Wersja z 09:03, 5 gru 2008 edytuj SilvonenBot (dyskusja \| edycje) 21 478 edycji m robot dodaje: ar:أرسينوبيريت ← poprzednia edycja		Wersja z 21:12, 27 sty 2009 edytuj anuluj edycję Chrumps (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 50 061 edycji kat. następna edycja →
Linia 1: [[~~image~~Plik:ArsenopiritaEZ.jpg\|150px\|thumb\|arsenopiryt]] [[~~Image~~Plik:Native arsenic.jpg\|150px\|thumb\|arsen rodzimy]] '''Arsenopiryt''' (inaczej '''mispikiel''') —– [[minerał]] z gromady siarkosoli; jego głównym składnikiem [[siarczek]] [[żelazo~~\|żelazowo~~]]wo-[[arsen~~\|arsenowy~~]]owy. Minerał pospolity i szeroko rozpowszechniony. ▼ ▲'''Arsenopiryt''' (inaczej '''mispikiel''') — [[minerał]] z gromady siarkosoli; jego głównym składnikiem [[siarczek]] [[żelazo\|żelazowo]]-[[arsen\|arsenowy]]. Minerał pospolity i szeroko rozpowszechniony. Nazwa pochodzi od składu chemicznego (E.F. Glocker, [[1847]]). == Właściwości == * [[Wzór chemiczny]]: '''FeAsS''' -– [[~~Siarczek\|~~siarczek]] [[Żelazo\|żelaza]] i [[Arsen\|arsenu]] (z domieszką [[Kobalt\|kobaltu]], [[Nikiel\|niklu]] oraz [[Złoto\|złota]]). * [[Krystalizacja\|Krystalizuje]] w układzie jednoskośnym. * [[Barwa]]: srebrzystobiały * [[Twardość]]: 5,5-6 * [[Gęstość]]: 6,0-6,2 * [[Łupliwość]]: wyraźna * [[Barwa]]: cynowobiała, szara * [[Rysa (mineralogia)\|Rysa]]: szaroczarna * [[Połysk]]: metaliczny Tworzy kryształy długosłupkowe lub krótkosłupkowe, igiełkowe , listewkowe kryształy mają na ścianach charakterystyczne prążkowanie. Wykształca [[zbliźniaczenia]] – bliźniaki krzyżowe. Występuje w [[skupienia minerałów\|skupieniach]] zbitych, ziarnistych, skorupowych, włóknistych, promienistych, rozetowych. Jest kruchy, nieprzezroczysty. Zawiera domieszki: [[kobalt]]u – '''arsenopiryt kobaltowy ([[glaukodot]]),''' [[złoto\|złota]] – [[nikiel\|niklu]], [[bizmut]]u. <br /> Uderzenie w minerał młotkiem powoduje powstawanie iskier, przy czym wydziela się charakterystyczny czosnkowy zapach arszeniku. Podczas podgrzewania na ściankach próbówki osadza się czerwonawżółty siarczek arsenu. Pod wpływem wzrostu temperatury minerał przybiera szaroczarną barwę żelaza. Linia 26 ⟶ 25: Produkt [[Procesy hydrotermalne\|procesów hydrotermalnych]] wysokich i średnich temperatur. Występuje w utworach hydrotermalnych ( w żyłach i gniazdach kruszcowych i [[kwarc]]owych. Arsenopiryt pojawia się w [[pegmatyt]]ach, skałach metamorficznych np. [[gnejs]]ach. Często tworzy impregnacje w [[serpentynit]]ach i [[amfibolit]]ach. Współwystępuje z [[lelingit]]em, [[piryt]]em, [[chalkopiryt]]em. '''Główne złoża:''' [[Stany Zjednoczone\|USA]] -– New Hampshire, [[Wielka Brytania]], [[Niemcy]] -– ([[Saksonia]], G.Harz, w okolicach Miśni), [[Szwecja]] -– ([[Boliden]] -– największe na świecie złoże). '''W [[Polska\|Polsce]]''' występuje m.in. w [[Złoty Stok\|Złotym Stoku]] na [[Dolny Śląsk\|Dolnym Śląsku]] eksploatowany od średniowiecza do lat 50. XX w. Także w Kowarach i Przecznicy -– kobaltonośny ( '''glaukodot'''). == Zastosowanie == * Najważniejsza [[~~Ruda\|~~ruda]] [[Arsen\|arsenu]] – 46% As * surowiec do otrzymywania [[Złoto\|złota]] i [[Kobalt\|kobaltu]]. * Używany jest do produkcji środków ochrony roślin, * preparatów medycznych, * utwardzaniu stopu drukarskiego * interesuje kolekcjonerów. == Bibliografia: ==▼ ▲== Bibliografia: == * Leksykon Przyrodniczy -– Minerały i kamienie szlachetne –„Horyzont” ~~2002r.~~ 2002 * Atlas mineralogii – G.G. Gormaz , J. J. Casanovas – „Wiedza i życie” ~~1992r.~~1992 * R. Hochleitner -– Minerały i kryształy – „Muza S.A.” ~~1994r.~~1994 * W. Heflik, L. Natkaniec – Nowak – Minerały Polski – Wyd. „Antykwa” ~~1998r.~~1998 ~~'''~~== Zobacz też~~:'''~~ == [[siarczki]], [[piryt]], [[arsen]]. {{commons\|Category:Arsenopyrite}} [[Kategoria:Minerały arsenu]] [[Kategoria:Minerały siarki]] ~~[[kategoria:Kruszce i rudy]]~~ [[Kategoria:Minerały żelaza]] [[ar:أرسينوبيريت]]

Arsenopiryt: Różnice pomiędzy wersjami