Złotnictwo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
UWAGA! Zastąpienie treści hasła bardzo krótkim tekstem: „wszystko to dupa” |
LiveRC: Anulowanie modyfikacji użytkownika 78.8.138.233; cofnięcie do wersji autora Adam.Kurowski ; wandalizm |
||
Linia 1:
[[Grafika:Petrus Christus 003.jpg|300px|thumb|right|Św. Eligiusz w warsztacie - patron złotników.]]
'''Złotnictwo''' - rzemiosło artystyczne zajmujące się wytwarzaniem wyrobów ze [[złoto|złota]], [[platyna|platyny]], [[srebro|srebra]], [[stop|stopów]], [[metale szlachetne|metali szlachetnych]], [[kamienie szlachetne|kamieni szlachetnych]] oraz innych drogocennych materiałów. Termin [[jubilerstwo]], dotyczący głównie czasów nowszych, obejmuje przede wszystkim wyrób klejnotów i ozdób ze [[złoto|złota]], [[srebro|srebra]] i [[kamienie szlachetne|kamieni szlachetnych]].
W starożytności złotnictwo obejmowało głównie wytwarzanie luksusowych przedmiotów codziennego użytku (świeczniki, srebrne zastawy, szkatułki, wazony, figurki), różnego typu ozdób (diademy, naszyjniki, brosze, klamry, [[naramiennik|naramienniki]], pierścienie), oraz przedmiotów służących kultowi religijnemu (złote lub srebrne [[relikwiarz|relikwiarze]], [[monstrancja|monstrancje]], kielichy, [[puszki]], [[patena|pateny]]). Od XIII wieku w Europie Zachodniej, a od XIV wieku w Polsce działalność [[Warsztat złotniczy|warsztatów złotniczych]] została ujęta przez struktury [[cech|cechowe]], które w późniejszym czasie wprowadziły obowiązek oznaczania wyrobów [[znak złotniczy|znakiem złotniczym]] ([[punca|puncą]]).
Techniki stosowane do zdobienia i wykańczania wyrobów metalowych:
* [[złocenie]] (galwanizacja) - pokrywanie metalu, zazwyczaj srebra, miedzi lub brązu cienką warstewką złota;
* [[puncowanie]] - opracowanie powierzchni przedmiotów [[punca|puncami]] w celu uzyskania wyrazistości dekoracji;
* [[repusowanie]] ([[trybowanie]]) - wykuwanie na zimno [[punca|puncami]] lub młotkami odpowiedniej formy na przedmiocie;
* [[Grawerstwo|grawerowanie]] - wykonywanie na powierzchni przedmiotów zarysów liter, cyfr, stempli, oraz innych form;
* [[cyzelowanie]] - ostateczne wykończenie powierzchni przedmiotu poprzez usunięcie naddatków metalu, wygładzenie niezdobionych miejsc oraz dopracowanie ostatecznego kształtu przedmiotu przez użycie różnego typu dłut i pilników;
* [[filigran]] - wykonanie fragmentu lub całego przedmiotu z cienkich złotych lub srebrnych drucików;
* [[granulacja]] - wykonywanie ornamentów z bardzo drobnych złotych lub srebrnych kuleczek (tzw. granulek), nalutowywanych na powierzchnię przedmiotów, częste uzupełnienie [[filigran|filigranu]];
W Polsce istnieje obligatoryjne [[probiernictwo|prawo probiercze]], zgodnie z którym wyroby jubilerskie muszą być ocechowane w państwowym urzędzie probierczym.
* [[Platyna]] - w stanie czystym metal szarobiały, miękki, ciągliwy i kowalny, topi się w temperaturze 1775 stopni Celsjusza. Jej [[ciężar właściwy]] wynosi 21,5. Do wyrobu biżuterii używa się stopów próby 0,950 . Doskonale nadaje się do oprawy [[diament|diamentów]].
* [[Złoto]] - metal koloru żółtego, ciągliwy i miękki, o silnym połysku, używany najczęściej do wyrobu biżuterii w stopach ze [[srebro|srebrem]] i [[miedź|miedzią]]. [[Złoto]] jest dużo łatwiejsze w obróbce, ma też niższą temperaturę topnienia. Dla wyrobów złotych przyjęto próby: 0,960 0,750 0,585 0,500 0,375 i 0,333.
* Stosunkowo tanim metalem jest [[srebro]] i jako takie chętnie używane do oprawy [[bursztyn]]u.
W Polsce istnieje ponad cztery tysiące podmiotów gospodarczych zajmujących się wytwarzaniem i obrotem wyrobami z metali i [[kamienie szlachetne|kamieni szlachetnych]]. Największa ich ilość znajduje się na terenie [[Trójmiasto|Trójmiasta]]. Tam też organizowane są co roku Międzynarodowe Targi Bursztynu [[Ambermart]] oraz Międzynarodowe Targi Bursztynu, Biżuterii i Kamieni Jubilerskich [[Amberif]].
==Bibliografia==
* [[S. Kozakiewicz]], ''Słownik terminologiczny sztuk pięknych'', Warszawa, PWN, [[2005]] ISBN 83-01-12365-6.
* Michał Gradowski, "Dawne Złotnictwo - technika i terminologia", P.W.N. Warszawa 1984
* [[Kazimierz Maślankiewicz]] "Kamienie szlachetne", Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa 1982
[[Kategoria:Jubilerstwo]]
<!--
'''Jubilerstwo''' - forma [[rzemiosło|rzemiosła]] artystycznego, zajmująca się wyrobem [[biżuteria|biżuterii]] i innych przedmiotów ozdobnych z [[Metal szlachetny|metali szlachetnych]] oraz drogich kamieni.
{{Sztuka stub}}
-->
[[de:Schmuck]]
[[en:Jewellery]]
[[eo:juvelo]]
[[es:Joyería]]
[[fr:Joaillerie]]
[[ja:宝石]]
[[pt:Joalheria]]
| |||