Wikipedia

Telerig: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m poprawa linków
Ałiku (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
17 266 edycji
rozszerzenie
Linia 1:
{| class="infobox" cellpadding="4" cellspacing="0" style="float:right; width:250px; margin: 0 0 1em 1em; background: #F2F2F2; ; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%; text-align:left;"
'''Telerig''', [[chan (władca)|chan]] [[Bułgaria|bułgarski]] w latach [[768]] - [[777]], który wyprowadził państwo z wielkiego kryzysu, jaki przechodziła Bułgaria w połowie [[VIII wiek|VIII w.]], po śmierci chana [[Telec]]a.
|-
| colspan="2" style="text-align:center; background-color:#00FF00; font-size:120%" |'''Telerig'''
|-
{{Infobox nagłówek dodaj|{{{grafika|}}}|[[]]|pole=style="text-align:center; font-size:x-small; background-color:#ffffff;"}}
{{Infobox nagłówek|'''chan [[Bułgaria|Bułgarii]]'''|pole=style="text-align:center; background-color:#00FF00; border-top:1px solid #cccccc;"}}
{{Infobox wiersz dodaj|{{{od}}}|Początek panowania|772|kol2=style="background-color:#f8f8f8; width:150px;"}}
{{Infobox wiersz dodaj|{{{od}}}|Koniec panowania|777|kol2=style="background-color:#f8f8f8; width:150px;"}}
{{Infobox wiersz dodaj|{{{poprzednik}}}|Poprzednik|[[Pagan]]|kol2=style="background-color:#f8f8f8;"}}
{{Infobox wiersz dodaj|{{{następca}}}|Następca|[[Kardam]]|kol2=style="background-color:#f8f8f8;"}}
{{Infobox nagłówek dodaj|{{{commons|}}}
|[[Grafika:Commons-logo.svg|20px]] [[commons:{{{commons}}}|Galeria w Wikimedia Commons]]
|pole=style="background:white; text-align:center; border-top:1px solid #aaa; font-size:x-small;"
}}{{Infobox nagłówek dodaj|{{{source|}}}
|[[Grafika:Wikisource-logo.svg|20px]] [[s:{{{source}}}|Teksty na Wikiźródłach]]
|pole=style="background:white; text-align:center; border-top:1px solid #aaa; font-size:x-small;"
}}{{Infobox nagłówek dodaj|{{{quote|}}}
|[[Grafika:Wikiquote-logo.svg|20px]] [[q:{{{quote}}}|Kolekcja cytatów w Wikicytatach]]
|pole=style="background:white; text-align:center; border-top:1px solid #aaa; font-size:x-small;"
}}
|-
|}<noinclude>
'''Telerig''' - ([[język bułgarski|bułg.]] Телериг) [[chan (władca)|chan]] [[Bułgaria|bułgarski]] w latach [[772]] - [[777]].
 
Początkowa data jego panowania nie jest pewna. Zdaniem [[Tadeusz Wasilewski|T. Wasilewskiego]] i [[Georg Ostrogorski|G. Ostrogoskiego]] panował od 772 roku, natomiast J. Andrejew, I. Łazarow i [[Płamen Pawłow| P. Pawłow]] proponują w swej pracy 768 rok. Telerig doszedł do władzy w wyniku obalenia przez stronnictwo wojenne chana [[Pagan]]a. Jego krótkie panowanie obfitowało w liczne zwroty sytuacji. Wiosną 773 roku niezmordowany [[Cesarstwo Bizantyjskie|cesarz bizantyński]] [[Konstantyn V Kopronim|Konstantyn V]] podjął kolejną, ósmą już wyprawę przeciw Bułgarii z udziałem floty, która na 2000 łodzi przewiozła pod [[Warna|Warnę]] około 24 000 konnych żołnierzy. Telerig obronił Warnę za wałami wzniesionymi jeszcze przez [[Terweł]]a, był jednak zmuszony poprosić o pokój.<br>Wojna zakończona w 774 w następnym roku wybuchła na nowo. Telerig wysłał do Macedonii armię z zamiarem przesiedlenia do wyludnionej Bułgarii mieszkającego nad [[Wardar]]em w tzw. Berzitii północnomacedońskiego plemienia [[Brsjacy|Brsjaków]]. Konstantyn V zgromadził naprędce, pod pozorem wyprawy na Arabów, wojsko i rozbił 12 tysięczny oddział bułgarski.
Rychło po objęciu władzy w [[768]] r. Telerig podjął energiczne kroki, by wydobyć państwo z chaosu. Jednym z pierwszych posunięć była częściowa neutralizacja wpływowych [[Protobułgarzy|protobułgarskich]] rodów arystokratycznych związanych kontaktami z Bizancjum.
W [[774]] roku Telerig zorganizował wielką wyprawę przeciwko słowiańskiemu plemieniu Berzetów (Berzeti, Berziti, Berzetowie), której celem było przyłączenie ich ziem do [[Bułgaria|państwa bułgarskiego]]. O wyprawie Teleriga tajnymi kanałami dowiedział się cesarz [[Konstantyn V]] i szybko wysłał własną armię, by odparła Bułgarów.<br>Klęska wyprawy zaowocowała podpisaniem układu pokojowego z Bizancjum
Po klęsce wyprawy Telerig doszedł do wniosku, iż wśród jego świty, na dworze działają zdrajcy, informujący cesarza o wszystkich jego planach.
W tym samym [[774]] r. chan wysłał do cesarza podstępny list, w którym poskarżył mu się na własne kłopoty, błagając o pomoc w ucieczce i możliwość schronienia się na cesarskim dworze w Konstantynopolu. W tym celu poprosił cesarza o listę osób do których może się zwrócić podczas przygotowań do ucieczki. [[Konstantyn V]], pewien, że zdobył kolejnego stronnika, ponieważ w przeszłości kilkakrotnie zdarzało się, iż chanowie zwracali się o pomoc, łatwowiernie wysłał Telerigowi taką listę. I dokładnie według tej listy Telerig schwytał wszystkich zdrajców i zabił rozbijając stronnictwo probizantyjskie i umacniając w ten sposób swą władzę.<br>W efekcie Konstantyn V zorganizował kolejną wyprawę przeciw Bułgarom i tylko jego nagła śmierć na malarię uchroniła kraj chanów przez najazdem bizantyńskim.▼
 
▲WPo tymklęsce samymwyprawy [[774]]Telerig doszedł do wniosku, iż wśród jego świty, działają zdrajcy, informujący cesarza o wszystkich jego rplanach. chanWysłał wysłałwięc do cesarza podstępny list, w którym poskarżyłpowiadomił mugo się na własnewłasnych kłopotykłopotach, błagając o pomoc w ucieczce i możliwość schronienia się na cesarskim dworze w Konstantynopolu. W tym celu poprosił cesarza o listę osób, do których może się zwrócić podczas przygotowań do ucieczki. [[Konstantyn V]], pewien, że zdobył kolejnego stronnika, ponieważ w przeszłości kilkakrotnie zdarzało się, iż chanowie zwracali się o pomoc, łatwowiernie wysłał Telerigowi taką listę. I dokładnie według tej listy Telerig schwytał wszystkich zdrajców i zabił wszystkich zdrajców, rozbijając stronnictwo probizantyjskie i umacniając w ten sposób swą władzę.<br>W efekcie Konstantyn V zorganizował kolejną wyprawę przeciw Bułgarom, ipodczas tylkoktórej jegowszakże nagłazmarł śmierć14 nawrześnia malarię775 uchroniłaroku. krajPozbawione chanówwodza przezwojska najazdempowróciły do bizantyńskimBizancjum.
Gdy w [[777]] r. wybuchł przeciw niemu bunt, Telerig schronił się na dworze bizantjskim w [[Konstantynopol]]u, gdzie przyjął chrześcijaństwo. Cesarz [[Leon IV]], syn i następca [[Konstantyn V|Konstantyna V]] nadał mu tytuł patrycjusza oraz ożenił z krewną swojej żony. Telerig pozostał w Konstantynopolu do końca życia. ▼
 
▲GdyIronią losu w [[777]] r. rzeczywiście wybuchł przeciw niemuTelerigowi bunt, Telerigi schroniłchan sięmusiał nauciekać dworzez kraju. Schronił się bizantjskimwtedy w [[Konstantynopol]]u, gdziena przyjąłdworze chrześcijaństwobizantyńskim. Cesarz [[Leon IV]], syn i następca [[Konstantyn V Kopronim|Konstantyna V]] nadał mu tytuł patrycjusza. orazTelerig ożeniłochrzcił zsię przyjmując imię Teofilakta i pojął za żonę krewną swojej[[Irena żony(cesarzowa bizantyjska)|cesarzowej Ireny]]. Telerig pozostał w Konstantynopolu do końca życia.
{{Władca-Bułgaria|urząd=chan Bułgarii|lata=768-777|poprzednik=[[Pagan]]|następca=[[Kardam]]}}▼
 
==Bibliografia==
[[Kategoria:Władcy Bułgarii]]▼
 
* [[Tadeusz Wasilewski|T. Wasilewski]], ''Dzieje Bułgarii'', Ossolineum, Wrocław [[1988]], s. 46. ISBN 83-0402466-7
* [[David M. Lang|D. Lang]], ''Bułgarzy'', Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa [[1983]], s. 51. ISBN 83-06-00831-6
* [[Georg Ostrogorski |G. Ostrogorski]], ''Dzieje Bizancjum'', Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa [[2008]], s. 548. ISBN 978-83-01-15268-0
* Jordan Andrejew, Iwan Łazarow, [[Płamen Pawłow]], ''Koj koj e w srednowekovna Byłgarija'', Sofia 1994, s. 359-360
 
 
▲{{Władca-Bułgaria|urząd=chan Bułgarii|lata=768772-777|poprzednik=[[Pagan]]|następca=[[Kardam]]}}
 
▲[[Kategoria:Władcy Bułgarii]][[Kategoria:I państwo bułgarskie]]
 
[[bg:Телериг]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Telerig”