|
'''Kuchnia wielkopolska''' – [[Kuchnia polska|polska kuchnia]] regionalna, charakterystyczna dla terenów [[Wielkopolska|Wielkopolski]].
[[prehistoria|nych]] czasach, podstawę wyżywienia mieszkańców terenu obecnej Wielkopolrumentarium [[kuchnia polska|kuchni polskiej]] – stosowano [[czosnek]], [[cebula zwyczajna|cebulę]], [[pietruszka zwyczajna|zieloną pietruszkę]], czy [[liść laurowy|liście laurowe]], a także [[szafran]], [[rodzynki]], [[pieprz]], [[imbir]], [[cynamonowiec|cynamon]], [[gałka muszkatołowa|gałkę muszkatołową]], tudzież [[cytryna zwyczajna|cytryny]].
== Historia ==
W najdawniejszych, [[prehistoria|prehistorycznych]] czasach, podstawę wyżywienia mieszkańców terenu obecnej Wielkopolski stanowiła [[pszenica]], [[proso]] i [[jęczmień]] (pierwsze uprawy tych [[zboża|zbóż]] datowane są na około 2500 lat p.n.e.). W VIII wieku n.e. zaczęto uprawiać [[żyto]]. We [[wczesne średniowiecze|wczesnym średniowieczu]] znano już także [[rośliny strączkowe]], [[len]] i niektóre [[rośliny oleiste]]. Hodowano też [[krowa|krowy]], [[świnia domowa|świnie]] i [[owca domowa|owce]] (wcześniej dominowało [[łowiectwo]]). Od XI wieku pojawiły się [[warzywa]]: [[ogórek|ogórki]], [[dynia]] i [[czosnek]], a następnie [[kapusta]], [[brukiew]], [[marchew]], [[rzepa]] oraz [[pasternak zwyczajny|pasternak]]. W czasach [[I Rzeczpospolita|I Rzeczypospolitej]], a potem pod [[zabór pruski|zaborem pruskim]] jadano różnorakie [[mięso|mięsa]] – [[dziczyzna|dziczyznę]], [[drób]], [[wołowina|wołowinę]] i [[wieprzowina|wieprzowinę]]. Pito [[wódka|gorzałkę]] i [[miód pitny|miód]], a także rozcieńczane [[piwo]]. Z przypraw sięgano do dawnego instrumentarium [[kuchnia polska|kuchni polskiej]] – stosowano [[czosnek]], [[cebula zwyczajna|cebulę]], [[pietruszka zwyczajna|zieloną pietruszkę]], czy [[liść laurowy|liście laurowe]], a także [[szafran]], [[rodzynki]], [[pieprz]], [[imbir]], [[cynamonowiec|cynamon]], [[gałka muszkatołowa|gałkę muszkatołową]], tudzież [[cytryna zwyczajna|cytryny]].
O odrębności kulturowej kuchni wielkopolskiej zadecydował dopiero XIX wiek, kiedy to rozpowszechniły się [[ziemniak]]i.kulturow Zrobiły one w Wielkopolsce tak dużą kulinarną karierę, że mieszkańcy pozostałych zaborów zaczęli utożsamiać kuchnię wielkopolską głównie ze spożyciem ziemniaków, zwanych [[gwara poznańska|gwarowo]] ''pyrami''. Potrawy z ziemniaków i [[mąka|mąki]] stanowiły podstawę wyżywienia szerokich mas mieszkańców regionu. Mięso (w tym również ryby) spożywano znacznie rzadziej, co nie oznacza, że potrawy z tych półproduktów niepotraw należą do kanonu dań regionalnych. W uboższych domach mięso (czyli ''chabas'') jadano od święta, np. przy okazji [[świniobicie|świniobicia]]. Podstawę codziennej diety [[drobnomieszczaństwo|drobnomieszczaństwa]] i [[proletariat]]u stanowiły, oprócz ziemniaka, potrawy mączne, [[kasza|kasze]], [[Kapusta kwaszona|kapusta kiszona]], [[chleb]], [[śledziowate|śledzie]], [[słonina]] i niewielkie ilości gorszego mięsa. W przypadku najuboższych robotników menu stanowiły właściwie głównie ziemniaki i kapusta.
Po [[uwłaszczenie chłopów|uwłaszczeniu chłopów]] na terenie [[Prusy (państwo)|Prus]], gospodarstwa wielkopolskie rozpoczęły produkcję żywności na rynek zewnętrzny, a nie tylko na własne potrzeby domowe. Skutkiem tego było otwarcie się wsi na różnego rodzaju nowości, w tym kulinarne. Zmieniały się powoli stosowane produkty, potrawy oraz zwyczaje związane ze stołem.
|
