Mikrotubula: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków, WP:SK
Linia 1:
[[Plik:Microtuble.jpg|thumb|right|struktura mikrotubuli]]
'''Mikrotubula''' - włóknista rurkowata sztywna [[struktura]] o średnicy 25-26 [[Nanometr|nm]], powstająca w wyniku [[polimeryzacja|polimeryzacji]] [[białko|białka]] [[tubulina|tubuliny]]. Mikrotubule wraz z innymi strukturami pełnią funkcję [[cytoszkielet]]u nadając [[komórka|komórce]] kształt a nawet przyczyniając się do jego zmiany. Biorą udział w [[transport|transporcie]] wewnątrzkomórkowym stanowiąc szlak, po którym przemieszczają się [[białka motoryczne]], biorą udział w czasie [[podział komórki|podziału komórki]] tworząc [[wrzeciono podziałowe|wrzeciono kariokinetyczne]], które rozdziela chromosomy do komórek potomnych. Mikrotubule mogą również tworzyć stałe struktury takie jak: [[Rzęska|rzęski]] lub [[wić|wici]], umożliwiające [[ruch]] komórki.
 
== Struktura ==
Mikrotubule są zbudowane z podjednostek [[tubulina|tubuliny]], z których każda jest [[dimerDimery|dimerem]]em dwóch bardzo podobnych białek globularnych zwanych α-tubulina i β-tubulina powiązanych razem wiązaniami niekowalencyjnymi. Również podjednostki tubuliny tworząc mikrotubule łączą się ze sobą za pomocą wiązań niekowalencyjnych.
 
Całość tworzy długą cylindryczną strukturę zbudowaną z 13 równoległych [[protofilament]]ów. Każdy protofilament będący linearnym łańcuchem dimerów tubuliny ułożonych na przemian wzdłuż całego łańcucha ma strukturalną biegunowość wynikającą z naprzemiennego ułożenia α i β-tubuliny z czego na jednym końcu eksponowana jest α-tubulina a na drugim β-tubulina.
Linia 13:
== Organizacja mikrotubul ==
[[Plik:Axoneme cross-section.svg|thumb|right|[[Przekrój poprzeczny]] przez aksonemę, widoczne struktury: 1A i 1B-zewnętrzne pary mikrotubul, 2-para mikrotubul centralnych, 3-zewnętrzne ramię dyneinowe, 4-centralne ramię, 4-białko poprzeczne, 5-[[neksyna]], 6-[[błona komórkowa]]]]
Ośrodkiem organizacji mikrotubul kontrolującym ich liczbę, umiejscowienie i orientację w cytoplazmie komórek zwierzęcych jest, [[centrosom]] zawierający dwie [[Centriola|centriole]]. Centrosom zawiera steki pierścieniowatych struktur zbudowanych z γ-tubuliny z których każda stanowi punkt startowy lub [[miejsce nukleacji]] do wzrostu pojedynczej mikrotubuli. Dołączające się do γ-tubulinowego pierścienia dimery αβ-tubuliny powodują wzrost mikrotubuli od strony końca plus czyli końca skierowanego na zewnątrz, natomiast koniec minus jest sadzony w centrosomie.
Rola centrioli jest niejasna, wiadomo że nie biorą udziału w organizacji mikrotubul, choć są podobne jeśli nie identyczne z [[ciałko podstawoweKinetosom|ciałkami podstawowymi]] tworzącymi ośrodki organizacji omawianych struktur w [[rzęskiRzęska|rzęskach]] i [[wić|wiciach]].
 
== Dynamiczna niestabilność ==
Linia 22:
 
== Organizacja wnętrza komórki ==
Jeśli mikrotubula po polimeryzacji zostanie zabezpieczona przed depolaryzacją poprzez przyłączenie do jej końca plus innego białka wówczas przetrwa i może pełnić różnorodne funkcje. Do takich funkcji może należeć utrzymywanie [[organella komórkoweOrganellum|organelli komórkowych]] w pewnych ściśle określonych rejonach komórki. Takie mikrotubule stanowią również szlaki przesyłania pęcherzyków, białek czy inny materiał komórkowy. Za pośrednictwem [[białka motoryczne|białek motorycznych]] czas potrzebny na przetransportowanie (np. transport materiałów syntetyzowanych w [[perykarionPerikarion|perykarionie]]ie, ale niezbędnych na zakończeniu [[aksonNeuryt|aksonu]]u) skraca się znacznie, ponieważ białka te wykorzystują energię pochodzącą z hydrolizy ATP usprawniając tym samym ruch wzdłuż mikrotubul.
 
Substancjami łączącymi się z końcami mikrotubul są [[Paklitaksel|taksol]] łączący się z końcem "-" mikrotubuli oraz [[kolchicyna]] działająca na koniec "+". Obie substancje wprowadzone do komórki powodują nadmierną polimeryzację lub brak polimeryzacji mikrotubul co w efekcie może doprowadzić do śmierci komórki.
Linia 32:
* [[Astrosfera]]
* [[filamenty pośrednie|filament pośredni]]
* [[Mikrofilamenty|mikrofilament]]
* [[nanorurka]]