Podłoże hodowlane: Różnice pomiędzy wersjami

'''Pożywka bakteryjna''' (zwana czasem '''podłożem bakteryjnym''' lub '''pożywką''') to mieszanina [[związek chemiczny|związków chemicznych]] umożliwiających hodowlę [[bakterie|bakterii]] lub [[grzyb]]ów. Po raz pierwszy [[bulion odżywczy|bulionu odżywczego]] użył w [[1877]] roku [[Ludwik Pasteur]]. Oprócz tego [[Robert Koch]] używał pożywek zestalanych [[żelatyna|żelatyną]], które udoskonalił za radą żony swego współpracownika, pani Hesse, użyłużywając [[agar-agar|agaru]].

Pożywki mikrobiologiczne są również wykorzystywane w procesach [[biotechnologia|biotechnologicznych]] do otrzymywania [[biomasa|biomasy]] oraz określonych produktów metabolizmu mikroorganizmów. Tak też hodowle na pożywkach stanowią podstawę nieomal każdego zabiegu w [[bakteriologia|bakteriologii]] i [[mikologia|mikologii]], oraz dziedzinach na nich opartych.

W skład pożywek wchodzi [[woda destylowana]] (nie może zawierać domieszek metali) oraz [[sól|sole]] w stężeniu zapewniającym [[izotonia (chemia)|izotoniczność]] środowiska. [[pH]] musi być odpowiednie dla wzrostu, ponieważ bakterie są wrażliwe na jego wahania. Najczęściej stosowaną dziś pożywką jest bulion odżywczy, który składa się z [[peptony|peptonu]], wodnego wyciągu mięsnego oraz [[sól kuchenna|soli kuchennej]], umożliwiającej zachowanie izotpnicznośćizotoniczności podłoża w stosunku do wnętrza komórek bakteryjnych. Niektórym [[samożywność|samożywnym]] (autotroficznym) bakteriom obecność [[związki organiczne|związków organicznych]] może zaszkodzić. Z tego powodu podłoża przeznaczone do ich hodowli zestala się [[krzemionka|krzemionką]], tworząc dość twardy i elastyczny żel. Po przygotowaniu pożywkę wyjaławia się w wysokiej temperaturze.

Podłoża mogą być dzielone na wiele sposobów. Dzieli się je ze względu na stan na stałe (zestalone agarem określa się [[agar odżywczy|agarem odżywczym]] a żelatyną; - [[żelatyna odżywcza|żelatyną odżywczą]]), półpłynne i płynne (zwykły bulion odżywczy). Oprócz tego ze względu na pochodzenie wyróżniamy podłoża naturalne, półsyntetyczne i sztuczne. Naturalne wykonywane są z surowców pochodzenia naturalnego, które mogą zostać poddane jedynie niewielkiej ingerencji. Aktualnie używa się jeich bardzo żadkorzadko, wyłącznie w specjalnych celach badawczych. Można je uzyskać z [[jabłko (owoc)|jabłek]], [[mleko|mleka]], [[jajko|jajek]], [[otręby|otrębów]] (dla grzybów) i innych roślin. Podłoża sztuczne stanowią mieszaninę wybranych związków chemicznych. Oprócz tego istnieją także pożywki półsyntetyczne. Najczęściej jednak podział dotyczy jakości składników.

Na tych pożywkach mogą wzrastać jedynie najmniej wymagające drobnoustroje. Składnikiem jest [[bulion]] i pepton, a w przypadku podłoża stałego agar i żelatyna.

Są to podłoża, na których różnicuje się bakterie ze względu na ich metabolizm. Jeżeli jeden z gatunków wytwarza enzym, którego nie wytwarza inny szczep rosnący na danym podłożu, można je zróżnicować ze względu na obecność (lub brak) katalizowania reakcji przez ten enzym. Jeśli wyników reakcji nie widać gołym okiem, stosowany jest dodatkowo [[wskaźnik]] informujący o zajściu przemiany chemicznej. Bardzo często dane podłoże jest równocześnie pożywką wybiórczo-namnażającą.