Wspólnoty autonomiczne Hiszpanii: Różnice pomiędzy wersjami

* [[Melilla]] (''Melilla'')

 

[[Grafika:Hiszpania-Regiony i prowincje.png|right|thumb|300px|Mapa podziału administracyjnego Hiszpanii na wspólnoty autonomiczne i prowincje]]

[[Centralizacja]], [[nacjonalizm]] i [[separatyzm]] odegrały ważną rolę w [[droga Hiszpanii do demokracji|demokratyzacji Hiszpanii]]. Niestabilność państwa, a w końcu upadek dyktatora, generała [[Francisco Franco|Franco]] zostały wywołane właśnie przez te trzy czynniki. W [[1978]] partie polityczne, których dziełem była [[konstytucja hiszpańska z 1978|nowa hiszpańska konstytucja]], potrzebowały kompromisu, który zapobiegnie, przynajmniej czasowo, ruchom nacjonalistyczym i separatystycznym. Nowa Hiszpania stała się krajem silnie [[decentralizacja|zdecentralizowanym]], a nowy podział terytorialny miał wiele wspólnego zarówno ze starym (utrzymano podział na [[prowincje Hiszpanii|prowincje]]), jak i z nowoczesnymi systemami administracji terytorialnej w państwach [[Europa Zachodnia|Europy Zachodniej]] (np. w [[Republika Federalna Niemiec|RFN]])

Konstytucja Hiszpanii gwarantuje w artykule 2 „prawo regionów i narodowości do samostanowienia”. Wstępne założenie zakładało, że status autonomiczny otrzymają tylko regiony, które posiadały go bezpośrednio przed rządami Franco, tj. Katalonia i Galicja oraz 4 prowincje posiadające prawa lokalne (patrz niżej). Jednakże, gdy konstytucję jeszcze szkicowano, w Andaluzji podniosło się larum – ponad półtora miliona mieszkańców regionu [[4 grudnia]] [[1977]] roku wyszło na ulice swoich miast, żądając przyznania autonomii również Andaluzji. Doprowadziło to do dopisania do konstytucji jeszcze dwóch artykułów: artykułu 143, który dał możliwość uzyskania podstawowej autonomii każdej prowincji lub grupie prowincji, oraz artykułu 151, który dał możliwość ustanowienia od początku szerszej autonomii, o ile spełnione zostaną określone warunki (skorzystała z tego wyłącznie Andaluzja, pozostałe wspólnoty mogły rozszerzyć swoje kompetencje dopiero po 5 latach w drodze zmiany pierwotnego statutu).

 

Status dwóch wspólnot autonomicznych – Kraju Basków i Nawarry – określa się dokładnie mianem '''''Comunidad Foral''''' (co uwzględnia oficjalna nazwa Nawarry). Można to tłumaczyć jako ''wspólnota prawa lokalnego'', od hiszpańskiego słowa ''fuero'' oznaczającego zbiór praw lokalnych nadawanych danemu terytorium przez króla.

 

Prawa lokalne obecnie są uregulowane w statutach autonomii. Cztery prowincje posiadające prawa lokalne miały prawo do natychmiastowego ustalenia szerszych granic autonomii bez dodatkowych warunków (patrz wyżej). Obecnie odrębność wspólnot prawa lokalnego jest głównie związana z prawem do ustalania w drodze negocjacji z rządem hiszpańskim tzw. umowy ekonomicznej (''Concierto Económico''), która określa udział obu stron w podatkach i wydatkach.

 

* [[prowincje Hiszpanii|prowincje]]

* [[comarca|comarki]]

[[an:Comunidá autonoma]]

[[ast:Comunidá autónoma]]

[[bg:Автономни области в Испания]]

[[ca:Comunitat autònoma]]

[[cs:Autonomní společenství Španělska]]

[[nl:Autonome regio (Spanje)]]

[[ja:スペインの地方行政区画]]

[[no:Spanias autonome regioner]]

[[pt:Comunidades autónomas da Espanha]]

[[ro:Comunităţi autonome în Spania]]