Wikipedia

Magnus Stenbock: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Thijs!bot (dyskusja | edycje)
257 704 edycje
rozbudowa
Linia 1:
[[image:Magnus Stenbock, 1665-1717.jpg|right|thumb|220px190px|Magnus Stenbock, malował Georg Engelhard Schröder]]
[[Image:Helsingborg Magnus Stenbock staty.jpg|thumb|right|190px|Pomnik Magnusa Stenbocka w [[Helsingborg]]]]
 
'''Magnus Stenbock''' (ur. [[12 maja]] [[1663]] r. -, zm. w niewoli duńskiej [[23 lutego]] [[1717]] r.w [[Kopenhaga|Kopenhadze]])<ref>Daty przyjęte wg źródeł szwedzkich, mogą być podane wgwedług [[kalendarz juliański|kalendarza juliańskiego]] zamiast [[kalendarz gregoriański|gregoriańskiego]].</ref>, syn– [[Gustaf Otto Stenbock|Gustafa Otto Stenbocka]]. Hrabiahrabia i zdolny dowódcaoficer szwedzki (generał-lejtantlejtnant [[1704 r.]], generał [[1705 r.]], generalny gubernator [[Skania|Skanii]] [[1705]] r., feldmarszałek [[1713 r.]]), jeden z najwybitniejszych szwedzkich dowódców w trakcie [[III wojna północna|III wojny północnej]].
 
Pochodził z możnego rodu szlacheckiego, był synem marszałka i gubernatora Skanii [[Gustaw Otto Stenbock|Gustawa Ottona Stenbocka]]. W okresie dorastania Stenbocka sytuacja finansowa rodziny jednak pogorszyła się. Stenbock w latach [[1678]]-[[1682]] studiował w [[Uppsala|Uppsali]], następnie odbył podróż po Europie.
W momencie rozpoczęcia wielkiej wojny północnej ([[1700]]-[[1721]]) dowódca regimentu piechoty Dalarna, którym dowodził w [[Bitwa pod Narwą|bitwie pod Narwą]] ([[1700]]). Uczestniczył w kampaniach [[Karol XII Szwedzki|Karola XII]] na terenie Polski, był gubernatorem [[Kraków|Krakowa]] ([[1702]]). W roku [[1705]] objął stanowisko generalnego gubernatora [[Skania|Skanii]].
 
W [[1685]] rozpoczął karierę wojskową jako chorąży. Szybko jednak awansował, już 1693 był pułkownikiem. W momencie rozpoczęcia [[III wojna północna|wielkiej wojny północnej]] był dowódcą regimentu piechoty Dalarna, którym dowodził w [[Bitwa pod Narwą|bitwie pod Narwą]] ([[1700]]). Odznaczywszy się w walce otrzymał stopień generała-majora i znalazł się w najbliższym otoczeniu króla szwedzkiego [[Karol XII Szwedzki|Karola XII]]. Uczestniczył w kampaniach Karola XII na terenie Polski, m.in. wziął udział w [[bitwa pod Kliszowem|bitwie pod Kliszowem]] ([[1702]]), po której został mianowany generalnym komisarzem wojennym, odpowiedzialnym za ściągnie kontrybucji od ludności (w czym był bardzo skuteczny). Pełnił tę funkcję w Polsce do [[1706]], m.in. był w tym okresie gubernatorem okupowanego przez Szwedów [[Kraków|Krakowa]] ([[1702]]), doprowadził do uznania władzy [[Stanisław Leszczyński|Stanisława Leszczyńskiego]] przez [[Gdańsk]] ([[1703]]), brał udział w zdobyciu [[Lwów|Lwowa]] ([[1704]]). Kontrolując wszelkie kontrybucje, rekwizycje i konfiskaty prowadzone przez wojska szwedzkie zapewnił też sobie znaczny udział w łupach odbudowując pozycję materialną rodziny, został też w uznaniu zasług mianowany na stanowisko generalnego gubernatora [[Skania|Skanii]] i awansowany na generała-lejtnanta ([[1705]]). W [[1706]] został wyznaczony na generalnego komisarza armii szwedzkiej w okupowanej wówczas [[Saksonia|Saksonii]].
W [[1710]] r. zwyciężył wojska duńskie w [[bitwa pod Helsingborgiem|bitwie pod Helsingborgiem]]. W [[1712]] r. pokonał połączone siły duńsko-saskie w [[bitwa pod Gadebusch|bitwie pod Gadebusch]]. Po tej bitwie król Karol XII w uznaniu talentów wojskowych Stenbocka mianował go [[feldmarszałek|feldmarszałkiem]]. [[6 maja]] [[1713]] r. musiał kapitulować w oblężonej twierdzy Tönningen. Znalazł się w niewoli duńskiej i został osadzony w zamku [[Frederikshavn]], na północ od [[Kopenhaga|Kopenhagi]]. Tam zmarł w 1717 r.
 
Po klęsce Szwedów [[bitwa pod Połtawą|w bitwie pod Połtawą]] Stenbock pośpiesznie zorganizował obronę Szwecji przed Duńczykami – w [[1710]] zwyciężył wojska duńskie w [[bitwa pod Helsingborgiem|bitwie pod Helsingborgiem]] i zmusił je do wycofania się przez [[Sund]]. W [[1712]] został wysłany na [[Rugia|Rugię]] z zadaniem wkroczenia do Polski i ponownego zainstalowania na tronie Stanisława Leszczyńskiego. Początkowo pokonał połączone siły duńsko-saskie w [[bitwa pod Gadebusch|bitwie pod Gadebusch]] (po tej bitwie król Karol XII mianował Stenbocka [[marszałek polny|feldmarszałkiem]]), jednak trudności aprowizacyjne i epidemie oraz nacisk wojsk przeciwnika zmusiły go do marszu w kierunku [[Holsztyn]]u. Tu zajął twierdzę Tönningen, która jednak wkrótce potem została oblężona i [[6 maja]] [[1713]] Stenbock skapitulował. Znalazł się w niewoli duńskiej i został osadzony w zamku [[Frederikshavn]], na północ od [[Kopenhaga|Kopenhagi]]. Tam zmarł w [[1717]]. Został pochowany w [[katedra w Uppsali|katedrze w Uppsali]].
Źródło: Anusik Z., Karol XII, Wrocław 2006.▼
 
=== Literatura ===
 
▲Źródło: Anusik* Z. Anusik, ''Karol XII'', Wrocław 2006.
* P. Hapanowicz, ''Magnus Stenbock. Szwed w Krakowie'', "Kraków", 2000, nr 5, s. 70-71 ([http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=15322 wersja elektroniczna]).
 
{{przypisy}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Magnus_Stenbock”