Białoruska Włościańsko-Robotnicza Hromada: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Filipfkn92 (dyskusja | edycje) m stub (zalążek), kat. |
rozszerzenie hasła |
||
Linia 1:
'''Białoruska Włościańsko-Robotnicza Hromada''' ([[język białoruski|biał.]] Беларуская Сялянска-Работніцкая Грамада) – białoruskie skrajnie lewicowe ugrupowanie polityczne w okresie międzywojennym w [[Polska|Polsce]]
W wyborach do [[Sejm|sejmu]] w listopadzie [[1922]] r. Białorusini wystawili kandydatów w ramach Bloku Mniejszości Narodowych. Do Klubu Białoruskiego weszło 11 posłów i 3 senatorów. Znaleźli się w nim przedstawiciele białoruskiej [[chrześcijańska demokracja|chadecji]], [[socjaldemokracja|socjaldemokracji]] i bezpartyjni. Wkrótce większość posłów białoruskich, dostrzegając radykalne nastroje rdzennej ludności zachodniej [[Białoruś|Białorusi]], doszła do przekonania, że tylko poprzez wykorzystanie tego powszechnego niezadowolenia w ramach legalnej partii politycznej można będzie wpłynąć na zmianę stanowiska władz polskich wobec problemu białoruskiego. Dlatego 24 czerwca [[1925]] r. powstał oddzielny klub poselski Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej Hromady. W jego skład weszli m.in. posłowie [[Bronisław Taraszkiewicz]], [[Szymon Rak-Michajłowski]], [[Paweł Wołoszyn]]. Jednocześnie zaczęto w terenie tworzyć nową, masową partię polityczną. Bronisław Taraszkiewicz opracował statut i program partii, które wydano w [[Wilno|Wilnie]] w [[1926]] r. Program łączył sprawy narodowe ze społecznymi. Na plan pierwszy wysunięta została walka o wyzwolenie narodowe ludności białoruskiej. Wszystkie ziemie białoruskie miały być zjednoczone w ramach jednego organizmu państwowego obejmującego ziemie białoruskie od Dźwińszczyny po Pińszczyznę i od Białostocczyzny po Mińszczyznę. Głoszono hasło sojuszu chłopów i robotników, którzy solidarnie mieli walczyć o sprawiedliwy ustrój społeczny, o władzę dla ludzi pracujących. Żądano reformy rolnej korzystnej dla chłopów (ziemia miała pochodzić z rozparcelowanych majątków polskich ziemian i osadników wojskowych), a także edukacji w języku ojczystym. Instytucje kościelne miały być oddzielone od struktur państwowych. Prawie w każdej wsi białoruskiej powstały struktury Hromady. Jej liczebność osiągnęła ok. 120 tys. członków. Powstało ok. 2 tys. wiejskich komórek partyjnych i 18 powiatowych komitetów. Polskie władze, dostrzegając realne zagrożenie przejęcia władzy w regionie przez białoruskich działaczy w wyniku demokratycznych procedur, posłużyły się prowokacjami, które miały miejsce podczas powiatowych zjazdów partyjnych. Tak było np. w [[Białystok|Białymstoku]] w listopadzie 1926 r., a na terenie powiatu bielskiego doszło nawet do pogromu delegatów na zjazd, który miał się odbyć w [[Stary Berezów|Starym Berezowie]]. Jednak dopiero aresztowanie działaczy kierownictwa Hromady oraz aktywistów terenowych przerwało dalszy rozwój partii. Władze nie mogąc jednak wyraźnie osłabić działalności Hromady, ostatecznie zdelegalizowały ją 23 marca [[1927]] r. Duży wpływ na ten krok miało też uleganie partii wpływom [[komunizm|komunistycznym]] i współpraca z [[Komunistyczna Partia Zachodniej Białorusi|Komunistyczną Partią Zachodniej Białorusi]]. W [[1930]] r. uwięzieni przywódcy Hromady zostali przedterminowo zwolnieni. Część z nich, obawiając się dalszych aresztowań, przedostała się nielegalnie do [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej]], gdzie pod koniec lat 30. w większości została zabita w ramach czystek stalinowskich. Pozostali w Polsce działacze prowadzili nielegalną działalność partyjną. Na pocz. [[1939]] r. w [[Baranowicze|Baranowiczach]] miała miejsce tajna konferencja kierownictwa Hromady, na której podjęto decyzję doprowadzenia do wybuchu powstania antypolskiego na [[Polesie|Polesiu]] w momencie ataku wojsk niemieckich na Polskę. Został tam skierowany [[Siargiej Chmara]], były dowódca partyzancki z pocz. lat 20., który w krótkim czasie zorganizował partyzantkę liczącą ok. 5 tys. ludzi. Wybuch powstania uniemożliwiło jednak wejście [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] na wschodnie obszary Polski 17 września 1939 r. W okresie okupacji niemieckiej część byłych działaczy Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej Hromady utworzyło konspiracyjną [[Białoruska Ludowa Hromada|Białoruską Ludową Hromadę]].
==Linki zewnętrzne==
[http://probelarus.ru/modules/_bka/150/123.html Krótka historia i likwidacja Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej Hromady (jęz. białoruski)]
[[Kategoria:Partie i ugrupowania II RP]]
[[Kategoria:Białoruskie partie polityczne]]
[[en:Belarusian Peasants' and Workers' Union]]
[[be-x-old:Беларуская Сялянска-Работніцкая Грамада]]
| |||