'''Mononyk''' (''Mononykus'') – drapieżny[[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[dinozaurteropody|teropoda]] z rodziny [[Alwarezaury|alwarezaurów]] (Alvarezsauridae); jego nazwa znaczy "pojedynczy szpon".
Żył w okresie [[kreda górna|późnej kredy]] (ok. 75-7075–70 mln lat temu) na terenach centralnej [[Azja|Azji]]. Długość ciała ok. 1-11–1,5 m, wysokość ok. 70 cm. Skamieniałości ''Mononykus'' znaleziono w [[Mongolia|Mongolii]]. Kiedy naukowcy odnaleźli jego szczątki, sądzili, że mają do czynienia z prymitywnym ptakiem. Zwierzę miało małe [[zęby]] oraz [[Ogon (anatomia)|ogon]] kostny, ale z mostka wyrastał niewielki grzebień. Z pewnością mononyk nie potrafił latać. Należał on do alwarezaurów – tajemniczej grupy teropodów o niepewnych pochodzeniu i klasyfikacji. Początkowo ta grupa teropodów została uznana za spokrewnioną z kladem Ornithomimosauria<ref>Bonaparte, J.F. (1991). "Los vertebrados fosiles de la formacion Rio Colorado, de la ciudad de Neuquen y Cercanias, Creatcio Superior, Argentina” Rev. Mus. Agent. Cienc. “Bernadino Rivadavia”, Paleontol. 4:16-123.</ref>. Później zostały one uznane za przedstawicieli kladu [[Avialae]] a następnie za nielotne ptaki na podstawie kilku cech ptasich jak np. budowy mostka typowej dla ptaków paleognatycznych czy cech czaszki typowych dla neognatycznych. Wielu badaczy np. [[John Ostrom|Ostrom]] (1994) czy [[Paul Sereno|Sereno]] (1997) skrytykowało przynależność alwarezaurów do kladu [[Avialae]]. Analiza Paula Serena z 1999 zaklasyfikowała alwarezaury jako bliżej spokrewnione z ornitomimozaurami niż ptakami<ref>Sereno, Paul. (2001). "Alvarezsaurids: Birds or ornithomimosaurs?" “In: New Perspectives on the Origin and Early Evolution of Birds” Gauthier, Gall editors. Yale Peabody Museum</ref>. Najstarsze alwarezaury nie mają owych cech uważanych za ptasie co dowodzi, że są powstały one w wyniku konwergencji, a nie zostały odziedziczone po wspólnych z ptakami przodkach. Po odkrycia ''[[Ceratonykus]]'', autorzy jego opisu podali w wątpliwość przynależność alwarezaurów do teropodów<ref>Alifanov, V.R. and Barsbold, R. (2009). "''Ceratonykus oculatus'' gen. et sp. nov., a new dinosaur (?Theropoda, Alvarezsauria) from the Late Cretaceous of Mongolia." Paleontol. Zh.</ref>, jednak to także spotkało się z krytyką<ref>[http://scienceblogs.com/tetrapodzoology/2009/02/month_in_dinosaurs_part_ii.php#more Krytyka nieteropodowej tożsamości alwarezaurów] {{lang|en}}</ref>.
Był opierzonym, szybko biegającym przedstawicielem [[celurozaury|celurozaurów]]. Większość małych [[dinozaury|dinozaurów]] z podrzędu teropodów miała długie kończyny przednie oraz długie i chwytne dłonie. Mononyk i jego krewni stanowili wyjątek. Mononyk miał bardzo sprawne kończyny tylne, natomiast przednie były bardzo krótkie, a dłonie zredukowane do jednego palca. Drugi [[palec ręki|palec]] kończyny przedniej jest trudnym do zauważenia niekształtnym tworem.
