Wikipedia

Antonio Vivaldi: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
?
Znacznik: Anulowanie edycji
Nie podano opisu zmian
Znaczniki: Wycofane usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor
Linia 1:
{{inne znaczenia||[[Antonio Vivaldi (brydżysta)|Antonio Vivaldi – brydżysta]]}}
{{Artysta muzyczny infobox
|nazwa = Antonio Vivaldi
|nazwa oryginalna =
|zdjęcie = Vivaldi.jpg
|opis zdjęcia =
|alt zdjęcia =
|imię i nazwisko = Antonio Lucio Vivaldi
|pseudonim = Il Prete Rosso (Rudy Ksiądz)
|data urodzenia = [[4 marca]] [[1678]]
|miejsce urodzenia = [[Wenecja]]
|pochodzenie = [[Włosi|włoskie]]
|data śmierci = [[28 lipca]] [[1741]]
|miejsce śmierci = [[Wiedeń]]
|instrument = [[skrzypce]]
|typ głosu =
|gatunek = [[muzyka barokowa]]
|zawód =
|aktywność =
|wydawnictwo =
|powiązania =
|współpracownicy =
|wyróżniony instrument =
|zespół =
|odznaczenia =
|faksymile = nie
|opis faksymile =
|commons = Antonio Vivaldi
|wikicytaty = Antonio Vivaldi
|www =
}}
{{Duchowny infobox
|imię i nazwisko =
|imię i nazwisko org =
|tytuł =
|grafika = Antonio Vivaldi.jpg
|opis grafiki = Antonio Vivaldi (1725)
|alt grafiki =
|herb =
|dewiza =
|dewiza - j. polski =
|kraj działania = [[Republika Wenecka]]
|data urodzenia = [[4 marca]] [[1678]]
|miejsce urodzenia = [[Wenecja]]
|data śmierci = [[28 lipca]] [[1741]]
|miejsce śmierci = [[Wiedeń]]
|miejsce pochówku =
|1. funkcja =
|1. funkcja - okres =
|2. funkcja =
|2. funkcja - okres =
|wyznanie = [[katolicyzm]]
|kościół = [[kościół łaciński|rzymskokatolicki]]
|inkardynacja = [[Patriarchat Wenecji]]
|data ślubów zakonnych =
|data diakonatu =
|data ordynacji =
|data święceń = 23 marca 1703
|data nominacji =
|data sakry =
|data patriarchatu =
|data kreacji =
|papież kreujący =
|kościół tytularny =
|faksymile =
|opis faksymile =
|odznaczenia =
|commons =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|wikinews =
|www =
}}
'''Antonio Lucio Vivaldi''', zwany ''Il Prete Rosso'' (pol. „Rudy Ksiądz”) (ur. [[4 marca]] [[1678]] w [[Wenecja|Wenecji]], zm. [[28 lipca]] [[1741]] w [[Wiedeń|Wiedniu]]) – [[Republika Wenecka|wenecki]] [[kompozytor]], skrzypek i [[Duchowieństwo|duchowny]] [[kościół łaciński|rzymskokatolicki]]. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych kompozytorów [[Muzyka barokowa|epoki baroku]]<ref>''Mała encyklopedia muzyki'', PWN, Warszawa 1970.</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.gim.kargowa.pl/almanach/kompozytorzy.htm |tytuł = Słynni kompozytorzy |archiwum = https://web.archive.org/web/20181012090357/http://www.gim.kargowa.pl/almanach/kompozytorzy.htm |zarchiwizowano = 2018-10-12 |data dostępu = 2018-12-21}}</ref>.
 
Antonio Vivaldi urodził się w [[Wenecja|Wenecji]]. Jego ojciec, początkowo [[cyrulik]] z zamiłowaniem muzycznym, był skrzypkiem, który ostatecznie znalazł zatrudnienie w orkiestrze [[Bazylika św. Marka w Wenecji|bazyliki św. Marka]]. To od niego młody Vivaldi uczył się gry na tym instrumencie.
 
W wieku 25 lat otrzymał [[Sakrament święceń|święcenia kapłańskie]]. Pół roku później we wrześniu 1703 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel gry na skrzypcach w sierocińcu dla dziewcząt [[Ospedale della Pietà]], dla którego komponował do końca życia. W 1705 r. został opublikowany jego pierwszy zbiór [[sonata|sonat]] a tre<ref>{{Cytuj |autor = Elżbieta Dziębowska |tytuł = Encyklopedia Muzyczna PWM |data = 2009}}</ref>, a cztery lata później nowa seria sonat skrzypcowych. W 1713 roku Vivaldi napisał swoją pierwszą [[Opera|operę]] ''[[Ottone in villa]]''. W roku 1718 udał się do [[Mantua|Mantui]], gdzie pozostał przez dwa lata, dyrygując muzyką świecką na dworze księcia Filipa. Po powrocie do Wenecji, w 1727 r. opublikował ''[[Il cimento dell'armonia e dell'inventione]]'' ze słynnym zbiorem ''[[Cztery pory roku (Vivaldi)|Le quattro stagioni]]'' (''Cztery pory roku'').
 
W ostatnich latach życia podróżował po [[Europa|Europie]], dyrygując wykonaniami swoich dzieł. W 1740 wyruszył do Wiednia, gdzie rok później zmarł na nierozpoznaną do końca chorobę.
 
== Życiorys ==
=== Rodzina ===
Dziadek kompozytora, Agostino Vivaldi mieszkał w Brescii. Miał dwóch synów Agostina (ur. ok. 1643) i Giovanniego (ok. 1655-1736). Po śmierci Agostina seniora w 1665 rodzina przeniosła się do [[Wenecja|Wenecji]]; 11 czerwca 1676 ojciec kompozytora Giovanni Battista Vivaldi ożenił się z Camillą Calicchio, córką krawca. Z zawodu był fryzjerem, jednak już w metryce chrztu kompozytora występuje jako „instrumentalista”, a od 1685 pracował jako skrzypek w bazylice świętego Marka. Z faktu, że był angażowany jako „Giambattista Rossi” lub „Giambattista Vivaldi detto Rossetto”, przypuszcza się, że odznaczał się rudym kolorem włosów, którą to cechę przekazał najstarszemu synowi. Z małżeństwa Giambattisty i Camilli przyszło na świat sześcioro dzieci: Antonio Lucio (4 marca 1678), Margarita Gabriela (1680), Cecilia Maria (1683), Bonaventura Tomaso (1685), Zanetta Anna (1687) i Francesco Gaetano (1700)<ref>{{cytuj książkę |tytuł = Vivaldi |nazwisko r = Talbot |imię r = Michael |strony = 38–41}}</ref>.
 
=== Wczesne lata ===
[[Plik:Chiesa di San Giovanni in Bragora - Venezia.jpg|thumb|240px|[[Kościół San Giovanni Battista in Bragora]], Wenecja]]
Antonio, urodzony 4 marca 1678, został ochrzczony ''in casa pericoli di morte''<ref>Tj. w obliczu zagrożenia śmiercią.</ref>. 6 maja został przyniesiony do [[kościół San Giovanni Battista in Bragora|kościoła San Giovanni Battista in Bragora]] i zapisany w tamtejszej księdze parafialnej. Nie jest znany charakter choroby, która stała się przyczyną chrztu w niebezpieczeństwie śmierci. Być może była nią astma, która przez całe życie gnębiła kompozytora. W liście z 1737 pisał: ''Z tego powodu niemal stale przebywam w domu i wyruszam jedynie płynąc w gondoli lub jadąc karetą''<ref>{{cytuj książkę |tytuł = Vivaldi |nazwisko r = Talbot |imię r = Michael |strony = 42}}</ref>.
 
Naukę gry na skrzypcach pobierał u swego ojca. Możliwe, że nauczył się też trochę grać na [[klawesyn]]ie. Jako najstarszy syn został przeznaczony do stanu duchownego. Kształcił się w szkołach dzielnicowych należących do kościołów San Giovanni in Oleo i San Geminiano. 18 września 1693 przyjął tonsurę; we wrześniu 1696 ostatnie ze święceń niższych (akolitat)<ref>{{Cytuj |autor = Franco Martina |tytuł = Gloria e Magnificat a Monte per il “Serenissimo’’ Vivaldi |data = 2017-06-09 |data dostępu = 2023-02-04 |opublikowany = Giornalemio.it |url = https://giornalemio.it/cultura/gloria-e-magnificat-a-monte-per-il-serenissimo-vivaldi/ |cytat = Si dà di seguito i gradini del suo cursus sacerdotale:
ordini minori: ostiario (1693), lettore (1694), esorcista (1695), accolito (1696);
ordini maggiori: suddiacono (1699), diacono (1700), sacerdote (1703). |język = it-IT}}</ref>. 23 marca 1703 roku został wyświęcony na kapłana<ref>{{cytuj książkę |tytuł = Vivaldi |nazwisko r = Talbot |imię r = Michael |strony = 43–44}}</ref>.
 
=== Kariera ===
Vivaldi miał 25 lat, gdy zaczął pracować w sierocińcu. Przez następne trzydzieści lat komponował większość swoich głównych dzieł podczas pracy w tym miejscu. W Wenecji istniały cztery podobne instytucje; ich celem było zapewnienie schronienia i edukacji dzieciom, które zostały opuszczone lub osierocone, lub których rodziny nie były w stanie ich utrzymać. Zostały one sfinansowane ze środków przekazanych przez Republikę. Chłopcy nauczyli się zawodu i musieli odejść, kiedy skończyli piętnaście lat. Dziewczęta otrzymały wykształcenie muzyczne, a najzdolniejsi uczniowie pozostali i zostali członkami renomowanej orkiestry i chóru Ospedale. Cotygodniowe występy zespołów z ''Ospedale'' stały się z czasem jednym z ważniejszych wydarzeń artystycznych w Wenecji. Pracowali tam także m.in. G. Legrenzi, [[Domenico Scarlatti]].
 
W 1705 został opublikowany jego pierwszy zbiór [[sonata|sonat]] na trzy instrumenty, a cztery lata później nowa seria sonat skrzypcowych. Sonaty te odniosły duży sukces. Sukces ten ugruntował w 1711 cyklem [[Koncert (forma muzyczna)|koncertów]] znanych jako ''[[L'Estro Armonico]]''. W 1713 Vivaldi napisał swoją pierwszą operę ''[[Ottone in villa]]''.
 
W roku 1718 udał się do [[Mantua|Mantui]], gdzie pozostał przez dwa lata, dyrygując muzyką świecką na dworze księcia Filipa. Po powrocie do Wenecji, w 1727 opublikował ''[[Il cimento dell'armonia e dell'inventione]]'' ze słynnym zbiorem ''Le quattro stagioni'' (''[[Cztery pory roku (Vivaldi)|Cztery pory roku]]''), który skomponował na podstawie anonimowych sonetów (istnieje hipoteza, że to sam Vivaldi był ich autorem), z których każdy nosił nazwę jednej z pór roku. Koncerty te są jednym z wybitniejszych przykładów [[muzyka programowa|muzyki programowo-ilustracyjnej]]. Następne lata podróżował po [[Europa|Europie]] dyrygując wykonaniami swoich dzieł. W 1740 wyruszył do Wiednia, gdzie rok później zmarł na nierozpoznaną do końca chorobę.
 
Sława Vivaldiego wyszła daleko poza granice Wenecji, jego dzieła cieszyły się powodzeniem także we Francji, Holandii i Włoszech.
 
== Zapomnienie i ponowne odkrycie ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Antonio_Vivaldi”