Syjonizm: Różnice pomiędzy wersjami

'''Syjonizm''' (od nazwy wzgórza ''[[Syjon]]'' w [[Jerozolima|Jerozolimie]], na którym stała [[Świątynia Jerozolimska]]) – ruch polityczny i społeczny, dążący do odtworzenia żydowskiej siedziby narodowej na terenach starożytnego IzraelaPalestyny, będących w okresie międzywojennym [[terytorium mandatowe|mandatem]] [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] ([[Palestyna (mandat)|Brytyjski Mandat Palestyny]]). Syjonizm doprowadził do powstania państwa [[Izrael]] w 1948. Współcześnie jego celem jest także utrzymanie jedności narodu żydowskiego żyjącego w rozproszeniu i jego więzi z Izraelem. Ruch zapoczątkowany pod koniec XIX wieku miał wiele nurtów i postaci, powszechnie utożsamiany z ''syjonizmem politycznym'', interpretowanym w różny sposób: jako [[patriotyzm]] żydowski, jako ruch narodowowyzwoleńczy i państwowotwórczy, jako kierunek kulturalny i społeczny, oraz jako ruch religijny. Poza syjonizmem politycznym mówiono o syjonizmie duchowym, którego celem była nowa tożsamość żydowska ([[Achad ha-Am]]), odrodzenie [[Język hebrajski|języka hebrajskiego]] ([[Eliezer ben Jehuda|Eliezer ben-Yehuda]]) i powstanie literatury i kultury w tym języku.

Ważnym wydarzeniem dla ruchu syjonistycznego była tzw. [[deklaracja Balfoura]] z listopada 1917, w której minister spraw zagranicznych [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] [[Arthur Balfour]] stwierdzał o przychylności władz brytyjskich wobec koncepcji ''żydowskiej siedziby narodowej''<ref>„Biuro Spraw Zagranicznych, 2 listopada 1917, Szanowny Lordzie Rotschildzie! Z wielką przyjemnością przekazuję Panu w imieniu Rządu Jej Królewskiej Mości niniejszą deklarację, przez Rząd zatwierdzoną, będącą wyrazem sympatii dla żydowskiego ruchu syjonistycznego. Rząd Jej Królewskiej Mości z przychylnością przygląda się zasiedlaniu narodowej siedziby Żydów, Palestyny, i dołoży wszelkich starań, aby cel ten został osiągnięty; jednocześnie nie zamierza uczynić nic, co ograniczyłoby prawa obywatelskie i religijne nieżydowskich społeczności w Palestynie, albo status prawny i polityczny, jakim cieszą się Żydzi w innych krajach. Będę wdzięczny, jeżeli powiadomi Pan o niniejszej deklaracji Związek Syjonistyczny. Z poważaniem, James Balfour”. Zob. [[:Plik:Balfour declaration unmarked.jpg|File:Balfour declaration unmarked.jpg]] i [http://www.jewish.org.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=86&Itemid=66].</ref> w Palestynie. Na dokument ten powoływali się później Żydzi przy tworzeniu państwa Izrael. Natomiast Arabowie zwracali uwagę na wieloznaczność użytego przez Brytyjczyków terminu „siedziby narodowej” (''national home''). Deklaracja ministra Balfoura miała głównie na celu pozyskanie poparcia społeczności żydowskiej w czasie działań [[I wojna światowa|I wojny światowej]].