Wikipedia

Johann Ludwig Yorck von Wartenburg: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
ToBot (dyskusja | edycje)
186 891 edycji
m Wspomagane przez robota ujednoznacznienie: Prusy - Zmieniono link(i) Królestwo Prus; zmiany kosmetyczne
Linia 1:
[[Plik:Bluemax4.jpg|80px|left|Pour le Mérite]][[GrafikaPlik:Hans David Ludwig Graf Yorck von Wartenburg.jpg|thumb|Hans David Ludwig Graf Yorck von Wartenburg]]
[[GrafikaPlik:Yorckstatue.JPG|thumb|Pomnik Ludwiga Yorcka von Wartenburg w Berlinie]]
'''Hans David Ludwig Graf Yorck von Wartenburg''' (ur. 26 września [[1759]] - zm. 4 października [[1830]] roku) był [[PrusyKrólestwo Prus|pruskim]] [[feldmarszałek|feldmarszałkiem]] ([[język niemiecki|niem.]] ''Generalfeldmarschall''), który odegrał wybitną rolę w zerwaniu przez [[Prusy|Królestwo PruskiePrus]]kie sojuszu z [[I Cesarstwo Francuskie|Cesarstwem Francuskim]] i zawiązaniu przymierza z [[Rosja|Imperium Rosyjskim]] podczas wojny [[VI koalicja antyfrancuska|VI koalicji]] z [[Napoleon Bonaparte|Napoleonem]]. [[Ludwig van Beethoven]] skomponował na jego cześć "Yorkscher Marsch".
 
Ojciec Yorcka, Dawid Jonatan Jark von Gostkowski, urodził się w [[Bytów|Bytowie]], na [[Pomorze Gdańskie|Pomorzu]]. Gostkowscy byli starym rodem [[Kaszuby|kaszubskim]]. Hans David urodził się w [[Poczdam]]ie i gdy dorósł, zmienił pierwszy człon nazwiska z ''Jark'' na ''Yorck'' i odrzucił polsko brzmiący drugi jego człon "Gostkowski".
 
Yorck wstąpił do armii pruskiej w roku 1772, ale po siedmiu latach został zwolniony za niesubordynację i krytykowanie metod rekrutacyjnych swych przełożonych. Zaciągnął się następnie do armii [[Holandia|holenderskiej]] i przez trzy lata służył w [[Holenderskie Indie Wschodnie|Indiach Wschodnich]] w stopniu [[Kapitan (ranga)|kapitankapitana]]a. Gdy wrócił do Prus w roku 1785 został, po śmierci [[Fryderyk II Wielki|Fryderyka Wielkiego]], przywrócony do służby, by w roku 1794 wziąć udział w tłumieniu [[Insurekcja kościuszkowska|powstania kościuszkowskiego]] w [[Polska|Królestwie Polskim]], odznaczając się szczególnie podczas bitwy pod [[Bitwa pod Szczekocinami|Szczekocinami]].
 
W pięć lat później Yorck odznaczył się ponownie jako dowódca pułku piechoty lekkiej, będąc jednym z pierwszych w pruskiej armii szkoleniowców strzelców wyborczych. W 1805 został mianowany dowódcą brygady piechoty i w czasie przegranej bitwy pod [[Bitwa pod Jeną|Jeną]] wyróżnił się jako dowódca straży tylnej. W czasie ostatniej bitwy korpusu [[Gebhard Leberecht von Blücher|Blüchera]] pod [[Lubeka|Lubeką]] został poważnie ranny i dostał się do niewoli.
 
Yorck odegrał niepoślednią rolę w reorganizacji armii pruskiej po zawarciu pokoju w [[Tylża|Tylży]], najpierw jako [[generał-major]] na czele Brygady Zachodniopruskiej, a następnie generalny inspektor piechoty lekkiej. Ostatecznie został mianowany zastępcą generała [[Reinhold von Grawert|Grawerta]], głównodowodzącego pruskim korpusem posiłkowym w czasie napoleońskiej [[Inwazja na Rosję (1812)|inwazji na Rosję]]. Od samego początku obaj generałowie nie mogli się dogadać: Grawert był zdecydowanym zwolennikiem Francji i Napoleona, podczas gdy Yorck żarliwym pruskim patriotą i przeciwnikiem cesarza Francuzów. Wkrótce jednak Grawert odszedł ze służby, a Yorck objął jego stanowisko.
Linia 17:
17 marca [[1813]] Yorck wkroczył do [[Berlin]]a w atmosferze powszechnego uniesienia. Tego samego dnia król wypowiedział wojnę Francji. W czasie kampanii 1813-14 Yorck odniósł szereg dalszych sukcesów. Osłaniał odwrót Blüchera po przegranej pod [[Bitwa pod Budziszynem (1813)|Budziszynem]] i odegrał kluczową rolę w bojach nad [[Kaczawa|Kaczawą]]. Podczas marszu na [[Lipsk]] jego korpus wygrał pod Wartenburgiem n.Łabą (4 października) i wziął udział w zwycięskiej dla sił koalicji [[Bitwa Narodów|Bitwie Narodów]]. W kampanii francuskiej roku 1814 Yorck brał udział w bitwach pod [[Bitwa pod Montmirail|Montmirail]] i [[Bitwa pod Laon|Laon]].
 
Uderzenie na [[Obrona Paryża|Paryż]] było ostatnią bitwą, w jakiej brał udział. W czasie kampanii roku 1815, zgodnie z doktryną [[August von Gneisenau|Gneisenaua]], żaden ze starszych generałów nie został powołany do szeregów. Yorck został przeniesiony do korpusu rezerwowego w Prusach, po czym, uważając, że nie jest już potrzebny, zgłosił chęć odejścia z wojska. Król nie przyjął jego rezygnacji i, w roku 1821, mianował go ''Generalfeldmarschall''. W 1814 został także [[Graf (tytuł szlachecki)|GrafGrafem]]em Yorck von Wartenburg. Resztę życia spędził w [[Oleśnica Mała|Klein-Öls]] na [[Śląsk]]u, posiadłości, którą otrzymał w darze od króla. Jego pomnik, dłuta [[Christian Daniel Rauch]]a, został wzniesiony w Berlinie w roku 1855.
 
== Bibliografia ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Johann_Ludwig_Yorck_von_Wartenburg”