Kalendarium historii Polski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
Anulowanie wersji nr 16224854 autora 93.105.33.149 - Usunięcie formatu tabeli i nieaktyalnych danych (!) - odsyłam do dyskusji! |
||
Linia 2:
== Przed [[X wiek|X wiekiem n.e.]] (prehistoria i prahistoria ziem polskich) ==
<!-- PROSZĘ PISAĆ W CZASIE PRZESZŁYM! -->
* ok. 450 tys. lat p.n.e. – Pierwsze ślady łowców-zbieraczy z [[gatunek (biologia)|gatunku]] ''[[homo erectus]]'' na ziemiach polskich odkryte w [[Trzebnica|Trzebnicy]] pod [[Wrocław]]iem i w [[Rusko|Rusku]] pod [[Strzegom]]iem.
* ok. 300 – 100 tys. lat p.n.e. – [[neandertalczyk|Neandertalska]] [[kultura aszelska]], czyli kultura [[pięściak]]ów na terenach [[Śląsk]]a i [[Małopolska|Małopolski]].
* ok. 250 – 40 tys. lat p.n.e. – [[neandertalczyk|Neandertalska]] [[kultura mustierska]] na terenach [[Wyżyna Krakowsko-Częstochowska|Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej]] i [[kultura prądnicko-mikocka]] na terenach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i całej [[Wyżyna Małopolska|Wyżynie Małopolskiej]].
* ok. 200 – 35 tys. lat p.n.e. – [[Paleolit]]yczne obozowiska łowców-zbieraczy z gatunku ''[[homo neandertalensis]]'' w Polsce, m.in. w okolicach dzisiejszego [[Radom]]ia i [[Kraków|Krakowa]].
* ok. 70 – 35 tys. lat p.n.e. – Zanik śladów pobytu człowieka wskutek silnego ochłodzenia [[klimat]]u.
* ok. 35 – 20 tys. lat p.n.e. – Pierwsi przedstawiciele ''[[homo sapiens]]'', zaludnienie [[Mazowsze|Mazowsza]], reprezentanci [[kultura oryniacka|kultury oryniackiej]] i [[kultura grawecka|kultury graweckiej]] w [[Małopolska|Małopolsce]].
* ok. 20 – 12 tys. lat p.n.e. – Ostatnie zlodowacenie na ziemiach polskich, zwane [[zlodowacenie północnopolskie|zlodowaceniem bałtyckim]] lub północnopolskim, i ponownie wyludnienie ziem polskich.
* ok. 12 tys. lat p.n.e. – Ocieplenie się klimatu po ostatnim zlodowaceniu. Ekspansja licznych grup łowców [[renifer]]ów. Pojawienie się ludzi na [[Pomorze|Pomorzu]] i w [[Wielkopolska|Wielkopolsce]].
* ok. 8 tys. lat p.n.e. – Początek [[mezolit]]u na ziemiach polskich, okresu pomiędzy wycofaniem się lodowca a pojawieniem rolnictwa. Rozwój [[kultura komornicka|kultury komornickiej]] na [[Dolny Śląsk|Dolnym Śląsku]] i w [[Wielkopolska|Wielkopolsce]].
* ok. 7 – 4 tys. lat p.n.e. – Późnomezolityczna [[kultura janisławicka]] i [[kultura chojnicko-pieńkowska|chojnicko-pieńkowska]] na terenach [[Pomorze|Pomorza]], [[Kujawy|Kujaw]] i [[Mazowsze|Mazowsza]].
* ok. 6 – 4 tys. lat p.n.e. – Początek [[neolit]]u na ziemiach polskich. Początki rolnictwa i hodowli zwierząt.
* ok. 3,5 tys. lat p.n.e. – [[Neolit]] objął tereny całej [[Polska|Polski]]. Początek [[kultura pucharów lejkowatych|kultury pucharów lejkowatych]], nazwanej tak od kształtu naczyń o lejkowato pochylonych brzegach.
* ok. 2800 – 1800 r. p.n.e. – Rozwój [[kultura ceramiki sznurowej|kultury ceramiki sznurowej]] na ziemiach polskich.
* ok. 2700 – 2000 r. p.n.e. – Rozwój [[kultura amfor kulistych|kultury amfor kulistych]] na ziemiach polskich.
* ok. 2200 – 1800 r. p.n.e. – Początek [[epoka brązu|epoki brązu]] na ziemiach polskich.
* 2200 – 1700 r. p.n.e. – Rozwój [[kultura unietycka|kultury unietyckiej]] na [[Śląsk]]u.
* 2000 – 1600 r. p.n.e. – Rozkwit [[kultura mierzanowicka|mierzanowickiej kultury brązu]] w rejonie górnej [[Wisła|Wisły]].
* ok. 1700 r. p.n.e. – [[Epoka brązu]] objęła tereny całej [[Polska|Polski]].
* ok. 1700 – 300 r. p.n.e. – Rozwój [[kultura łużycka|kultury łużyckiej]], zwanej także [[Kultury pól popielnicowych|kulturą pól popielnicowych]], na ziemiach polskich.
* ok. 1000 r. p.n.e. – Pierwsze [[gród obronny|grody obronne]], głównie na terenach Śląska.
* ok. 900 r. p.n.e. – Pojawienie się ludów czarnomorskich na terenach [[Małopolska|Małopolski]] i [[Śląsk]]a.
* ok. 750 r. p.n.e. – Początek [[epoka żelaza|epoki żelaza]] i [[kultura halsztacka|kultury halsztackiej]] na ziemiach polskich.
* VIII w. p.n.e. – Złoty wiek [[kultura łużycka|kultury łużyckiej]]. Jej przykładem jest powstała około 740 r. p.n.e. osada obronna w [[Biskupin]]ie.
* ok. 700 r. p.n.e. – Początki handlu [[bursztyn]]em.
* ok. 500 r. p.n.e. – Kształtuje się [[kultura wejherowsko-krotoszyńska]], zwana też [[Kultura pomorska|pomorską]].
* IV – II w. p.n.e. – Pojawienie się [[Celtowie|Celtów]] na południowych ziemiach polskich. Ich ośrodkami były m.in. [[Ślęża]], [[Święty Krzyż]] i [[Góra Świętej Anny]].
* III w. p.n.e. – Początek rozwoju [[kultura przeworska|kultury przeworskiej]].
* I – V w. n.e. – Wpływy [[cywilizacja rzymska|cywilizacji rzymskiej]] na ziemiach polskich.
* 54 – 68 r. n.e. – Wyprawa rzymskiego [[ekwita|ekwity]] po [[bursztyn]] nad [[Morze Bałtyckie]], pierwsze wzmianki o [[Kalisz]]u.
* I – II w. n.e. – Według rzymskich podań, ziemie między [[Wisła|Wisłą]] i [[odra|Odrą]] zamieszkiwali [[Lugiowie]].
* I – III w. n.e. – Szczyt rozkwitu kultury przeworskiej.
* I – IV w. n.e. – [[Wandalowie]] ze [[Skandynawia|Skandynawii]] zajęli tereny między górną [[Odra|Odrą]] a [[Dunaj]]em, później zostali wyparci przez [[Goci|Gotów]].
* III – IV w. n.e. – Wędrówka Gotów przez ziemie polskie.
* III – VI w. n.e. – Okres wędrówek ludów, które przyczyniły się do upadku kultury przeworskiej.
*
* [[V wiek|V]] w. n.e. – Osiedlanie się pierwszych [[plemiona słowiańskie|plemion słowiańskich]] przybyłych z terenów [[Ukraina|Ukrainy]] na ziemiach polskich.
* [[VIII wiek|VIII]] w. n.e. – Pierwsze organizacje państwowe (państwo [[Wiślanie|Wiślan]]).
* II poł. [[IX wiek|IX]] w. – [[Śląsk]] i część [[Małopolska|Małopolski]] (tereny [[Wiślanie|Wiślan]]) w granicach [[Państwo wielkomorawskie|Państwa Wielkomorawskiego]].
* koniec [[IX wiek|IX]] w. – Pierwsze zapiski o plemionach zamieszkujących ziemie Polskie (gł.południowe i zachodnie tereny).
* II poł. [[IX wiek|IX]] w. – I poł. [[X wiek|X]] w. – Pierwsi, legendarni władcy [[Polanie|Polan]] – [[Piastowie]] (Ziemowit, Lestek, Siemomysł).
== Wieki [[X wiek|X]]-[[XII wiek|XII]] do roku [[1138]] (państwo pierwszych Piastów) ==
* ok. [[960]]-[[992]] – panowanie [[Mieszko I|Mieszka I]].
** [[963]]-[[965]] – dwukrotne zwycięstwo saskiego możnego [[Wichman Młodszy|Wichmana]]
** [[964]]-[[965]] – walki Mieszka I z [[Pomorzanie|Pomorzanami]].
** [[965]] – ślub Mieszka I i czeskiej księżniczki [[Dobrawa Przemyślidka|Dobrawy]].
Linia 218 ⟶ 135:
** [[1069]] – narodziny syna [[Bolesław II Szczodry|Bolesława Szczodrego]] – [[Mieszko Bolesławowic|Mieszka]].
** [[1070]] – konflikt z Czechami.
** po [[1070]] – narodziny [[Zbigniew (książę Polski)|
** [[1071]] – zjazd w [[Miśnia|Miśni]]. [[Henryk IV (cesarz rzymski)|Henryk IV]] nakazał [[Bolesław II Szczodry|Bolesławowi II]] ponowić płacenie [[Czechy|Czechom]] [[trybut]]u ze [[Śląsk]]a.
** [[1072]] – atak [[Bolesław II Szczodry|Bolesława Szczodrego]] na [[Czechy]].
Linia 229 ⟶ 146:
** [[1081]] lub [[1082]] – śmierć [[Bolesław II Szczodry|Bolesława II Szczodrego]].
** [[1088]] – ślub [[Władysław I Herman|Władysława Herman]] z [[Judyta|Judytą Marią niemiecką]].
** [[1093]] – pierwszy bunt [[Zbigniew (książę Polski)|
** [[1097]] – bunt [[Zbigniew (książę Polski)|
** [[1100]] – drugie wystąpienie braci przeciw ojcu.
** [[1102]], [[4 czerwca]] – śmierć [[Władysław I Herman|Władysława Hermana]].
* [[1102]]-[[1106]] – panowanie [[Bolesław III Krzywousty|Bolesława Krzywoustego]] na południu ([[Śląsk]] i [[Małopolska]]) i [[Zbigniew (książę Polski)|
* [[1106]]-[[1138]] – panowanie [[Bolesław III Krzywousty|Bolesława Krzywoustego]].
** [[1113]]-[[1116]] – powstanie kroniki [[Anonim zwany Gallem|Galla Anonima]].
Linia 256 ⟶ 173:
* [[1202]] – śmierć [[Mieszko Stary|Mieszka Starego]]. Władzę w Krakowie przejął na krótko jego syn [[Władysław Laskonogi]], ale stracił tron na rzecz [[Leszek Biały|Leszka Białego]].
* [[1202]]-[[1238]] – rządy [[Henryk I Brodaty|Henryka I Brodatego]] na [[Śląsk]]u.
* [[1211]] – książę [[Henryk Brodaty]] dokonał lokacji na prawie magdeburskim [[Złotoryja|
* [[1215]] – przywilej wolborski książąt dzielnicowych dla duchowieństwa.
* [[1220]] – wielki najazd [[Prusowie|Prusów]] na [[Mazowsze]] i ziemię chełmińską.
Linia 270 ⟶ 187:
* [[1232]]-[[1238]] – panowanie [[Henryk I Brodaty|Henryka I Brodatego]] w [[Małopolska|Małopolsce]].
* [[1232]]-[[1234]] – we [[Wrocław]]iu powstał pierwszy w Polsce [[klasztor]] [[Franciszkanie|franciszkanów]].
* [[1234]] – wielka wyprawa krzyżacko-polska na [[Prusowie|Prusów]]. Krzyżacy sfałszowali tak zwany dokument kruszwicki, twierdząc, że Konrad mazowiecki oddał im wszelkie zdobycze w [[Prusy (kraina historyczna)|Prusach]] jako darowiznę.
* [[1236]] – bitwa pod [[Szawle|Szawlami]]. Klęska wojsk [[zakon kawalerów mieczowych|zakonu kawalerów mieczowych]] w starciu z [[Litwini|Litwinami]].
* [[1237]] – połączenie [[zakon kawalerów mieczowych|zakonu kawalerów mieczowych]] z [[Zakon krzyżacki|Krzyżakami]].
Linia 282 ⟶ 199:
* [[1249]]-[[1252]] – Marchia Brandenburska przejęła [[ziemia lubuska|ziemię lubuską]].
* [[1251]]-[[1255]] – książę [[Mendog]] zjednoczył [[Wielkie Księstwo Litewskie|państwo litewskie]].
* [[1253]], [[8 września]] – papież [[Innocenty IV]] [[kanonizacja|kanonizował]] biskupa krakowskiego [[Stanisław ze Szczepanowa|Stanisława ze Szczepanowa]], zamordowanego w [[1079]] roku na rozkaz [[król]]a [[Bolesław II Szczodry|Bolesława Szczodrego]].
* [[1259]]-[[1260]] – drugi najazd [[Mongołowie|Mongołów]] [[Tatarzy|(Tatarów)]] na ziemie [[Polska w okresie rozbicia dzielnicowego|polskie]].
* [[1267]] – papież [[Klemens IV]] [[kanonizacja|kanonizował]] [[Jadwiga Śląska|księżnę śląską Jadwigę]], żonę Henryka Pobożnego.
* [[1279]] – rządy [[Leszek Czarny|Leszka Czarnego]] w [[Kraków|Krakowie]], [[Sandomierz
* [[1287]] – układ [[sukcesja|sukcesyjny]] między księciem wielkopolskim [[Przemysł II|Przemysłem II]], gdańskim [[Mściwój II|Mściwojem II]] i zachodniopomorskim [[Bogusław IV|Bogusławem IV]].
* [[1288]]-[[1289]] – [[Książęta wrocławscy|książę wrocławski]] [[Henryk IV Prawy|Henryk Prawy]] objął [[tron]] [[Książęta krakowscy|krakowski]].
Linia 295 ⟶ 212:
* [[1296]] – zamordowanie przez margrabiów brandenburskich, przy współudziale rodów [[Zarębowie|Zarębów]] i [[Nałęcze|Nałęczów]], króla Polski [[Przemysł II|Przemysła II]] w [[Rogoźno|Rogoźnie]].
* [[1300]] – koronacja, w [[Gniezno|Gnieźnie]], króla czeskiego [[Wacław II Czeski|Wacława II]] na króla Polski.
* [[1305]] – śmierć Wacława II i koronacja
* [[1306]]
* [[1306]]
* [[1308]]
* [[1312]] – [[bunt wójta Alberta]] przeciwko Władysławowi Łokietkowi w [[Kraków|Krakowie]].
* [[1320]], [[20 stycznia]] – koronacja Władysława Łokietka. Ponowne zjednoczenie Polski i koniec [[rozbicie dzielnicowe|rozbicia dzielnicowego]].
{{sekcja stub}}
Linia 307 ⟶ 224:
== Wieki [[XIV]]-[[XVI]] do roku [[1572]] (koniec rządów [[Piastowie|Piastów]] oraz czasy [[Andegawenowie|Andegawenów]] i [[Jagiellonowie|Jagiellonów]]) ==
<!-- PROSZĘ PISAĆ W CZASIE PRZESZŁYM! -->
* [[1320]] – Proces polsko-krzyżacki w [[Inowrocław]]iu i [[Brześć Kujawski|Brześciu Kujawskim]]. Sąd papieski nakazał [[zakon krzyżacki|Zakonowi krzyżackiemu]] zwrot [[Pomorze Gdańskie|Pomorza Gdańskiego]] i wypłatę odszkodowania. Wyrok nie został wykonany.
* [[1325]] – Przymierze [[Władysław Łokietek|Władysława Łokietka]] z księciem [[Wielkie Księstwo Litewskie|litewskim]] [[Giedymin]]em, umocnione ślubem polskiego następcy tronu [[Kazimierz Wielki|Kazimierza]] z [[Aldona Anna Giedyminówna|Aldoną Giedyminówną]].
* [[1327]] - [[1332]] - [[Wojna polsko-krzyżacka 1327-1332|Wojna polsko-krzyżacka]]. Sojusznikiem [[zakon krzyżacki|zakonu]] był [[król]] [[Jan Luksemburski]].
* [[1330]] - Nieudany [[zamach]] [[rycerz|rycerza]] [[Felicjan Zach|Felicjana Zacha]] na [[Karol Robert|węgierska parę parę królewską]], rzekomo sprowokowany romansem [[Kazimierz Wielki|księcia polskiego Kazimierza]] z jego [[Klara Zach|córką]].
* [[1331]], [[27 września]] – [[Bitwa pod Płowcami]].
* [[1333]] – Śmierć [[Władysław Łokietek|Władysława Łokietka]].
* [[1333]] - [[1370]] - Panowanie [[Kazimierz Wielki|Kazimierza Wielkiego]].
** [[1333]], [[25 kwietnia]] – Koronacja królewska [[Kazimierz Wielki|Kazimierza Wielkiego]].
** [[1335]] – [[Zjazd w Wyszehradzie]].
** [[1337]] – Zjazd w [[Inowrocław]]iu. [[Zakon krzyżacki]] oddał [[Kujawy]] i [[Ziemia dobrzyńska|Ziemię dobrzyńską]] [[Jan Luksemburski|Janowi Luksemburskiemu]], który część tych dóbr przekazał [[Kazimierz Wielki|Kazimierzowi Wielkiemu]].
** [[1339]] – Proces polsko-krzyżacki w [[Warszawa|Warszawie]]. Jego postanowieniem [[Zakon krzyżacki]] miał oddać [[Zjednoczone Królestwo Polskie|Polsce]] [[Pomorze]] i [[Ziemia chełmińska|Ziemię chełmińską]], ale nie uznał tego wyroku.
** [[1340]] - [[1366]] – Podbój [[Ruś Halicka|Rusi Halickiej]].
** [[1341]] - [[Kazimierz Wielki]] zawiera sujusz z [[Luksemburgowie|Luksemburgami]].
** [[1342]] - Poczatek budowy [[gotyk|gotyckiej]] [[Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha w Gnieźnie|katedry]] w [[Gniezno|Gnieznie]].
** [[1343]] – [[pokój kaliski 1343|Pokój kaliski]] z [[zakon krzyżacki|Krzyżakami]].
** [[1348]] – Nieudana wyprawa [[Kazimierz Wielki|Kazimierza Wielkiego]] na [[Śląsk]].
** [[1354]] - [[1355]] - Układy z [[Ludwik Węgierski|Ludwikiem Węgierskim]], dotyczące [[Sukcesja tronu|sukcesji]] [[tron|tronu]] [[Zjednoczone Królestwo Polskie|polskiego]].
** [[1356]] - [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] powołał do życia [[Sąd wyższy prawa niemieckiego|Sąd Wyższy Prawa Niemieckiego]] na [[Wawel|zamku krakowskim]].
** [[1356]] - [[Lwów]] uzyskał od [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]] [[prawa miejskie]] ([[Prawo magdeburskie]]).
** [[1356]], [[1 maja]] – Układ polsko-czeski w [[Praga|Pradze]]. [[Kazimierz Wielki]] zrzekł się praw do [[Śląsk]]a w zamian za pomoc przeciwko Zakonowi krzyżackiemu i [[Marchia Brandenburska|Branderburczykom]].
** [[1356]]–[[1360]] – Statuty [[Kazimierz Wielki|Kazimierza Wielkiego]] dla [[Wielkopolska|Wielkopolski]] i [[Małopolska|Małopolski]].
** [[1364]], [[12 maja]] – Założenie [[Akademia Krakowska|Akademii Krakowskiej]].
** [[1364]] – Zjazd [[król|monarchów]] w [[Kraków|Krakowie]] z udziałem [[cesarz]]a i [[król]]a [[czechy|Czech]] [[Karol IV|Karola IV]], króla [[Zjednoczone Królestwo Polskie|Polski]] [[Kazimierz Wielki|Kazimierza]], króla [[Królestwo Węgier|Węgier]] [[Ludwik Węgierski|Ludwika]], króla [[Królestwo Cypru|Cypru]] [[Piotr II Cypryjski|Piotra]], króla [[Dania|Danii]] [[Waldemar Atterdag|Waldemara IV]], księcia [[Mazowsze|mazowieckiego]] [[Siemowit III|Siemowita]], [[książęta śląscy|książąt śląskich]] i [[Graf|margrabigo]] [[Marchia Brandenburska|brandenburskiego]] [[Otto V Leniwy|Ottona]].
** [[1364]] – Zhołdowanie [[Wołyń|Wołynia]] i [[Podole|Podola]].
** [[1370]] – Śmierć Kazimierza Wielkiego (ostatniego z Piastów).
* [[1370]] - [[1382]] - Panowanie [[Ludwik Węgierski|Ludwika Węgierskiego]].
** [[1370]] – Koronacja [[Ludwik Węgierski|Ludwika Węgierskiego]].
** [[1374]] – [[Przywilej koszycki|Przywilej w Koszycach]].
** [[1382]] – Śmierć króla [[Węgry|Węgier]] Polski [[Ludwik Węgierski|Ludwika Węgierskiego]].
* [[1384]]-[[1386]] – [[Jadwiga Andegaweńska]] na tronie polskim.
** [[1385]] – Unia polsko-litewska w [[Krewo|Krewie]].
* [[1386]] - [[1434]] - Panowanie [[Władysław Jagiełło|Władysława Jagiełły]].
** [[1386]] – Chrzest, koronacja, ślub [[Władysław Jagiełło|Władysława Jagiełły]] z [[Jadwiga Andegaweńska|Jadwigą]].
** [[1387]] – Utworzenie [[diecezja|biskupstwa]] [[katolicyzm|katolickiego]] w [[Wilno|Wilnie]].
** [[1397]] - W państwie [[zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]] została utworzona organizacja szlachty chełmińskiej o nazwie [[Związek Jaszczurczy (XIV wiek)|Związek Jaszczurczy]].
** [[1398]] – Odsprzedanie Krzyżakom Żmudzi przez [[Witold (wielki książę litewski)|Witolda]].
** [[1399]], [[17 lipca]] - śmierć [[Królowa|królowej]] [[Jadwiga Andegaweńska|Jadwigi]].
** [[1401]] - [[Unia wileńsko-radomska]].
** [[1401]] - Na Żmudzi wybucha powstanie przeciwko [[Zakon Krzyżacki|Krzyżakom]].
** [[1402]] – Odkupienie od Brandenburczyków Nowej Marchii.
** [[1404]] - [[Pokój w Raciążu]] pomiędzy [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Polską]] i [[Wielkie Księstwo Litewskie|Litwą]] a [[Zakon Krzyżacki|Krzyżakami]].
** [[1409]], [[kwiecień]] - [[Krzyżacy]] rekwirują [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|polskie]] [[statek|statki]] ze [[zboże|zbożem]] [[Pływanie|płynące]] na [[Wielkie Księstwo Litewskie|Litwę]] pod pretekstem, że wiozły [[broń]] dla [[Żmudzini|Żmudzinów]].
** [[1409]], [[maj]] - Na Żmudzi wybucha kolejne powstanie przeciwko [[krzyżacy|Krzyzakom]].
** [[1409]]-[[1411]] – [[Wielka wojna]].
*** [[1409]], [[1 sierpnia|1]]-[[6 sierpnia]] - [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Polskie poselstwo]] do [[Malbork|Malborka]]: na deklarację o sojuszu z [[Wielkie Księstwo Litewskie|Litwą]] [[Krzyżacy]] odpowiadają wypowiedzeniem [[Wielka wojna z zakonem krzyżackim|wojny]].
*** [[1409]], [[12 sierpnia]] - [[Krzyżacy]] rozpoczynają [[wojna|działania wojenne]] i wkraczają na [[Ziemia dobrzyńska|ziemię dobrzyńską]] i [[Kujawy]].
*** [[1409]], [[6 października]] - [[Wojsko I Rzeczypospolitej|Wojska polskie]] wyzwalają [[Bydgoszcz]].
*** [[1409]], [[8 października]] - Rozejm [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|polsko]]-[[Krzyżacy|krzyżacki]].
*** [[1409]], [[20 grudnia]] - [[Krzyżacy]] zawierają antypolski sojusz z [[Zygmunt Luksemburski|królem Węgier Zygmuntem Luksemburskim]].
*** [[1409]], [[21 grudnia]] - [[Zygmunt Luksemburski]] wypowiada wojnę [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Polsce]].
*** [[1410]], [[24 czerwca]] - Atak sił [[Armia koronna|polskich]] i [[Armia Wielkiego Księstwa Litewskiego|litewskich]] na tereny [[Prusy Zakonne|krzyżackie]].
*** [[1410]], [[30 czerwca]]-[[2 lipca]] - [[Przeprawa]] [[Armia koronna|wojsk koronnych]] przez [[Wisła|Wisłę]] pod [[Czerwińsk|Czerwińskiem]], [[Połączenie (definicja)|połączenie]] z [[Armia Wielkiego Księstwa Litewskiego|wojskami litewsko]]-ruskimi, początek [[Marsz (wojsko)|marszu]] na [[Malbork]].
*** [[1410]], [[15 lipca]] – [[Bitwa pod Grunwaldem]].
*** [[1410]], [[25 lipca]]-[[19 sierpnia]] - [[Armia koronna|Armia]] [[Władysław Jagiełło|Władysława Jagiełły]] bezskutecznie [[Oblężenie Malborka|oblega Malbork]].
*** [[1410]], [[10 października]] - Zwycięstwo [[Wojsko I Rzeczypospolitej|wojsk polskich]] nad posiłkami krzyzackimi z [[Nowa Marchia|Nowej Marchii]] pod [[Bitwa pod Koronowem|Koronowem]].
*** [[1410]], [[listopad]] - Najazd wojsk [[Zygmunt Luksemburski|Zygmunta Luksemburskiego]] na [[ziemia sądecka|ziemie sadecka]].
*** [[1410]], [[9 grudnia]] - Rozejm [[I Rzeczpospolita|polsko]]-[[krzyżacy|krzyżacki]] w [[Nieszawa|Nieszawie]].
*** [[1411]], [[1 lutego]] – [[I pokój toruński]].
** [[1412]] - [[Zygmunt Luksemburski]] zawiera [[Pokój (polityka)|pokój]] z [[Władysław Jagiełło|Władysławem Jagiełłą]] i [[Witold Kiejstutowicz|księciem Witoldem]].
** [[1413]] - [[Unia horodelska]].
** [[1414]] - [[Wojna głodowa]].
** [[1421]] - [[Krzyżacy|Antykrzyżacki]] sojusz [[I Rzeczpospolita|Polski]] z [[Marchia Brandenburska|Brandenburgią]].
** [[1422]] - [[Przywilej czerwiński]].
** [[1422]] - Pokój z [[zakon krzyżacki|Krzyżakami]] nad jeziorem Melno ([[Pokój melneński]]).
** [[1423]] - Został ogłoszony [[Statut warcki]].
** [[1430]]-[[1433]] - [[Przywilej jedlińsko-krakowski]].
** [[1430]] - [[Śmierć]] [[Witold Kiejstutowicz|wielkiego księcia litewskiego Witolda]], jego następcom zostaje [[Świdrygiełło]].
** [[1431]]-[[1435]] - [[Wojna polsko-krzyżacka w latach 1431-1435]].
*** [[1431]]-[[1432]] - [[Konflikt]] [[Korona Królestwa Polskiego|polsko]]-[[Wielkie Księstwo Litewskie|litewwski]] o [[Wołyń]] i [[Podole]], [[Świdrygiełło]] zawiera [[rozejm]] z [[Krzyżacy|Krzyzakami]].
* [[1431]] – Najazd krzyżacki na pogranicze [[wielkopolska|wielkopolskie]].
* [[1435]] – [[Pokój w Brześciu Kujawskim]].
* [[1454]] – [[Przywilej cerekwicko-nieszawski]].
* [[1466]] – [[Pokój toruński 1466|II pokój toruński]] (koniec [[wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]]).
* [[1492]]-[[1501]] – Panowanie [[Jan Olbracht|Jana Olbrachta]].
* [[1501]]-[[1506]] – Panowanie [[Aleksander Jagiellończyk|Aleksandra Jagiellończyka]].
* [[1505]] – Przyjęcie przez sejm [[konstytucja|konstytucji]] [[Nihil novi]].
* [[1506]]-[[1548]] – Panowanie [[Zygmunt I Stary|Zygmunta Starego]].
* [[1512]]-[[1522]] – [[wojna litewsko-moskiewska 1512-1522|Wojna litewsko-moskiewska]].
** [[1514]], [[8 września]] – [[bitwa pod Orszą (1514)|Bitwa pod Orszą]].
** [[1517]], [[31 października]] – Wystąpienie [[Marcin Luter|Marcina Lutra]].
* [[1525]] – [[Hołd pruski]], [[traktat krakowski]].
* [[1545]]-[[1563]] – [[Sobór trydencki]].
* [[1561]] – Hołd lenny zakonu kawalerów mieczowych, złożony [[Zygmunt II August|Zygmuntowi II Augustowi]].
* [[1563]]-[[1570]] – Wojny o [[Inflanty]].
* [[1569]] – Zawarcie [[unia lubelska|unii lubelskiej]] pomiędzy Polską i Litwą.
* [[1572]], [[7 lipca]] – Śmierć Zygmunta Augusta. Koniec dynastii [[Jagiellonowie|Jagiellonów]] na tronie Polski.
* [[1572]], [[23 sierpnia|23]]/[[24 sierpnia]] – [[noc św. Bartłomieja]].
{{main|Historia Polski (1320-1386)|Historia Polski (1386-1492)|Historia Polski (1492-1572)}}
Linia 479 ⟶ 346:
* [[1597]] – pierwsze wydanie ''[[Kazania sejmowe|Kazań Sejmowych]]'' [[Piotr Skarga (kaznodzieja)|Piotra Skargi]].
* [[1599]], lipiec – detronizacja Zygmunta Wazy przez sejm szwedzki.
* [[1648]]-[[1651]] - powstanie Chmielnickiego na Ukrainie
* [[1652]] – pierwszy sejm zerwany za pomocą ''[[liberum veto]]''. Początki rządów [[oligarchia magnacka|oligarchii magnackiej]] w [[Polska|Polsce]].
* [[1655]]-[[1660]] – [[potop szwedzki]].
Linia 493 ⟶ 361:
== Lata [[1795]]-[[1918]] (okres zaborów) ==
<!-- PROSZĘ PISAĆ W CZASIE PRZESZŁYM! -->
* [[1797]] – utworzenie Legionów Polskich we Włoszech.
* [[1806]] – [[powstanie wielkopolskie 1806 roku|powstanie wielkopolskie]].
* [[1807]] – powstanie [[Księstwo Warszawskie|Księstwa Warszawskiego]].
* [[1830]], [[29 listopada]] – "[[Noc Listopadowa]]", początek [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]].
* [[1846]], [[19 lutego]] – początek [[rzeź galicyjska|rzezi galicyjskiej]].
* [[1846]], [[21 lutego]] – początek [[powstanie krakowskie|powstania krakowskiego]].
* [[1863]], [[22 stycznia]] – początek [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]].
* [[1882]] – utworzenie [[Wielki Proletariat|Wielkiego Proletariatu]].
* [[1914]] – początek [[I wojna światowa|I wojny światowej]].
* [[1918]], [[11 listopada]] – odzyskanie [[niepodległość|niepodległości]] przez Polskę. Koniec [[I wojna światowa|I wojny światowej]].
{{sekcja stub}}
Linia 533 ⟶ 377:
== Lata [[1919]]-[[1939]] (II Rzeczpospolita) ==
<!-- PROSZĘ PISAĆ W CZASIE PRZESZŁYM! -->
* [[1919]], [[10 lutego]] - Pierwsze obrady sejmu ustawodawczego.
* [[1920]], [[10 stycznia]] – [[Gdańsk]] stał się [[Wolne Miasto Gdańsk|Wolnym Miastem]] według postanowień [[traktat wersalski|traktatu wersalskiego]].
* [[1920]], [[10 lutego]] – gen. [[Józef Haller]] w [[Puck]]u dokonał [[Zaślubiny Polski z morzem|zaślubin Polski z morzem]].
* [[1920]], [[15 sierpnia]] - [[Cud nad Wisłą]].
* [[1920]] – [[wojna polsko-bolszewicka]].
* [[1921]], [[17 marca]] - Sejm ustawodawczy uchwalił konstytucję marcową.
* [[1921]], [[18 marca]] - W Rydze podpisano [[traktat ryski]], dzięki któremu [[Polska]] ustaliła swoje granice wschodnie.
* [[1926]], 12-15 maja - [[Zamach majowy]] po którym sanacja doszła do władzy.
* [[1930]] - [[Wybory brzeskie]].
* [[1935]], [[12 maja]] - W Warszawie zmarł marszałek [[Józef Piłsudski]].
* [[1937]], [[luty]] - Wicepremier [[Eugeniusz Kwiatkowski]] ogłasza plan budowy [[COP]].
* [[1938]], [[2 października]] - [[Polska]] zajęła [[Zaolzie]], zagarnięte przez [[Czechów]] w [[1919]] roku.
* [[1939]], [[30 sierpnia]] - [[Prezydent]] [[Ignacy Mościcki]] ogłasza mobilizację Wojska Polskiego.
{{sekcja stub}}
Linia 553 ⟶ 397:
(zobacz: [[:Kategoria:Kalendarium II wojny światowej - Polska|Kalendarium II wojny światowej w Polsce]])
* [[1939]], [[1 września]] – hitlerowskie [[Niemcy]], w porozumieniu ze [[Związek
* [[1939]], [[7 września]] – kapitulacja [[Westerplatte]].
* [[1939]], [[9 września|9]]-[[18 września]] – [[bitwa nad Bzurą]].
Linia 576 ⟶ 420:
* [[1944]], [[22 lipca]] – utworzenie [[PKWN|Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego]]. Początek walk o [[Lwów]] – oddziały 5. Dywizji Kresowej Armii Krajowej i [[14 Pułk Ułanów Jazłowieckich|14. Pułku Ułanów Jazłowieckich]] zajęły miasto. Po aresztowaniu przez Sowietów, część z nich została zesłana do [[Gułag|łagrów]] w ZSRR.
* [[1944]], [[1 sierpnia]] – początek [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]].
* [[1944]], [[1 sierpnia|1]]-[[7 sierpnia]] – w [[
* [[1944]], [[12 września]] – [[bitwa pod Ewiną]].
* [[1944]], [[2 października]] – kapitulacja [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]].
Linia 592 ⟶ 436:
* [[1945]], [[4 lutego|4]]-[[11 lutego]] – [[konferencja jałtańska]]. W trakcie konferencji [[USA]] i [[Wielka Brytania]] pod naciskiem [[Stalin]]a zgodziły się na oddanie ZSRR [[Kresy Wschodnie|wschodnich terenów II Rzeczypospolitej]], zagarniętych przez Związek Sowiecki po [[17 września]] [[1939]] na mocy [[pakt Ribbentrop-Mołotow|paktu Ribbentrop–Mołotow]]. Decyzję tę oprotestował [[rząd RP na uchodźstwie]].
* [[1945]], [[27 marca|27]]-[[28 marca]] – pod pretekstem rozmów, [[NKWD]] aresztowało w [[Pruszków|Pruszkowie]] 16 przywódców [[Polskie Państwo Podziemne|Polskiego Państwa Podziemnego]], których wywieziono do [[Moskwa|moskiewskiego]] [[Łubianka (Moskwa)|więzienia na Łubiance]] a następnie poddano śledztwu.
* [[1945]], [[11 kwietnia]] – ucieczka 48 członków AK z [[Skrobów - obóz NKWD|obozu NKWD w Skrobowie]]. 10 dni później z obozu w Skrobowie do łagru w [[Nowomoskowsk (
* [[1945]], [[19 kwietnia]] – [[Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych]], gen. [[Władysław Anders]], powołał [[Delegatura Sił Zbrojnych|Delegaturę Sił Zbrojnych]] na czele z płk. [[Jan Rzepecki|Janem Rzepeckim]] (istniała do [[8 sierpnia]] [[1945]]).
* [[1945]], [[21 kwietnia]] – polsko-radziecki układ o przyjaźni i współpracy.
Linia 652 ⟶ 496:
== Od [[1990]] (początek nowej demokracji) ==
<!-- PROSZĘ PISAĆ W CZASIE PRZESZŁYM! -->
* [[1990]], [[25 listopada]] i [[9 grudnia]] – Pierwsze w historii Polski powszechne [[wybory prezydenckie w Polsce 1990|wybory prezydenckie]].
** [[25 listopada]] – I turę wyborów wygrał [[Lech Wałęsa]] (39,7%) przed [[Stan Tymiński|Stanisławem Tymińskim]] (23,1%), który niespodziewanie wyprzedził [[Tadeusz Mazowiecki|Tadeusza Mazowieckiego]].
** [[9 grudnia]] – Prezydentem RP został Lech Wałęsa zdobywając w II turze wyborów ponad 74%.
* [[1991]], [[27 października]] – Pierwsze po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] wolne [[wybory parlamentarne w Polsce 1991|wybory parlamentarne]]. Zwycięstwo [[Unia Demokratyczna|Unii Demokratycznej]] (12,32%).
* [[1993]], [[19 września]] – [[wybory parlamentarne w Polsce 1993|Wybory parlamentarne]], w których wygrał [[Sojusz Lewicy Demokratycznej]] (SLD) (20,41%).
* [[1995]], [[1 stycznia]] – [[Denominacja]] [[złoty|złotego]] (w stosunku 1:10.000).
* [[1995]], [[7 kwietnia]] – W Warszawie oddano do użytku pierwszy w Polsce odcinek [[metro|metra]].
* [[1995]], [[5 listopada|5]] i [[19 listopada]] – [[wybory prezydenckie w Polsce 1995|Wybory prezydenckie]].
** [[5 listopada]] – I tura wyborów wygrana przez [[Aleksander Kwaśniewski|Aleksandra Kwaśniewskiego]] (35,11%) przed [[Lech Wałęsa|Lechem Wałęsą]] (33,11%).
** [[19 listopada]] – II tura wyborów wygrana przez [[Aleksander Kwaśniewski|Aleksandra Kwaśniewskiego]] (51,72%).
* [[1996]], [[18 lutego]] – [[referendum 1996|Referendum uwłaszczeniowe]] (32% frekwencji).
* [[1996]], [[3 października]] – [[Wisława Szymborska]] laureatką [[Nagroda Nobla w dziedzinie literatury|Literackiej Nagrody Nobla]].
* [[1997]], [[2 kwietnia]] – Uchwalenie [[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej|Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej]] przez [[Zgromadzenie Narodowe]].
* [[1997]], [[21 września]] – [[wybory parlamentarne w Polsce 1997|Wybory parlamentarne]]. Zwycięstwo [[Akcja Wyborcza Solidarność|Akcji Wyborczej Solidarność]] (AWS) (33,83%).
* [[1999]], [[1 stycznia]] – Wprowadzenie nowego [[podział administracyjny Polski|podziału administracyjnego państwa]]: 16 [[województwo|województw]] o nazwach nawiązujących do nazw regionów, w obrębie województw przywrócono [[powiat]]y.
* [[1999]], [[12 marca]] – Przyjęcie Polski do [[NATO]].
* [[2000]], [[2 kwietnia]] – [[Andrzej Wajda]] otrzymał [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]] za [[Oscary Honorowe i Specjalne|całokształt twórczości filmowej]].
* [[2000]], [[8 października]] – [[wybory prezydenckie w Polsce 2000|Wybory prezydenckie]]. Wybory ponownie wygrał [[Aleksander Kwaśniewski]] (53,3%).
* [[2001]], [[23 września]] – [[wybory parlamentarne w Polsce 2001|Wybory parlamentarne]]. Wygrana [[Sojusz Lewicy Demokratycznej|SLD]] (41,04%).
* [[2002]], [[2 maja]] – Pierwszy w Polsce przypadek tzw. [[Gąbczasta encefalopatia bydła|choroby szalonych krów]] (BSE), stwierdzony w ubojni w [[Mochnaczka Wyżna|Mochnaczce Wyżnej]] koło [[Krynica-Zdrój|Krynicy]].
* [[2003]], [[7 czerwca|7]]-[[8 czerwca]] – Ogólnopolskie [[Referendum 2003|referendum]] w sprawie przystąpienia [[Polska|Polski]] do [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]].
* [[2004]], [[1 maja]] – Przyjęcie Polski do [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]].
* [[2005]], [[2 kwietnia|2]]-[[8 kwietnia]] – [[Żałoba narodowa]] po śmierci papieża [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]].
* [[2004]], [[21 września]] – Naturalne [[trzęsienie ziemi]] o sile 4,5 stopnia [[skala Richtera|skali Richtera]] w północno-wschodniej części Polski.
* [[2005]], [[25 września]] – [[wybory parlamentarne w Polsce 2005|Wybory parlamentarne]]. Zwycięstwo [[Prawo i Sprawiedliwość|Prawa i Sprawiedliwości]] (PiS).
* [[2005]], [[9 października|9]] i [[23 października]] – [[wybory prezydenckie w Polsce w 2005 roku|Wybory prezydenckie]].
** [[9 października]] – I tura wyborów wygrana przez [[Donald Tusk|Donalda Tuska]] (36,33%) przed [[Lech Kaczyński|Lechem Kaczyńskim]] (33,10%).
** [[23 października]] – II tura wyborów wygrana przez [[Lech Kaczyński|Lecha Kaczyńskiego]] (54,04%).
* [[2006]], [[28 stycznia]] – [[katastrofa budowlana na Śląsku, 2006|Katastrofa budowlana na Śląsku]]. Zginęło 65 osób, 140 zostało rannych.
* [[2006]], [[5 marca]] – W [[Toruń|Toruniu]] wykryto wirusa [[ptasia grypa|ptasiej grypy]] [[H5N1]] u [[Łabędź (ptak)|łabędzia]]; pierwszy przypadek w [[Polska|Polsce]] i pierwszy w [[Europa|Europie]] w dużym mieście.
* [[2006]], [[24 marca]] – Metropolita krakowski, [[arcybiskup]] [[Stanisław Dziwisz]] został mianowany [[kardynał]]em przez papieża [[Benedykt XVI|Benedykta XVI]].
* [[2006]], [[2 maja]] – Wprowadzenie nowego wzoru [[tablica rejestracyjna|tablic rejestracyjnych]]. Jedyną zmianą jest dodanie [[euroband]]u – symbolu [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]].
* [[2006]], [[25 maja|25]]-[[28 maja]] – [[Podróż apostolska Benedykta XVI do Polski|I pielgrzymka do Polski]] papieża [[Benedykt XVI|Benedykta XVI]].
* [[2006]], [[8 września]] – [[Sejm]] uchwalił ustawę o zmianie [[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej|Konstytucji]], dopuszczającą [[ekstradycja|ekstradycję]] obywatela polskiego.
* [[2006]], [[21 listopada]] – [[katastrofa górnicza w kopalni Halemba w 2006|Wybuch metanu w kopalni Halemba]] w [[Ruda Śląska|Rudzie Śląskiej]]. Zginęło 23 górników.
* [[2007]], [[10 stycznia]] – Koniec 6-letniej kadencji prezesa [[Narodowy Bank Polski|Narodowego Banku Polskiego]] (NBP) [[Leszek Balcerowicz|Leszka Balcerowicza]].
* [[2007]], [[11 stycznia]] – Zaprzysiężenie [[Sławomir Skrzypek|Sławomira Skrzypka]] na stanowisko prezesa NBP.
* [[2007]], [[7 września]] – [[Rząd]] przyjął ustawę o samorozwiązaniu sejmu.
* [[2007]], [[21 października]] – [[Wybory parlamentarne]]. Zwycięstwo [[Platforma Obywatelska|Platformy Obywatelskiej]] (PO).
* [[2007]], [[21 grudnia]] – Przystąpienie Polski do [[Strefa Schengen|strefy Schengen]].
* [[2008]], [[23 stycznia]] – [[katastrofa lotnicza w Mirosławcu|Katastrofa samolotu wojskowego w Mirosławcu]]. Zginęło 20 żołnierzy.
* [[2008]], [[14 sierpnia]] – Podpisanie umowy o [[tarcza antyrakietowa|tarczy antyrakietowej]] z [[USA]].
{{Przypisy|Biblografia}}
| |||