Piotr Strzyżewski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
lit.
m poprawa linków
Linia 1:
'''Piotr Strzyżewski'''(lub Strzyżowski) (ur. [[29 czerwca]] [[1777]], zm. [[6 stycznia]] [[1854]]) - pułkownik, jeden z dowódców wojen napoleońskich oraz powstania galicyjskiego przeciw Austrii.
 
Urodził się 29 czerwca 1777 r. w Ziemi Sandomierskiej, w rodzinie [[Jacek Strzyżewski |Jacka Strzyżewskiego]] - regenta sądu pierwszej instancji Jurysdykcji Marszałkowskiej Koronnej. Był uczniem [[Szkoła Rycerska|Szkoły Rycerskiej]].
 
Walczył w 1794 r. w [[powstanie kościuszkowskie|powstaniu kościuszkowskim]], w 16 pułku piechoty, w stopniu chorążego i awansował na stopień porucznika. Brał udział pod [[Zegrze]]m, na Marymoncie i Czerniakowie. Po upadku powstania, przebywał w warszawskim towarzystwie kasztelanowej Lanckorońskiej w Warszawie.
Gdy [[Napoleon I Bonaparte]] przybył [[26 listopada]] [[1806]] roku do Poznania, Piotr Strzyżewski był delegatem Polaków z Galicji i wygłosił z niezwykłym ogniem przemówienie, które ujęło cesarza. Wyznał on, że jest mile zaskoczony gorącym patriotyzmem Polaków, którzy w tej wojnie, wielkiej i świętej, mogą odzyskać niepodległość<ref>Barbara Grochulska, ''Małe państwo wielkich nadziei'', s. 10.</ref>.
Wstąpił do pułku kawalerii krakowskiej Męcińskiego jako szef [[szwadron]]u. Organizował pułk w [[Żarki|Żarkach]]. W dniu [[1 kwietnia]][[ 1807]] r. szwadron Strzyżewskiego został wcielony do 3 pułku, który wziął udział w walkach pod [[Wały|Wałami]], [[Jedwabne]]m i [[Pasym]]em [[13 kwietnia]] [[1807]] r.
 
Gdy [[Napoleon I Bonaparte]] przybył [[26 listopada]] [[1806]] roku do Poznania, Piotr Strzyżewski był delegatem Polaków z Galicji i wygłosił z niezwykłym ogniem przemówienie, które ujęło cesarza. Wyznał on, że jest mile zaskoczony gorącym patriotyzmem Polaków, którzy w tej wojnie, wielkiej i świętej, mogą odzyskać niepodległość<ref>Barbara Grochulska, ''Małe państwo wielkich nadziei'', s. 10.</ref>. Wstąpił do pułku kawalerii krakowskiej Męcińskiego jako szef [[szwadron]]u. Organizował pułk w [[Żarki|Żarkach]]. W dniu [[1 kwietnia]][[ 1807]] r. szwadron Strzyżewskiego został wcielony do 3 pułku, który wziął udział w walkach pod [[Wały|Wałami]], [[Jedwabne]]m i [[Pasym]]em [[13 kwietnia]] [[1807]] r.
Po rozpoczęciu wojny 1809 roku wraz z innymi pułkami kawalerii skupiony na południe od Warszawy, wziął udział w [[bitwa pod Raszynem |bitwie pod Raszynem ]] 19 kwietnia, podczas której doznał kontuzji głowy. W natarciu na Galicję wraz ze swoim szwadronem w grupie gen. Pelletiera uczestniczył w blokadzie, a potem zdobyciu [[Zamość|Zamościa]].
 
Po rozpoczęciu wojny 1809 roku wraz z innymi pułkami kawalerii skupiony na południe od Warszawy, wziął udział w [[bitwa pod Raszynem |bitwie pod Raszynem ]] 19 kwietnia, podczas której doznał kontuzji głowy. W natarciu na Galicję wraz ze swoim szwadronem w grupie gen. Pelletiera uczestniczył w blokadzie, a potem zdobyciu [[Zamość|Zamościa]]. W ramach [[wojna polsko-austriacka| wojny polsko-austriackiej]] oraz marszu spod Zamościa (21 maja 1809) i wejścia do Galicji, Piotr Strzyżewski [[27 maja]] [[1809]] r. ze swoim oddziałem ruszył na południe, w kierunku na Sokala na [[Lwów]]. Strzyżewski z oddziałem przebywał we Lwowie 28-29 maja, gdzie otrzymał instrukcje od [[Aleksander Rożniecki|Aleksandra Rożnieckiego]], potem skierował się na [[Busk]], [[Brody (Ukraina)|Brody]], [[Złoczów]]. Prezesem polskiego rządu złoczowskiego mianował [[Tomasza Dąbski|Tomasza Dąbskiego]], a wiceprezesem Kownackiego.
 
Wraz z prezesem [[Michał Konopka|Michałem Konopką]] i z wiceprezesem Zabilskim oraz chorążym krzemienieckim [[Gabriel Rzyszczewski|Gabrielem Rzyszczewskim]], z 300 konnymi, a także z oddziałami kawalerii hr. [[Marcin Tarnowski|Marcina Tarnowskiego]] (60 ludzi), [[Józef Dwernicki|Józefem Dwernickim]], który przywiódł 100 ochotników, hr. [[Adam Potocki|Adamem Potockim]] ze 200 konnymi, hr. Dulskim oraz [[Augustyn Trzecieski|Augustynem Trzecieskim]], każdy ze 100 ludźmi. P. Strzyżewski pospieszył na uczynione od obywateli wezwanie do [[Tarnopol]]a (tam nominował miejscowe władze cyrkułowe). Organizacją piechoty miał w Tarnopolu zająć się [[Józef Marchocki]]. Miał być formowany batalion strzelców. W sumie oddział Strzyżewskiego liczył ok. 1200 ludzi, nie licząc formującej się piechoty. Do miasta powstańczego zdążały oddziały piesze i konne, z cyrkułów [[Stryj (miasto)|Stryj]]skiego i [[Sambor (miasto)|Sambor]]skiego, zorganizowane przez kpt. [[Piotr Terlecki|Piotra Terleckiego]] z [[Bobrowniki|Bobrownik]] .
Linia 15 ⟶ 14:
i pod [[Zagrobla|Zagroblą]] (na Lwowszczyźnie, 3 lipca 1809 r.).
 
P. Strzyżewski miał przekazać ziemie tarnopolskie generałowi rosyjskiemu, Kochowskiemu, na mocy [[Pokój w Schönbrunn|traktatu pokojowego]] z [[14 października]] [[1809]] w [[SchönbrunPałac Schönbrunn|Schönbrunn]], w którym Napoleon za udział w wojnie Rosji, przyznał jej we władanie Kraj Tarnopolski, wraz z ziemią cyrkułów zaleszczyckiego, tarnopolskiego i brzeżańskiego. Generał rosyjski natychmiast zażądał zdjęcia orłów francuskich, czemu Strzyżewski przeciwstawiał się przez dłuższy czas. W końcu rosyjski generał wystawił straże, a Strzyżewski odmaszerował do [[Brody (Ukraina)|Brodów]]. Po zakończeniu wojny Strzyżewski udał się do Księstwa Warszawskiego.
 
W sumie oblicza siły płk Piotra Strzyżewskiego na 250 kawalerzystów liniowych, 400 ochotników konnych, 300 strzelców pieszych oraz 4 000 pospolitego ruszenia. W chwili wymarszu spod Zamościa 21 maja 1809, Strzyżewski dysponował ledwie jednym szwadronem kawalerii. W chwili zakończenia działań jego korpus liczył ok. 4000 piechoty i kawalerii. Zdobył cztery działa. Żołnierze byli należycie ubrani, wyekwipowani i uzbrojeni w efekty zdobyte na nieprzyjacielu. Sformowane oddziały stanowiły rdzeń w sumie trzech pułków jazdy, które potem weszły w skład armii Księstwa Warszawskiego. Za zasługi w wyzwalaniu Galicji, o otrzymał 9 października 1809 roku stopień ppłk. z przydziałem do 14 pułku kirasjerów - w armii Księstwa Warszawskiego.