Maszynista pracujący w [[lokomotywa elektryczna|lokomotywie elektrycznej]] lub [[lokomotywa spalinowa|spalinowej]] w określonych sytuacjach ma przydzielanego do pomocy dodatkowego pracownika, tzn. pomocnika maszynisty; zaś maszynista [[lokomotywa parowa|parowozu]] dodatkowo oprócz pomocnika maszynisty [[palacz]]a.
Z medycznego punktu widzenia medycyny pracy, praca na stanowisku maszynisty pojazdów trakcyjnych jest odpowiedzialna, nerwowaobciążająca psychicznie, wymagająca stałej sprawności psychofizycznej pracownika. Maszyniści zatrudnieni na PKP pracują w systemie pracy turnusowej, prowadząc nieregularny tryb życia i odżywiania. Praca maszynisty odbywa się w warunkach narażenia na długotrwałe działanie ciepła lub zimna oraz działanie czynników uciążliwych dla zdrowia, jak hałas (w granicach normy), wstrząsy, spaliny oleju napędowego, działanie pola elektromagnetycznego. Występuje również możliwość nagłego doznania urazu mechanicznego lub termicznego. Istotny jest również wpływ na psychikę pracownika incydentów (potrącenia zwierząt) i wypadków, zwłaszcza ze skutkiem śmiertelnym dla ludzi. Praca na stanowisku maszynisty (zarówno pojazdów trakcji spalinowej, jak i elektrycznej) zaliczona jest do prac szczególnie uciążliwych i niebezpiecznych.
