Platforma Obywatelska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycję użytkownika 185.167.33.85 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to BZPN.
Znacznik: Wycofanie zmian
m Zmieniono centryzm na centrolewicę ze względu na ostatnie decyzje Platformy Obywatelskiej. Jeśli będzie zmiana proszę ją uzasadnić, a nie zmieniać “bo tak“
Znaczniki: Ręczne wycofanie zmian VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 33:
}}
{{Polityka Polski}}
'''Platforma Obywatelska''' ('''PO''') – polska [[partia polityczna]] o charakterze [[centryzmCentrolewica|centrowymcentrolewicowym]]<ref>{{Cytuj | url=https://apnews.com/article/poland-coalition-agreement-tusk-3ee322514f6295bf4a235eea36322f97 | tytuł=Poland's election winners sign a coalition pact but won't get to govern just yet &#124; AP News<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=apnews.com | język=en | data dostępu=2024-05-12}}</ref>, założona (początkowo jako [[stowarzyszenie]]) 24 stycznia 2001 (jako partia pod nazwą ''Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej'' zarejestrowana 5 marca 2002)<ref>{{cytuj stronę|url = http://wiadomosci.wp.pl/zarejestrowano-partie-platforma-obywatelska-rp-6109015300527233a|tytuł = Zarejestrowano partię Platforma Obywatelska RP|opublikowany = wp.pl|data = 5 marca 2002|data dostępu = 2014-02-19}}</ref>. Skupia osoby głównie o poglądach [[Socjalliberalizm|socjalliberalnych]]<ref>{{Cytuj | url=https://search.worldcat.org/title/939904795 | tytuł=Raport z badania "Trójkąt ideologiczny" &#124; WorldCat.org<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=worldcat.org | język=en | data dostępu=2024-05-12}}</ref> i [[liberalny konserwatyzm|liberalno-konserwatywnych]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.parties-and-elections.eu/poland.html|tytuł=Parties and Elections in Europe: Poland|opublikowany=parties-and-elections.eu|język=en|data dostępu=2020-02-02}}</ref> (był to główny nurt w początkowych latach istnienia formacji<ref>{{cytuj książkę|tytuł=Post-Communist EU Member States: Parties and Party Systems|url=https://books.google.com/books?id=iNa6l58HNWoC|inni=Susanne Jungerstam-Mulders (red.)|autor r=Aleks Szczerbiak|rozdział=Power without Love? Patterns of Party Politics in Post-1989 Poland|rok=2006|wydawca=Ashgate|miejsce=Londyn|isbn=978-0-7546-4712-6|strony=95}}</ref><ref>{{cytuj książkę|autor=Vít Hloušek|autor2=Lubomír Kopeček|tytuł=Origin, Ideology and Transformation of Political Parties: East-Central and Western Europe Compared|url=https://books.google.com/books?id=K79sdX-amEgC&pg=PA30|data=2010|wydawca=Ashgate|isbn=978-0-7546-7840-3|strony=30}}</ref><ref>{{cytuj pismo|nazwisko=Hanley|imię=Seán|tytuł=Explaining Comparative Centre-Right Party Success in Post-Communist Central and Eastern Europe|url=http://discovery.ucl.ac.uk/15030/1/15030.pdf|czasopismo=Party Politics|wolumin=14|numer=4|strony=407–434|data=lipiec 2008|imię2=Aleks|imię3=Tim|imię4=Brigid|nazwisko2=Szczerbiak|nazwisko3=Haughton|nazwisko4=Fowler|doi=10.1177/1354068808090253}}</ref><ref>{{cytuj pismo|nazwisko=Seleny|imię=Anna|tytuł=Communism’s Many Legacies in East-Central Europe|czasopismo=Journal of Democracy|wolumin=18|numer=3|strony=156–170|data=lipiec 2007|doi=10.1353/jod.2007.0056}}</ref>). W początkowym okresie istnienia ugrupowanie prezentowało [[Liberalizm gospodarczy|liberalne poglądy gospodarcze]] i [[Konserwatyzm|konserwatywne]] stanowisko w sprawach [[światopogląd]]owych, w późniejszym okresie stopniowo przesuwając się w lewo<ref>{{Cytuj stronę | url = https://wydarzenia.interia.pl/kraj/news-po-skreca-w-lewo-tusk-nie-odnalazlby-sie-w-partii-sprzed-lat,nId,6262523 | tytuł = PO skręca w lewo. Tusk nie odnalazłby się w partii sprzed lat | autor = Marcin Makowski | data = 4 września 2022 | opublikowany = interia.pl | data dostępu = 2022-10-02}}</ref>. Według badań w początkowych latach PO popierał głównie elektorat [[Prawica|prawicowy]] i [[Centrum (opcja polityczna)|centrowy]], zaś [[Lewica|lewicowy]] w znikomym stopniu. W drugiej połowie lat 2000. elektorat lewicowy zaczął niewiele ustępować centrowemu i prawicowemu<ref>{{cytuj stronę|url = https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2011/K_115_11.PDF|tytuł = Notowania Platformy Obywatelskiej – dziesięć lat działalności|opublikowany = cbos.pl|data = wrzesień 2011|data dostępu = 2019-09-22}}</ref>. W drugiej dekadzie XXI wieku PO stała się partią popieraną w dominującym stopniu przez elektorat centrowy i lewicowy, zaś przez prawicowy w niewielkim stopniu<ref>{{cytuj stronę|url = https://stanpolityki.pl/poglady-polityczne-a-preferencje-wyborcze-polakow/|tytuł = Poglądy polityczne a preferencje wyborcze Polaków|opublikowany = stanpolityki.pl|data = 19 marca 2019|data dostępu = 2019-09-22}}</ref>. Gospodarczo PO deklaruje w ostatnich latach elementy [[społeczna gospodarka rynkowa|społecznej gospodarki rynkowej]]<ref name=":1">{{cytuj książkę|tytuł=Społeczna Gospodarka Rynkowa: Polska i integracja europejska |url=http://www.pte.pl/pliki/pdf/SGR%20Polska%20i%20integracja%20europejska.compressed.pdf|inni=[[Elżbieta Mączyńska-Ziemacka]], Piotr Pysz (red.)|autor r=Łukasz Kaczmarczyk| rozdział=Elementy Społecznej Gospodarki Rynkowej w programach polskich partii opozycyjnych w świetle zasad konkurencyjnego ładu gospodarczego Waltera Euckena |rok=2018 |wydawca=Polskie Towarzystwo Ekonomiczne |miejsce=Warszawa |isbn=978-83-65269-22-5 |strony=157–160}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url = https://www.youtube.com/watch?v=959KHQNniDo|tytuł = Stajemy do pojedynku|autor = [[Ewa Kopacz]]|opublikowany = Konto PO w serwisie YouTube|data = 26 stycznia 2016|data dostępu = 2020-02-02}}</ref>.
 
Głównymi założycielami PO byli [[Andrzej Olechowski]] (uzyskał 2. wynik w wyborach prezydenckich w 2000), [[Maciej Płażyński]] (ówczesny marszałek Sejmu, wcześniej w [[Akcja Wyborcza Solidarność|AWS]]) i [[Donald Tusk]] (ówczesny wicemarszałek Senatu, wcześniej w [[Unia Wolności|Unii Wolności]]). W latach 2007–2015 Platforma Obywatelska była największą siłą polityczną w [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejmie]] oraz [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej|Senacie]] i wspólnie z [[Polskie Stronnictwo Ludowe|Polskim Stronnictwem Ludowym]] tworzyła [[Koalicja PO-PSL|koalicję rządową]], która była zapleczem parlamentarnym rządu (do 2014 Donalda Tuska, od 2014 [[Ewa Kopacz|Ewy Kopacz]]). Od 2015 do 2023 PO była największą siłą opozycyjną w polskim parlamencie (przy czym od 2019 stanowiła trzon większości senackiej), była nią też w latach 2001–2007. Od 2019 PO jest trzonem [[Koalicja Obywatelska|Koalicji Obywatelskiej]], która od 2023 jest najsilniejszą formacją koalicji rządzącej, współtworząc rząd Donalda Tuska wraz z [[Trzecia Droga (Polska)|Trzecią Drogą]] (sojuszem tworzonym przez [[Polska 2050|Polskę 2050]] i PSL) i [[Lewica (2019)|Lewicą]]. Od 2004 do 2019 posiadała najliczniejszą spośród polskich partii reprezentację w [[Parlament Europejski|Parlamencie Europejskim]] (w PE należy do frakcji [[Europejska Partia Ludowa (Chrześcijańscy Demokraci)|Europejskiej Partii Ludowej]]). W latach 2009–2012 członek PO [[Jerzy Buzek]] był [[Przewodniczący Parlamentu Europejskiego|przewodniczącym PE]]. Od 2010 do 2015 wysunięty przez PO [[Bronisław Komorowski]] sprawował urząd [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej]]. W latach 2014–2019 Donald Tusk (od 2003 do 2014 przewodniczący, następnie honorowy przewodniczący, a od 2021 ponownie przewodniczący PO) pełnił funkcję [[Przewodniczący Rady Europejskiej|przewodniczącego Rady Europejskiej]]. W latach 2019–2022 był on przewodniczącym międzynarodówki [[Europejska Partia Ludowa|EPL]], której członkinią jest PO.