Racicznica zmienna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Ekspansja gatunku: poprawa linków
Ark (dyskusja | edycje)
-szablon, drobne
Linia 1:
{{Zwierzę infobox
{{źródła|kwiecień 2008}}
{{Zwierzę infobox|Nazwa zwyczajowa=Racicznica zmienna
|Łacińska=''Dreissena polymorpha''
|Zoolog=([[Peter Simon Pallas|Pallas]], 1771)<ref>{{ITIS|TSN=81339|nazwa=''Dreissena polymorpha''|data=31 października 2008}}</ref>
|Typ=[[mięczaki]]
|Gromada=[[małże]]
|Rząd=[[Veneroida]]
|Rodzina=[[Dreissenidaeracicznicowate]]
|Rodzaj=''[[Dreissena]]''
|Gatunek=racicznica zmienna
|Obrazek=Dreissena polymorpha3.jpg
|Commons=Dreissena polymorpha
}}
 
'''Racicznica zmienna''' (''Dreissena polymorpha'') - [[gatunek (biologia)|gatunek]] słodkowodnego [[małżmałże|małża]] słodkowodnego z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[racicznicowate|racicznicowatych]] (Dreissenidae). W [[Polska|Polsce]] pospolita w [[zalew]]ach i [[jezioro|jeziorach]], obrasta gęsto podwodne urządzenia techniczne, jest ważnym [[biofiltrator]]em.
 
Długość 3-4 cm, szerokość 1,3-1,5 cm, grubość 1,6-1,8 cm., muszla beżowa w czarne pręgi w kształcie trójkąta. Prowadzi osiadły tryb życia, przytwierdzając się do wodnych urządzeń technicznych: [[rura|rur]], [[jaz]]ów i przepustów, zakłóca ich prawidłowe działanie. Stwierdzono, że racicznice dobrze oczyszczają wody zbiorników wodnych z zawieszonych w nich cząstek organicznych i nieorganicznych oraz [[glony|glonów]] występujących masowo i powodujących tzw. "zakwity" wód. Przez [[organizm]] racicznicy przechodzą wszystkie substancje występujące w wodzie. Racicznice są wrażliwe na zbyt duże zanieczyszczenie zbiornika, są więc [[bioindykator|bioindykatorami]] środowiska. Natomiast wykazuje dużą tolerancję na zasolenie wód. Odpowiednia głębokość 1,5-2,0 m. Jako jedna z nielicznych małży słodkowodnych wydziela tzw. [[bisior]].
 
== Morfologia i ekologia ==
Długość 3-4 cm, szerokość 1,3-1,5 cm, grubość 1,6-1,8 cm., muszla beżowa w czarne pręgi w kształcie trójkąta. Prowadzi osiadły tryb życia, przytwierdzając się do wodnych urządzeń technicznych: [[rura|rur]], [[jaz]]ów i przepustów, zakłóca ich prawidłowe działanie. Stwierdzono, że racicznice dobrze oczyszczają wody zbiorników wodnych z zawieszonych w nich cząstek organicznych i nieorganicznych oraz [[glony|glonów]] występujących masowo i powodujących tzw. "zakwity"[[zakwit]]y wód. Przez [[organizm]] racicznicy przechodzą wszystkie substancje występujące w wodzie. Racicznice są wrażliwe na zbyt duże zanieczyszczenie zbiornika, są więc [[bioindykator|bioindykatorami]]ami środowiska. NatomiastWykazują wykazujenatomiast dużą tolerancję na zasolenie wód. Odpowiednia głębokość 1,5-2,0 m. Jako jedna z nielicznych małży słodkowodnych wydziela tzw. [[bisior]].
 
== Ekspansja gatunku ==
 
Racicznica zmienna pochodzi ze strefy [[Morze Kaspijskie|Morza Kaspijskiego]] i [[Morze Czarne|Morza Czarnego]]. W XIX wieku trafiła do [[Europa|Europy]] poprzez żeglugę rzecznarzeczną, a w latach 80-tych XX wieku dotarła do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]]. Obecnie znajduje się w fazie [[ekspansja|ekspansji]] i kolonizuje [[woda słodka|wody słodkie]] w [[Europa|Europie]], [[Azja|Azji]] i [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]], powodując jednocześnie ogromne straty ekonomiczne.
 
Poza strefastrefą pochodzenia racicznica zmienna może byćjest uznawana za [[agresor|agresoragatunek inwazyjny]] o poważnych konsekwencjach dla [[środowisko|środowiska]]. Powoduje wielkie szkody w [[ekosystem|ekosystemie]]ie poprzez wypieranie i eliminowanie lokalnych [[Gatunek zagrożony|zagrożonych gatunków]], co oznacza zubożenie naturalnej fauny. Niszczy także infrastrukturę zbiorników wodnych, statków, silników, turbin, itp. Zakłada kolonie w rurach i wodociągach stanowiąc zagrożenie dla zaopatrzenia w wodę terenów rolniczych, przemysłowych i urbanizacyjnych.
 
Podstawą szkód wyrządzanych przez racicznice zmienną jest jej szybka [[proliferacja]]. Ma zwykle dwa cykle rozrodcze w roku: wiosną i jesienią. Obecność jednego dorosłego przedstawiciela w górze rzeki oznacza wprowadzenie do koryta ok. miliona [[larwa|larw]], jest to ewidentny przykład strategii reprodukcyjnej. Niezwykła jest odporność tego mięczaka na temperaturę, [[zasolenie]] i obecność [[chlor|chloru]]u - co oznacza, że wszelkie próby wyeliminowania go z [[ekosystem|ekosystemu]] otwartego poniosą za sobą eliminację znakomitej większości innych jego mieszkańców. Destruktywny jest także sam system budowania [[kolonia (biologia)|kolonii]], jedne osobniki rosną bezpośrednio na drugich, przez co szybko nanoszą muł, zapychają i niszczą rury, pompy, zbiorniki, filtry itp.
 
Znany jest pożyteczny efekt obecności racicznicy zmiennej jako organizmu oczyszczającego zbiorniki wodne, popularny zwłaszcza w Europie Północnej. Wielkie kolonie tego mięczaka o dużej zdolności do filtrowania znacząco obniżają mętność wody. Ten pożyteczny efekt od dawna budzi kontrowersje, jako że nie przestaje być alteracją w ekosystemie wywołaną przez gatunek-najeźdźcę.
 
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* Poradnik badania jakości wód, NFOŚ, Warszawa 1996, ISBN 83-85908-29-3