Malta: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Anulowanie wersji 73728906 autorstwa 185.153.36.197 (dyskusja) Znaczniki: Anulowanie edycji Link do ujednoznacznienia |
napisałem wszystko co wiem o Malcie Znaczniki: Wycofane VisualEditor |
||
Linia 44:
|pkb_ppp_osoba = 61 939{{r|IMF}} [[Dolar międzynarodowy|dolarów międzynar.]]
}}
'''bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla Malta''', '''Republika Malty''' ({{malt.|Repubblika ta’ Malta}}, {{ang.|Republic of Malta}}) – wyspiarskie [[Miasto-państwo|państwo-miasto]]<ref name="doi">{{cytuj stronę |url = https://www.gov.mt/en/About%20Malta/Pages/Flags-Symbols-and-their-use.aspx |tytuł = Flags, Symbols and their uses |autor = Department of Information of Malta}}</ref><ref name="creativemalta">{{cytuj stronę |url = http://www.creativemalta.gov.mt/internationalisation/introduction |tytuł = Draft National Strategy for the Cultural and Creative Industries – Creative Malta |autor = Creativemalta.gov.mt |archiwum = https://web.archive.org/web/20130728080308/http://www.creativemalta.gov.mt/internationalisation/introduction |zarchiwizowano = 2013-07-28 |data dostępu = 2014-10-14}}</ref><ref name="dailymail">[http://www.dailymail.co.uk/news/article-1306213/England-populated-country-EU.html „This very crowded isle: England is most over-populated country in EU”] – [[Daily Mail]].</ref> położone w [[Europa Południowa|Europie Południowej]], na [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]], 81 km na południe od [[Włochy|Włoch]]<ref name="GMaps">Od [[Żebbuġ (Gozo)|Żebbuġ]] w Republice Malty o współrzędnych geograficznych {{współrzędne|36°04′48.2″N 14°15′06.7″E}} do Cava d’Aliga ([[Scicli]]) we Włoszech o współrzędnych geograficznych {{współrzędne|36°43′22.5″N 14°41′10.9″E}} – Google Maps.</ref>. Obejmuje cały [[Wyspy Maltańskie|archipelag Wysp Maltańskich]], jednakże większość ludności mieszka na [[Malta (wyspa)|głównej wyspie o tej samej nazwie]], w zespole miejskim [[Valletta|Valletty]] – stolicy Malty<ref name="eurostat-fua" />.
Malta ma [[Historia Malty|historię]] sięgającą tysięcy lat. Cywilizacja na Malcie zaczęła rozwijać się ponad 7000 lat temu<ref name="bradshawfoundation" />. W jaskini [[Għar Dalam]] odnaleziono ceramikę stworzoną przez człowieka z około 5000 r. p.n.e.<ref>{{Cytuj stronę | url = http://heritagemalta.org/museums-sites/ghar-dalam/ | tytuł = Għar Dalam | opublikowany = heritagemalta.org | archiwum = https://web.archive.org/web/20190630213406/http://heritagemalta.org/museums-sites/ghar-dalam/ | zarchiwizowano = 2019-06-30}} – Heritage Malta.</ref><ref>[https://archive.is/20120909070819/http://www.showcaves.com/english/mt/showcaves/Dalam.html Għar Dalam] – showcaves.com.</ref> Pierwsze większe budowle na Malcie – [[Megalityczne świątynie Malty|megalityczne świątynie]] zaczęto budować około 3600 r. p.n.e. Są one najstarszymi stojącymi budowlami w Europie i jednymi z najstarszych na świecie<ref name="Shaw374">{{Cytuj książkę |autor = Ian Shaw, Robert Jameson |tytuł = A Dictionary of Archaeology |url = https://books.google.be/books?id=8HKDtlPuM2oC&pg=PA374&dq=Xemxija+Temple&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=Xemxija%20Temple&f=false |wydawca = John Wiley & Sons |data = 2008 |strony = 374 |isbn = 9780470751961 |data dostępu = 2015-09-05}}</ref><ref name="Blake160">{{Cytuj książkę |autor = Emma Blake, A. Bernard Knapp |tytuł = The Archaeology of Mediterranean Prehistory |url = https://books.google.be/books?id=XTPbfQSEWKMC&pg=PA160&dq=Maltese+Temple&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=Maltese%20Temple&f=false |wydawca = John Wiley & Sons |data = 2008 |strony = 158–161 |isbn = 9781405137249 |data dostępu = 2015-09-05}}</ref>, są starsze niż [[Piramidy w Gizie|piramidy w Egipcie]]<ref name="bradshawfoundation">[http://www.bradshawfoundation.com/malta/ The Prehistoric Archaeology of the Temples of Malta] – bradshawfoundation.com.</ref>. W podobnym okresie powstało [[Hypogeum Ħal Saflieni]]. Spuścizną tych budowli jest kilkanaście ruin, z czego siedem zostało wpisane na [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO|listę światowego dziedzictwa UNESCO]]<ref name="UNESCO-132">[http://whc.unesco.org/en/list/132 Megalithic Temples of Malta] – UNESCO.</ref><ref name="UNESCO-130">[http://whc.unesco.org/en/list/130 Ħal Saflieni Hypogeum] – UNESCO.</ref>. Przez następne wieki wyspy maltańskie były pod panowaniem m.in. [[Fenicja]]n i [[Kartagina|Kartaginy]] (800–218 p.n.e.), [[Starożytny Rzym|Starożytnego Rzymu]] (218 p.n.e.–870 n.e.), [[Arabowie|Arabów]] (870–1091), Hrabstwa i [[Królestwo Sycylii|Królestwa Sycylii]] (1091–1530), [[Zakon Maltański|Zakonu Maltańskiego]] (1530–1798) oraz [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] (1800–1964/1974). Losy wysp maltańskich mają dziś odzwierciedlenie w kulturze, języku i architekturze, czego przykładem jest Valletta z 320 zabytkami, czyniąc ją jednym z najbardziej zagęszczonych obszarów zabytkowych na świecie. Także ona została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO<ref>[http://whc.unesco.org/en/list/131 City of Valletta] – UNESCO.</ref>.
| |||