finansującej badania naukowe.
 
Jest synem inżyniera Andrzeja Żylicza, wnukiem [[Bohdan Hulewicz|Bohdana Hulewicza]]<ref name=":0" />, bratankiem [[Marek Żylicz|Marka]] i [[Jan Żylicz|Jana]] Żyliczów. Jego syn Jan Jakub Żylicz jest embriologiem, liderem grupy badawczej na Uniwersytecie<ref wname="FA" Kopenhadze/>.▼
Jest członkiem pięciu krajowych i zagranicznych akademii: od 1994 r. jest członkiem-korespondentem Polskiej Akademii Nauk (od 2007 r. członkiem rzeczywistym), członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności (2001), Academia Europaea (2011), Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina - Niemieckiej Akademii Nauk Przyrodniczych Leopoldina (2011), European Organisation for Research and Treatment of Cancer - Europejskiej Akademii Badań nad Rakiem (2010) oraz trzech stowarzyszeń naukowych, w których członkostwo zależy od wyborów: European Molecular Biology Organization(EMBO) - Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej (1999); w latach 2003–2007 był członkiem jej rady, American Society of Biochemistry and Molecular Biology -  Amerykańskiego Towarzystwa Biochemii i Biologii Molekularnej (1995) oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (2021).
 
▲Jest synem inżyniera Andrzeja Żylicza, wnukiem [[Bohdan Hulewicz|Bohdana Hulewicza]], bratankiem [[Marek Żylicz|Marka]] i [[Jan Żylicz|Jana]] Żyliczów. Jego syn Jan Jakub Żylicz jest embriologiem, liderem grupy badawczej na Uniwersytecie w Kopenhadze.
 
== Odznaczenia i wyróżnienia ==
* Krzyż Komandorski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (2015)<ref name="KKom" />
* Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2008)<ref name="KOfic" />
* Doktorat ''honoris causa'' [[Uniwersytet Wrocławski|Uniwersytetu Wrocławskiego]] (2007), [[Uniwersytet Gdański|Uniwersytetu Gdańskiego]] (2011) i [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] (2013)<ref name="PAP" />▼
* Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1999)
* Nagroda Prezesa Rady Ministrów za osiągnięcia naukowe (2002)<ref name=":1" />▼
▲* Doktorat ''honoris causa'' [[Uniwersytet Wrocławski|Uniwersytetu Wrocławskiego]] (2007), [[Uniwersytet Gdański|Uniwersytetu Gdańskiego]] (2011) i [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] (2013)
* Człowiek Roku 2001 „[[Dziennik Bałtycki|Dziennika Bałtyckiego]]” (2001)<ref name=":0" />▼
▲* Nagroda Prezesa Rady Ministrów za osiągnięcia naukowe (2002)
* [[Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej]] (1999)<ref name=":1" />▼
* Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za całokształt dorobku (2019)
* [[Medal Komisji Edukacji Narodowej]] (1998)<ref name=":1" />▼
▲* Człowiek Roku 2001 „[[Dziennik Bałtycki|Dziennika Bałtyckiego]]” (2001)
▲* [[Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej]] (1999)
▲* [[Medal Komisji Edukacji Narodowej]] (1998)
* [[Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza]] (1992)
* Medal Leona Marchlewskiego (2001)
* Nagrody im. Jakuba Parnasa za najlepsze prace z zakresu biochemii wykonane w polskich laboratoriach (1996, 2007, 2010)
 
== Przypisy ==
<references>
<ref name=":0">{{cytuj |autor = |tytuł = Prof. dr hab. Maciej Żylicz Doktorem Honoris Causa UG |tytułdata = How|data Idostępu became a= biochemist2020-08-22 |opublikowany = IUBMB Journalsug.edu.pl |url = https://iubmbug.onlinelibraryedu.wiley.compl/doi49029/10.1002/iub.73prof_dr_hab_maciej_zylicz_doktorem_honoris_causa_ug}}</ref>
<ref name=":1">{{cytuj |tytuł = Prof. Maciej Żylicz |data dostępu = 2020-08-22 |opublikowany = prezydent.pl |url = https://www.prezydent.pl/archiwum-bronislawa-komorowskiego/kancelaria/doradcy/doradcy-spoleczni/maciej-zylicz/}}</ref>
<ref name="BN">{{cytuj | url = https://katalogi.bn.org.pl/discovery/search?query=any,contains,Maciej%20%C5%BBylicz&tab=BN&search_scope=MyInstitution1&vid=48OMNIS_NLOP:48OMNIS_NLOP&facet=lds19,include,%C5%BBylicz%20Maciej%201953&lang=pl&offset=0 | tytuł = Żylicz, Maciej | opublikowany = Katalog [[Biblioteka Narodowa (Warszawa)|Biblioteki Narodowej]] | data dostępu = 2016-06-27}}</ref>
<ref name="erc">{{cytuj | archiwum =https://web.archive.org/web/20160815001050/https://erc.europa.eu/organisation/prof-maciej-zylicz | tytuł = Prof. Maciej Zylicz | opublikowany = Gedanopedia[[Europejska |archiwumRada = https://gedanopediads.pl/ Badań Naukowych]] | język = en}}</ref>
<ref name="FA">{{cytuj |url=https://forumakademickie.pl/fa-archiwum/archiwum/2001/10/artykuly/19-rody_uczone.htm |autor=[[Magdalena Bajer]]|tytuł=Żylicze|data dostępu=2017-02-09|czasopismo=Forum Akademickie|wolumin=Nr 10|data=2001}}</ref>
<ref name="ICHB">{{cytuj | tytuł = Historia Rady Naukowej | data dostępu = 2022-11-07 | url = https://portal.ichb.pl/historia-rady-naukowej/ | opublikowany = Instytut Chemii Bioorganicznej PAN}}</ref>
Linia 102 ⟶ 96:
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj |archiwum = https://web.archive.org/web/20170704170903/http://www.fnp.org.pl/o_fundacji/wladze/ |tytuł = Prof. dr hab. Maciej Żylicz |opublikowany = Fundacja na rzecz Nauki Polskiej}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Maciej_Żylicz”