Powierzchnia Roche’a: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
+interwiki
m drobne techniczne
Linia 1:
[[Image:RochePotential.jpg|thumb|Powierzchnia ekwipotencjalna w układzie podwójnym]]
'''Powierzchnia Roche'a''' wokół gwiazdy w [[układ podwójny|układzie podwójnym]] to powierzchnia okalająca obszar grawitacyjnej dominacji danej gwiazdy. Materia znajdująca się poza powierzchnią Roche'a może opuścić gwiazdę bez konieczności uzyskania dodatkowej energii. Pojęcie to jest niezwykle ważne w interpretacji takich obiektów jak [[rentgenowski układ podwójny|rentgenowskie układy podwójne]], [[układ kataklizmiczny|zmienne kataklizmiczne]] czy [[pulsar milisekundowy|pulsary milisekundowe]].
 
Powierzchnia Roche'a jest jedną z [[powierzchnia ekwipotencjalna|powierzchni ekwipotencjalnych]] wokół gwiazdy, ale bardzo szczególną. Bliżej gwiazdy powierzchnie ekwipotencjalne mają w przybliżeniu kształt sferyczny, jak dla pojedynczej gwiazdy. Nieco dalej ważny staje się efekt obecności towarzysza, a w szczególności efekt ruchu orbitalnego obu gwiazd układu podwójnego wokół [[środek masy|środka masy]]. Powoduje to, że powierzchnie ekwipotecjalne są wydłużone w kierunku towarzysza. Powierzchnie o mniejszym potencjale otaczają każdą z gwiazd układu z osobna, ale w miarę zwiększania energii potencjalnej dochodzimy do momentu połączenia oddzielnych powierzchni dla obu gwiazd w jedną, o kształcie przypominającym liczbę osiem. Część tej powierzchni, okalająca jedną z gwiazd, nazywamy powierzchnią Roche'a tej gwiazdy. Punkt pomiędzy gwiazdami, gdzie stykają sie dwie powierzchnie Roche'a, to wewnętrzny [[punkt Lagrange'a]] L1, leżący na osi łączącej środki obu gwiazd. Równania opisujące położenie powierzchni Roche'a dla gwiazdy w zależności od stosunku mas gwiazd w układzie podwójnym oraz seperacji gwiazd oparte są o założenie, że ruch gwiazd odbywa się po orbicie kołowej, a gwiazdy korotują, to znaczy ich ruch obrotowy względem osi odbywa się z tą samą prędkością kątową co ruch orbitalny.