|
== Tło ==
W lipcu 1520 r., w trakcie II fazy wojny pruskiej, wojska krzyżackie przeszły do kontrofensywy, uderzając na [[Mazowsze]]. Z kolei w sierpniu 1520 r. zaatakowana została [[Warmia]]. W październiku 1520 r. z Niemiec nadeszły posiłki krzyżackie, oznaczone naszytymi na odzież krzyżami, liczące ponad 10 tysięcy żołnierzy: 1900 konnych, 8000 pieszych z 21 działami (18 kolubryn polowych, 1 notszlanga i 2 ciężkie, oblężnicze kartauny – tzw. „śpiewaczki”) oraz 300 wozami pod wodzą [[Wolf von Schönberg|Wolfa von Schönberga]]<ref>Ibidem, s. 30.</ref>. Po przekroczeniu granicy we [[Frankfurt nad Odrą|Frankfurcie nad Odrą]] uderzyły na [[Wielkopolska|Wielkopolskę]]. O tych oddziałach, początkowo werbowanych daleko od polskich granic – w [[Alzacja|Alzacji]] i [[Nadrenia|Nadrenii]] (później także m.in. w [[Brandenburgia|Brandenburgii]]) dość dokładne dane posiadał [[Starosta generalny|starosta generalny Wielkopolski]] [[Łukasz Górka (1482–1542)|Łukasz II Górka]], jednak [[Sejm bydgoski 1520|sejm bydgoski]] zbagatelizował jego doniesienia. Nie przyniosła rezultatu próba zaciągu artylerzystów wrocławskich do obrony miasta i zamku. Posiłki dosłane przez dwór królewski (86 zaciężnych) okazały się szczupłezbyt liczebnieszczupłe. Zwolnienie części szlachty wielkopolskiej z uczestnictwa w pospolitym ruszeniu w zamian za obronę przygranicznych zamków także zawiodło: spora część rycerzy po prostu nie stawiła się w zagrożonych zamkach, za co później [[Zygmunt I Stary|Zygmunt Stary]] skonfiskował ich majętności. Przygotowania Międzyrzecza do obrony pogorszyło jeszcze doniesienie królewskich wywiadowców twierdzących, że najemnicy zakonu pomaszerują prosto pod [[Gdańsk]]. Nienowoczesny już, XIV-wieczny zamek bez silnego garnizonu i dostatecznej artylerii nie był w stanie wspierać obrońców miasta, ani nawet wyzyskać należycie swojego obronnego położenia.
== Bitwa ==
Po przekroczeniu polskiej granicy, atakujący podeszli pod Międzyrzecz 12 października 1520, paląc po drodze okoliczne osady. Zanim Niemcy zaczęli walkę, z jednej z wsi starostwa międzyrzeckiego otrzymali wsparcie – ówczesny niemiecki sołtys [[Nietoperek|Nietoperka]], Martin Jokisch pomógł najemnikom przeprawić się do Międzyrzecza przez słabo strzeżone miejsce od wschodu. Sołtys ten nie stawił się również z pospolitym ruszeniem<ref>W. Nycz, ''Nietoperek – stare i nowe dzieje'', Nietoperek-Międzyrzecz-Gorzów Wlkp., 2005, s. 12.</ref>. W trakcie I fazy starcia, przeciwnikkrzyżackie podziała ostrzelaniudokonały miejskichwyłomu fortyfikacjiw wdarłmurach. sięZdaniem wJędrzeja ichMoraczewskiego, obrębobrońcy nie mogąc sprostać przewadze przeciwnika podpalili część miasta, by pod osłoną pożaru wycofać się do zamku. Miejscem, gdzie prawdopodobnie wrogie oddziały weszływkroczyły do miastaMiędzyrzecza, był narożnik murów w okolicy dzisiejszego [[Kościół św. Jana Chrzciciela w Międzyrzeczu|kościoła pw. Św. Jana Chrzciciela]]<ref>Międzyrzecz – Dzieje miasta, pod. red. W. Strzyżewski, M. Tureczek, Międzyrzecz 2009, s. 115.</ref>. Następnie dokonano oblężenia międzyrzeckiegopobliskiego zamku. Podczas trwającej dwa dni wymiany ognia, zabity został m.in. głównodowodzący artylerią oblężniczą oficer, dosłany von Schönbergowi przez elektora brandenburskiego, Joachima. Obrońcom prawdopodobnie udało się wyeliminować także dwie krzyżackie kolubryny. Mimo zażartej obrony, w której wyróżnił się anonimowy zakonnik, ciężkie działa niemieckie szybko dokonały wyłomu w gotyckich murach. PonoszącymZniszczeniu stratyuległa część wschodnia, z głównym budynkiem mieszkalnym, bramą i wieżą; powalony został także północny odcinek murów. Wśród dalszych strat poniesionych przy szturmie, najemnikom udało się osiągnąć cel.: 14 października 1520<ref>{{Cytuj |autor = Marcin Bielski |tytuł = Kronika Polska |data = 1597 |opis = s.546 |miejsce = Kraków |wydawca = Drukarnia Jakuba Sibenrychera}}</ref> poważnie uszkodzony zamek został zdobytyopanowany, a resztki obrońców wraz z dowódcą, wobec beznadziejnej sytuacji – poddały się. Pozostałą przy życiu część załogi następnie wymordowano, z wyjątkiem dwóch rotmistrzów, oszczędzonych dla okupu<ref>{{Cytuj |autor = Jędrzej Moraczewski |tytuł = Dzieje Rzeczypospolitej Polskiej z pierwszej połowy szesnastego wieku |data = 1847 |opis = s. 66 |miejsce = Poznań |wydawca = N.Kamieński i S-ka}}</ref>. 14 października 1520 z obozu pod Międzyrzeczem von Schönberg wysłał obu jeńców i list do króla Zygmunta Starego, w którym pytał, jak król będzie postępował z jeńcami z armii krzyżackiej<ref>{{Cytuj |autor = Marian Biskup |tytuł = Wojna pruska, czyli wojna Polski z Zakonem Krzyżackim z lat 1519–1521 |czasopismo = wyd. „Napoleon”, Oświęcim |data = 2014 |s = 319–323}}</ref>.
== Skutki i następstwa ==
|
