Wikipedia

Mauzoleum generała Józefa Bema: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
jęz., ort.
Linia 27:
[[Józef Bem]] po śmierci w 1850 spoczął w [[Aleppo]] w [[Turcja|Turcji]] (obecnie w [[Syria|Syrii]]) na [[Islam|muzułmańskim]] cmentarzu wojskowym Dżebel el Isam. W 1926 zawiązano „Komitet dla sprowadzenia zwłok gen. J. Bema”<ref>Str. 73 w: Bartosz Marciniak, Aleksander Strojny, ''Tarnów. Perła renesansu'', Wydawnictwo Bezdroża, Kraków, 2007, {{ISBN|978-83-60506-84-4}}.</ref>. Komitet uzyskał poparcie m.in. prezydenta Polski [[Ignacy Mościcki|Ignacego Mościckiego]] oraz marszałka [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]]<ref>Str. 38 w: Kazimierz Bańburski, ''Przewodnik po Tarnowie'', Tarnowskie Regionalne Centrum Koordynacji i Obsługi Turystyki, Tarnów 2000, {{ISBN|83-87785-07-5}}.</ref>.
 
Adolf Szyszko-Bohusz jako lokalizacjęBohualizację mauzoleum wybrał klomb w Parku Strzeleckim<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Z Rady Miejskiej |czasopismo = Słowo Tarnowskie |data = 1928-01-15 |numer = 3 |s = 3 |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/896067/edition/860809/content?}}</ref>. Podczas obrad Rady Miasta Tarnowa w styczniu 1928 roku część radnych sprzeciwiła się tej lokalizacji. Postanowiono wysłać delegację do autora projektu [[Adolf Szyszko-Bohusz|Adolfa Szyszko-Bohusza]] w skład której weszli: burmistrz [[Julian Kryplewski]], wiceburmistrz Herman Mütz, radca [[Józef Kazimierz Jakubowski|Józef Jakubowski]] i dyrektor budownictwa miejskiego Witold Gizbert-Studnicki w celu wyboru innego miejsca pod budowę mauzoleum<ref name=":0" />. Ostatecznie przewodniczący Komitetu podpisał umowę z Szyszko-Bohuszem na budowę mauzoleum<ref name=":4" /> na wyspie znajdującej się na stawie<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Prochy generała Bema spoczną na wiosnę br. w Tarnowie. |czasopismo = [[Słowo Tarnowskie]] |data = 1928-01-22 |numer = 4 |s = 2 |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/896068/edition/860810/content?}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Kinga Kimic |tytuł = Ogród Strzelecki w Tarnowie – ogród pamięci z Mauzoleum Generała Bema |czasopismo = Architektura |data = 2012 |numer = 7 |s = 155–167 |url = https://suw.biblos.pk.edu.pl/downloadResource&mId=496644}}</ref>. W lutym 1928 roku rozpoczęto prace przy budowie. Najpierw ścięto drzewa rosnące na wysepce i zniwelowano teren<ref name=":4">{{Cytuj |tytuł = Z chwili bieżącej. Budowa mauzoleum generała Bema |czasopismo = Słowo Tarnowskie |data = 1928-02-19 |numer = 4 |s = 3 |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/896072/edition/860814/content?}}</ref>. Konstrukcja z żelazobetonu została wylana już w kwietniu<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Budowa mauzuleum gen. Bema |czasopismo = Słowo Tarnowskie |data = 1928-04-15 |numer = 16 |s = 2 |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/896080/edition/860822/content?}}</ref>. Szyszko-Bohusz projekt mauzoleum przygotował bezpłatnie, co znacznie obniżyło koszty jego wzniesienia<ref>{{Cytuj |tytuł = Odznaczenie twórcy mauzoleum gen. Bema |czasopismo = Słowo Tarnowskie |data = 1928-05-20 |numer = 20 |s = 2 |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/896084/edition/860826/content?}}</ref>
 
Pochówek na cmentarzu katolickim nie był możliwy z uwagi na przejście Bema na islam. Prostokątny sarkofag wznosi się na sześciu [[porządek koryncki|korynckich]] kolumnach otoczonych kulami, nawiązującymi do macierzystego rodzaju broni generała, [[artyleria|artylerii]]<ref name=":3" />. Łączące je łańcuchy wykonano z brązu armatniego przekazanego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych<ref name=":1" />. Mają one 150 ogniw. Każde waży 6 kilogramów<ref name=":2" />. Na dłuższych bocznych ścianach sarkofagu widnieją napisy: w języku polskim – I''ózef Bem (''pisane przez I, a nie J, bo tak w XIX wieku zapisywano imię Bema'')'', w języku węgierskim – ''Bem Apó, a Magyar szabadságharc legnagyobb hadvezére 1848–1849'' (''Ojczulek Bem, największy wódz walki wolnościowej Węgier 1848–1849'')<ref>{{Cytuj |tytuł = Węgierski napis na mauzoleum generała Bema. |czasopismo = Słowo Tarnowskie |data = 1928-05-26 |numer = 21 |s = 2 |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/896085/edition/860827/content?}}</ref>, od strony wschodniej w języku tureckim, pismem arabskim – ''Ferik Murad Pasza''<ref>{{Cytuj |tytuł = Napis turecki na mauzoleum gen. Bema |czasopismo = Słowo Tarnowskie |data = 1928-06 |numer = 27 |s = 2 |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/896091/edition/860833/content?}}</ref> oraz daty – 1794 (narodzin), 1850 (śmierci), 1929 (powrotu zwłok do kraju)<ref name=":3">Str. 258 w: Praca zbiorowa – Andrzej Niedojadło (redaktor naczelny), ''[[Encyklopedia Tarnowa]]'', Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne, Tarnów, 2010, {{ISBN|978-83-87366-96-4}}.</ref>. W czerwcu 1928 roku podczas wizyty Szyszko-Bochusza w Tarnowie podjęto decyzję o doprowadzeniu wody do stawu otaczającego mauzoleum ze zbiornika wodociągowego w Krzyżu<ref>{{Cytuj |tytuł = Z Komitetu sprowadzenia zwłok gen. Bema do kraju. |czasopismo = Słowo Tarnowskie |data = 1928-06-29 |numer = 26 |s = 2 |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/896090/edition/860832/content?}}</ref>. Koszt robót wyniósł 10 tysięcy złotych<ref>{{Cytuj |tytuł = Nadzwyczajne posiedzenie Rady m. Tarnowa. |czasopismo = Słowo Tarnowskie |data = 1928-08-18 |numer = 30 |s = 3 |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/896094/edition/860836/content?}}</ref>. W lipcu 1928 roku mauzoleum było ukończone, brakowało tylko łańcuchów, które były odlewane w Krakowie<ref name=":1" />.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Mauzoleum_generała_Józefa_Bema”