Narodowe Siły Zbrojne: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Braniewiak (dyskusja | edycje) drobne |
Doprecyzowanie niektórych informacji, dodanie b. ważnych cytatów i szablonu - do niektórych informacji tu podanych nie ma źródeł, trzeba poszukać i dodać Znaczniki: Wycofane Link do ujednoznacznienia |
||
Linia 1:
{{Dopracować|więcej przypisów=2024-06}}
{{Siły zbrojne infobox
|nazwa = Narodowe Siły Zbrojne (1942–1944)<br />Narodowe Siły Zbrojne – Armii Krajowej (1944–1945)<br />Narodowe Siły Zbrojne – Związku Jaszczurczego (1944–1947)
Linia 111 ⟶ 112:
Na czele resztek organizacji (jako p.o. Komendanta Głównego NSZ-ZJ) stanął wówczas ppor. rez./ppłk NSZ-ZJ [[Stanisław Kasznica (komendant NSZ)|Stanisław Kasznica]], dotychczasowy szef Wydziału I Organizacyjnego KG NSZ-ZJ oraz jednocześnie przewodniczący Komitetu Pomocniczego. W miarę sprawnie funkcjonował jedynie pion wywiadu (m.in. istniały wywiadowcze kanały kontaktowe z Brygadą Świętokrzyską, stacjonującą na terenie [[Bawaria|Bawarii]] w [[Niemcy|Niemczech]]). Działające jeszcze oddziały partyzanckie posługujące się nazwą NSZ albo poprzechodziły do NZW, albo działały samodzielnie, bez łączności z Komendantem Głównym NSZ-ZJ. Na przełomie lat 1945/1946 resztki NSZ-ZJ kierowanych przez ppłk. [[Stanisław Kasznica|Stanisława Kasznicę]] i mjr. [[Lech Neyman|Lecha Neymana]] podporządkowały się NZW, zaś jesienią 1946 roku do NZW przyłączył się,
rozbity przez UB, Okręg VII NSZ-ZJ z
11 lutego 1948 r. rozpoczął się „Proces członków [[Organizacja Wewnętrzna|Organizacji Polskiej]] i NSZ”, jak nazywała go prasa komunistyczna. Trwał tylko 11 dni. Aresztowanych oskarżono o współpracę z Niemcami, działalność nielegalną, pracę wywiadowczą na rzecz „obcego mocarstwa”, zorganizowanie „trójek antykomunistycznych” oraz „zbrodniczą działalność skierowaną przeciwko Polsce Ludowej”. Wyrok został ogłoszony 2 marca; S. Kasznica i [[Lech Neyman]] zostali skazani na karę śmierci, natomiast pozostali oskarżeni na dożywotnie, względnie długoletnie więzienie. Kary śmierci wykonano natychmiast.
Linia 390 ⟶ 391:
=== Konflikty z Armią Krajową, Gwardią Ludową WRN i Batalionami Chłopskimi ===
Raporty Armii Krajowej z Białegostoku informowały o wyrokach NSZ-ONR na żołnierzy AK<ref name="Piotr Matusak Powstanie warszawskie" />. Poza Białymstokiem oddziały NSZ-ONR miały podszywać się pod AK i anonimowo terroryzować miejscową ludność. W rejonie radomskim oddział NSZ-ONR podszywający się pod AK atakował oddziały GL-AL, w odwecie żołnierze podziemia komunistycznego pojmali 10 zakładników z AK. Autor meldunku informuje o tym, że komuniści zastrzelili jednego z zakładników, jednak po zdemaskowaniu oddziału NSZ-ONR uwolnili wszystkich AK-owców<ref name="Armia Krajowa w dokumentach2" />. Josef Kermisz w „Polish-Jewish Relations During the Second World War” informuje o dokonywanych przez NSZ zabójstwach żołnierzy AK pochodzenia żydowskiego i działaczy demokratycznych związanych z AK<ref name="Emanuel Ringelblum Polish" />.
Jedną z wielu przyczyn konfliktów między Narodowymi Siłami Zbrojnymi a Armią Krajową była też walka o zaplecze aprowizacyjne<ref>Jerzy Gapys, Postawy społeczno-polityczne ziemiaństwa w latach 1939–1945 na przykładzie dystryktu radomskiego, Kielce 2003, s. 342</ref>.
Sporadycznie żołnierze Narodowych Sił Zbrojnych, na gruncie walki z [[Lewica|lewicą]], dokonywali mordów na przedstawicielach [[Gwardia Ludowa WRN|Gwardii Ludowej WRN]], będącej częścią podziemia [[Polska Partia Socjalistyczna – Wolność, Równość, Niepodległość|PPS-owskiego]] i Armii Krajowej. Udokumentowano 6 przypadków zabójstwa dokonanych przez członków NSZ na członkach GL-WRN. W 1943 r. w Makocicach w powiecie [[Miechów]] zamordowano Stanisława Nogę, a innego żołnierza spalono żywcem w Soborzycach. Zabici zostali również: przewodniczący rady WRN w Dąbrowie Antonii Ogiński, Zygmunt Łęgowik „Brzeszczot” i Stefan Mirowski „Mściciel”, a Wilhelm Nyderek został rozstrzelany przez Niemców po donosie ze strony członków NSZ<ref name="Wacław Czarnecki Janusz Durko" />. Stanisław Kowalczyk żołnierz GL WRN w regionach Zagłebia, Tarnowa i Miechowskiego w swoich wspomnieniach pisał m.in. ''Należy bowiem przypomnieć, że przeciwko nam występowali nie tylko okupanci, ale także NSZ, które w powiecie miechowskim mordowały naszych ludzi, pepesowców i ukrywających się Żydów.'', informował o napadzie na jego oddział sił SS, wywiad GL WRN miał ustalić, że za donosem stać miał NSZ a członkowie, żołnierze NSZ mieli pod koniec 1943 r. zaatakować odprawę komendantów Gwardii Ludowej WRN w Szczytnikach, żądając wskazania ukrywanych przez socjalistów Żydów i komunistów<ref name="Wacław Czarnecki Janusz Durko2" />.
Po akcji scaleniowej dowódca AK Bór–Komorowski 22 maja 1944 r. depeszował do Londynu: „Wejście NSZ do AK traktowane jest jako realizacja niezbędnej jednolitości wojska. Głosy krytyczne, szczególnie Stronnictwa Ludowego, wyrażają zastrzeżenia, podnosząc, że oddziały NSZ współdziałały z Niemcami w walce z komuną i tępiły Żydów, a nieraz czynnie występowały przeciw lewicowym działaczom. Lewica obawia się wzmocnienia żywiołów prawicowych w wojsku, zaś Bataliony Chłopskie odnoszą się do NSZ wrogo za liczne wypadki represji wobec chłopów. Jedno z pism [[Ruch ludowy|ludowców]] tak pod koniec okupacji oceniało działalność NSZ, cytat<ref name="Jan Ciechanowski Powstanie" /><ref>Kazimierz Przybysz, ''Chłopi polscy wobec okupacji hitlerowskiej 1939–1945'', Warszawa 1983, s. 86, 87</ref>{{Cytat|treść = Bandy te wszystkich swoich przeciwników dzielą na „komunistów” i „bandytów” i gdzie się daje, tam katują i mordują. Przywódcy ich rekrutują się z różnego rodzaju i typu „synków szlacheckich”, spośród „złotej młodzieży” i „niebieskich ptaków”. Ordynarnie i po bandycku reprezentują prężność ginących resztek szlachetczyzny, jej najgorszego wyrazu: buńczuczności i okrucieństwa wobec słabych, uniżoności i płaszczenia się wobec mocniejszych. Komuna uważa podporządkowanie za dowód reakcyjności AK.
Linia 410 ⟶ 411:
{{Cytat |treść = I tak już nie najlepsza szczególnie na moim terenie sytuacja staje się napięta. Dochodzi do bardzo ostrych starć z działającymi już członkami NSZ i rzucania pod naszym adresem takimi określeniami jak "zdrajcy ojczyzny". Sytuacja staje się groźna, wzrasta nienawiść wzajemna. Przywódcy NSZ od początku 1942 r. uzurpują sobie prawo do jedynej reprezentacji narodu, głoszą dewizę: kto nie idzie z nami jest zdrajcą ojczyzny i zostaje zlikwidowany. Sieją terror i żądają bezwzględnego podporządkowania się, BCh w ich pojęciu to banda komunistów.}}
Pismo Batalionów Chłopskich – "[[Żywią i bronią (czasopismo)|Żywią i Bronią]]" w numerze 2 (10) przyniosło wiadomość, że w nocy z 23 na 24 lutego 1944 r. oddział NSZ "pacyfikował" w gminie Niewierszyn, powiat Opoczno wsie: Niewierszyn, Sieczka, Kawęczyn, Aleksandrów, Jankowice i Władysławów oraz w gminie Skotniki, powiat konecki – wieś Szarpsko<ref>{{Cytuj |tytuł = Narodowe Siły Zbrojne |czasopismo = Żywią i Bronią |data = 15 maja 1944 |wolumin = 2/10}}</ref>. NSZ napadł też na Szkołę Spółdzielczą w Zakrzówku, w której wielu słuchaczy działało w BCh. Bojówka zabiła jednego z wychowanków. 12 września żołnierze organizacji naszli w domu jednego z uczniów, którego jednak nie było w środku. Wtedy NSZ-owcy zabili gospodarza domu<ref>''Bataliony Chłopskie na Lubelszczyźnie'', Lublin 1972, s. 72, Notatka dowódcy rejonu BCh</ref>. W okolicach maja 1944 r. w Złotej Pińczowskiej NSZ-owcy pozbawili życia komendanta placówki BCh i dwoje ludowców<ref name="RN6">Ryszard Nazarewicz ''Armii Ludowej dylematy i dramaty'', Warszawa 2000, s. 170</ref>. W lipcu 1944 r. 204 pułk NSZ-ONR napadł na połączone oddziały AL i BCh [[Potyczka pod Skrobaczowem|pod wsią Skrobaczów]] i zabił 9 żołnierzy<ref name="RN7">Ryszard Nazarewicz ''Armii Ludowej dylematy i dramaty'', Warszawa 2000, s. 171</ref>. 16 sierpnia 1944 r. oddział NSZ-ONR zmasakrował oddział BCh [[Potyczka pod Krzepinem|pod Krzepinem]]. Zabito jednego żołnierza, a drugiego raniono, w następstwie czego wkrótce zmarł<ref name="RN10">Ryszard Nazarewicz ''Armii Ludowej dylematy i dramaty'', Warszawa 2000, s. 179</ref>. Wkrótce potem NSZ-ONR wziął do niewoli dowódcę BCh Bolesława Kozłowskiego. Ludowcy odwdzięczyli się im za to porwaniami sympatyków NSZ-ONR. Ostatecznie doszło do pertraktacji, w następstwie których wzajemnie zwolniono jeńców<ref name="RN10">Ryszard Nazarewicz ''Armii Ludowej dylematy i dramaty'', Warszawa 2000, s. 179</ref>.
[[Henryk Borucki]] ps. "Czarny" zeznał w okresie powojennym, że w 1944 r. wysłał z Warszawy do Radomia kilka plutonów bojowych [[Polska Armia Ludowa|Polskiej Armii Ludowej]] w celu walki z
W związku z narastającą falą mordów bratobójczych dokonywanych przez jednostki Narodowych Sił Zbrojnych, [[Centralizacja Stronnictw Demokratycznych, Socjalistycznych i Syndykalistycznych|Centralny Komitet Ludowy]] wydał w lipcu 1944 r. odezwę-ulotkę pt. ''Ludu polski!'' wzywającą "czynniki oficjalne" podziemia do zajęcia w tej sprawie czynnego stanowiska. Ponadto w odezwie tej zawarte było również wezwanie PAL, BCh, GL WRN, AL oraz AK do dania odporu "faszystowskim bandytom z NSZ"<ref>{{Cytuj |autor = [[Andrzej Gąsiorowski (historyk)]] |redaktor = Maciej Zalewski, Klaudia Dróżdż |rozdział = Polska Armia Ludowa (powstanie-rozwój-powiązania) Kontakty PAL z NSZ |tytuł = Polska Armia Ludowa 1943-1945 Studia. Fakty-mity-tajemnice |data = 2018 |isbn = 9788365957047 |miejsce = Gdańsk |wydawca = Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku |s = 175, 176}}</ref>.
{{Cytat |treść = Centralny Komitet Ludowy wzywa polskie czynniki oficjalne do zdecydowanego stanowiska w sprawie morderców i prowokatorów wojny domowej spod znaku NSZ. CKL wzywa polskie masy pracujące bez względu na przynależność organizacyjną oraz ich kierownictwa polityczne, wzywa Polską Armię Ludową, Bataliony Chłopskie, Gwardię Ludową WRN, Armię Ludową oraz żołnierzy AK do dania należytego odporu faszystowskim bandytom z NSZ. Wyznawcy Hitlera i pomocnicy Gestapo muszą raz wreszcie zrozumieć, że skończyła się ostatecznie era faszyzmów, że w Wolnej i Niepodległej Rzeczypospolitej Ludowej suwerennym gospodarzem może być tylko Lud Polski: robotnicy, chłopi i inteligencja pracująca.}}Masowość mordów bratobójczych spowodowała powołanie przez [[Rada Jedności Narodowej|RJN]], CKL i [[Krajowa Rada Narodowa|KRN]] w lipcu 1944 r. wspólnej komisji do zbadania faktów źródeł tych zbrodni. Prawdopodobnie w oparciu o wyniki badań tej komisji został przygotowany tekst komunikatu przekazanego w dniu 4 sierpnia 1944 r. przez szefa [[Oddział II Informacyjno-Wywiadowczy|II Oddziału]] Sztabu KG AK [[Kazimierz Iranek-Osmecki|płk. Kazimierza Iranek-Osmeckiego ps. "Heller"]] na ręce [[Jan Rzepecki|płk. Jana Rzepeckiego ps. "Wolski"]]. Wybuch Powstania warszawskiego przerwał dalszy tok dochodzeń<ref>{{Cytuj |autor = Henryk Wosiński |tytuł = Stronnictwo Demokratyczne w latach II wojny światowej |data = 1980 |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwo Epoka |s = 44}}</ref>.
Po powrocie secesji na łono macierzy, [[Stronnictwo Narodowe (1928–1947)|Stronnictwo Narodowe]] występowało bardzo często i bardzo ostro przeciwko [[Grupa Szańca|Grupie Szańca]] i NSZ-ONR. W związku z tym SN w piśmie „Wielka Polska” w numerze z 29 czerwca 1944 r. pisało:
{{Cytat|treść= Wysoce szkodliwe, niepoczytalne i noszące wszelkie znamiona moralnej gangreny przejawy działalności tej grupki, zmuszają cały polski ruch narodowy do zdecydowanego potępienia jej i odcięcia się od niej w sposób kategoryczny. Chcemy wierzyć, że nie wszyscy członkowie ONR działalność przywódców aprobują, uznają i popierają. Tym wszystkim jednak, którzy tej działalności oraz metod w niej stosowanych nie potępią, w sposób wyraźny i publiczny zdrowa część polskiego ruchu narodowego odmówić musi miana narodowców<ref>{{Cytuj |autor = Eugeniusz Duraczyński |rozdział = 1944, sierpień, Londyn. Sprawozdanie kuriera Ministerstwa Spraw Wewnętrznych o sytuacji w Polsce Podziemnej (fragmenty) |tytuł = Między Londynem a Warszawą: lipiec 1943 - lipiec 1944 |data = 1986 |isbn = 8306014065 |miejsce = Warszawa |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 385}}</ref>.}}
Bardzo zbliżoną myśl zawierał artykuł pt. ''Fermenty'' ogłoszony w [[Walka (pismo)|„Walce”]] w numerze 26 z 14 lipca 1944 r.:
{{Cytat|treść= Ugrupowanie to [ONR] (...) rozpoczęło w sposób brutalny walkę o opanowanie NSZ. Zwierzchnią władzę polityczną NSZ stanowiła Tymczasowa Narodowa Rada Polityczna, złożona w połowie przez ONR-owców i w połowie z członków secesji SN powstałej w roku 1942. Jesteśmy wszyscy świadkami ostrej kampanii prowadzonej przez ONR już nie tylko przeciw secesji Stronnictwa Narodowego, która zresztą jako taka przestała istnieć w chwili powrotu do Stronnictwa Narodowego, ale i przeciw dowódcy Armii Krajowej. Walka ta przybrała formy niedopuszczalne i zgoła meksykańskie. Porwanie p.o. dowódcy NSZ mianowanego dla tej organizacji przez dowódcę AK, wymuszenie na nim dobrowolnego zrzeczenia się swych funkcji (pod rewolwerem), umieszczenie kłamliwych komunikatów w prasie podziemnej ONR, ogłaszanie rozkazów dowódcy AK w stosunku do NSZ za bezprawne i nieobowiązujące, ogłaszanie wyroków śmierci na swych przeciwników – wszystko to wskazuje, że grupa kierująca ONR wkroczyła na niesłychanie niebezpieczną drogę zabawy w wojnę domową w obliczu naszych śmiertelnych wrogów, w jarzmie których ojczyzna nasza wciąż jeszcze pozostaje, i to w momencie, gdy do zrzucenia tego jarzma zbiorowym i wspólnym wysiłkiem gotować się trzeba. (...) Zdrowy instynkt narodowy niezawodnie i tam [w ONR] się obudzi, a wówczas własne szeregi zmiotą z powierzchni życia politycznego zwyrodniałą grupę kierowniczą. Dopóki jednak odruch ten nie nastąpił, żaden uczciwy narodowiec z ONR ani paktować, ani rozmawiać nie będzie, nie będzie też współpracował z członkami tego towarzystwa w żadnych jawnych czy tajnych pracach. Tak, jak odcina się zgangrenowany członek ciała ludzkiego, tak odciąć należy od organizmu politycznego Polski Podziemnej wszelkie mafie<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=01AAF2E0 |tytuł = Odpowiedź pełnomocnika prezesa Rady Ministrów ds. Muzeum II Wojny Światowej - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów - na interpelację nr 9298 w sprawie oświadczenia Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, będącego reakcją na kompromitującą wypowiedź dyrektora Muzeum II Wojny Światowej dotyczącą Narodowych Sił Zbrojnych |opublikowany = sejm.gov.pl |data = 10-10-2012 |data dostępu = 23-06-2024}}</ref>.}}
=== Działania zbrojne po 1944 ===
Linia 494 ⟶ 501:
Charakterystyczna dla takiej postawy była m. in. ''instrukcja zasadnicza walki powstańczej'', wydana przez Komendę Główną NSZ 5 grudnia 1942 r. Nakazywała wówczas taki sposób postępowania z żyjącymi jeszcze wtedy Żydami w szczątkowych gettach i obozach pracy: ''Należy tymczasowo utrzymać w mocy wszystkie zarządzenia władz niemieckich nie otwierając getta. Zabronić Żydom wyjścia z małych miasteczek w okolicę''. Instrukcji tej ani innych dokumentów określających wrogi stosunek NSZ do Żydów nie opublikował [[Leszek Żebrowski]] w żadnym z 3 tomów dokumentów NSZ opublikowanych przezeń w latach 90., podobnie [[Piotr Gontarczyk]] w swej obszernej książce ''PPR droga do władzy''<ref name=":6">{{Cytuj |autor = [[Ryszard Nazarewicz]] |tytuł = Gwardia Ludowa wobec powstania w getcie warszawskim |czasopismo = [[Głos Kombatanta Armii Ludowej]] |data = marzec-kwiecień 2006 |issn = 1233-6076 |wolumin = 3/4 |numer = 148/149 |miejsce = Warszawa |s = 16}}</ref>.
Zwolennicy tezy o antysemityzmie NSZ często przywołują fakt istnienia tzw. list proskrypcyjnych.
Niejasny jest też stosunek NSZ do ukrywania Żydów. Kontrwywiad NSZ raportował o przypadkach, kiedy NSZ-owcy żądali haraczy od Polaków ukrywających członków prześladowanej mniejszości. W listopadzie 1943 banda partyzantów pod dowództwem niejakiego „Zagłoby” napadła na gospodarza w gminie Piotrowice i obrabowała jego majątek za to, że nie chciał zapłacić dobrowolne. Ta sama grupa miała wymusić pieniądze od innych osób. Dane kontrwywiadu wskazują na to, że w tym regionie dowództwo NSZ tolerowało [[Szmalcownik|szmalcownictwo]] i przymykało oczy na ten proceder we własnych szeregach, karząc je tylko wtedy, kiedy żołnierze nie dzielili się zyskami z resztą organizacji<ref name=DL2>Dariusz Libionka, ''Narodowa Organizacja Wojskowa i Narodowe Siły Zbrojne wobec Żydów pod Kraśnikiem – korekta obrazu, w: Zagłada Żydów.'' [w:] Studia i Materiały R. 2011, nr. 7, Warszawa 2011, s. 60-61</ref>.
Linia 597 ⟶ 604:
Z Gutmanem nie zgodził się [[Jerzy Ślaski]], ponieważ według niego żaden z powojennych zarzutów o mordowanie Żydów nie został udokumentowany. Rzekomo nigdzie nie powiedziano, gdzie i kiedy do tych mordów doszło, ani kto padł ich ofiarą. Dodał również, że „kolejnym zarzutem wysuwanym wobec NSZ jest to, że mordowały one Żydów. Z pewnością, jak cały obóz narodowy, miały do nich stosunek negatywny. Uważały jednak – identycznie jak czołowi działacze SN – że realizowana przez hitlerowców eksterminacja ludności żydowskiej nakazuje rozwiązanie problemu odłożyć na okres powojenny, a jednocześnie pomagać obywatelom polskim pochodzenia żydowskiego<ref name="Jerzy Ślaski Polska Walcząca2" />. [[Marek Jan Chodakiewicz]] napisał, że z „dostępnych dokumentów wojskowych tworzonych przez NSZ po 1944 r. wynika, że tak zwany problem żydowski nigdy nie pojawił się w instrukcjach polowych i rozkazach skierowanych do partyzantów. Zawodowi oficerowie, w przeciwieństwie do ideologów, mieli dwóch wrogów: Niemców i Sowietów”<ref name="Marek Jan Chodakiewicz Po" />. [[Edward Kemnitz]] ps. „Szczeciński”, komendant Okręgu Pomorskiego NSZ, został odznaczony [[Sprawiedliwy wśród Narodów Świata|Medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata]] przez [[Jad Waszem|instytut Jad Waszem]] za ratowanie Żydów z Holocaustu z narażeniem własnego życia<ref name="rp" /><ref name="Edyta Kurek Polscy Sprawiedliwi" /><ref name="A Cała Sprawiedliwi wśród" />. To samo odznaczenie otrzymał inny oficer NSZ [[Sławomir Modzelewski]]<ref name="Polscy Sprawiedliwi" /><ref name="MJC" />.
Było wielu Żydów służących w oddziałach NSZ, np. Eljahu (Aleksander) Szandcer („Dzik”) – uciekinier z getta Jerzy Żmigryder-Konopka („Poręba”), podchorąży [[Wiktor Natanson]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Powstańcze Biogramy – Wiktor Natanson |data dostępu = 2020-01-05 |opublikowany = www.1944.pl |url = https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/wiktor-natanson,53255.html |język = en}}</ref><ref name="Marek Jan Chodakiewicz 55" />, Jerzy Lando i łącznik NSZ Staszek Kokot – muzyk wileński. Członkiem formacji był też Juliusz Juda Kamiński. Kamiński bał się jednak innych partyzantów NSZ, ufał tylko dowódcy, którym był Władysław Kołaciński i nie odstępował go na krok<ref>J. Tokarska-Bakir, ''Terror w Przedborzu, noc z 26/27 maja'', s. 16</ref><ref>W. Kołaciński, ''Między młotem a swastyką'', 1991, s. 120</ref>. [[Stanisław Ostwind-Zuzga]], Żyd, będący oficerem NSZ, został po wojnie skazany na śmierć przez komunistów. Podczas przesłuchania zeznał, że tylko członkowie tej formacji chcieli mu pomóc<ref>{{Cytuj |tytuł = 80 lat temu powołano Narodowe Siły Zbrojne |data dostępu = 2024-06-07 |opublikowany = Nauka w Polsce |url = https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C93711%2C80-lat-temu-powolano-narodowe-sily-zbrojne.html |język = pl}}</ref>. Osoby pochodzenia żydowskiego służyły
Tezę o mordowaniu Żydów zdecydowanie odrzuca [[Piotr Gontarczyk]], stwierdzając, że należałoby najpierw „napisać na ten temat solidny artykuł naukowy. Póki on nie powstanie, będę twierdził, że to informacje nieudokumentowane – dalekie echo propagandy z czasów PRL”<ref name="rp" />. Sam Feliks Pisarewski-Parry, który został odbity z transportu na Pawiak przez oddział NSZ pod dowództwem kapitana Piotra Zacharewicza, a następnie pozostał w NSZ jako oficer wywiadu, swoje przeżycia opisał w książce „Orły i Reszki”<ref name="Feliks Pisarewski Parry po" />: ''Prawdziwy szok nastąpił w chwilę później, gdy dowiedziałem się, że organizacja „Pietii” wchodzi w skład NSZ-u! NSZ co prawda wkrótce scaliły się z AK, ale to nie zmienia faktu. Byłem chyba jedynym Żydem w szeregach NSZ i do tego przez NSZ odbity! Potem przekonałem się, że wielu członków NSZ nie miało pojęcia o ideologicznych założeniach swojej organizacji. Śmiem zaryzykować twierdzenie, że przynajmniej 50 procent bojowników o Polskę nie znało politycznych ambicji ani przynależności partyjnej swych dowódców. Udział w jednostce organizacyjnej w przeważającej części był kwestią osobistych kontaktów, przypadku lub zbiegu okoliczności. Wielu bezimiennych bohaterów nie zrozumiałoby nigdy labiryntu układów personalnych i struktur organizacyjnych w podziemiu''<ref name="Feliks Pisarewski Parry Orły" />.
Na terenie powiatu kraśnickiego kilkanaście rodzin związanych z NSZ ukrywało Żydów. Płk Nakoniecznikow-Klukowski ukrywał małżeństwo Gluck vel Gołuchowski, a także Juliana Gojchermana vel Feliksa Dobrowolskiego. Władysław Weker „Franciszek” wyrobił fałszywe dokumenty konferansjerowi [[Fryderyk Jarosy|Fryderykowi Jarosemu]], którego ukrywała Irena Grynkiewicz „Lala” (oficer wywiadu NSZ). [[Antoni Szperlich]] (szef referatu antykomunistycznego NSZ) udzielał pomocy żywnościowej Zofii Krajtenkraft, która przebywała w getcie. Razem z matką Żydów przechowywał Sławomir Modzelewski „Lanc”, podchorąży NSZ. Fałszywe dokumenty przekazywał Żydom Roman Blum z krakowskiej Służby Cywilnej Narodu, co przypłacił zesłaniem do obozu koncentracyjnego (1943) i śmiercią (1945). Pomoc żywnościową dla getta warszawskiego świadczyła Janina Kisiel-Konopacka „Janka Pistolet”, łączniczka NSZ. Z Pawiaka został uwolniony przez oddział dywersyjny NSZ Feliks Pisarewski-Parry, który został następnie oficerem tej organizacji.
| |||