Delta Cephei: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Alexbot (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: he:דלתא בקפאוס
drobne redakcyjne, drobne techniczne, przelinkowanie grafiki, szablon bibliografii
Linia 25:
}}
 
'''Delta Cephei''' (δ Cep / δ Cephei) - to [[gwiazda podwójna]] w [[gwiazdozbiór|gwiazdozbiorze]] [[Gwiazdozbiór Cefeusza|Cefeusza]]. Gwiazda znana już w starożytności, której zmienność została odkryta w [[1784]] r.roku przez angielskiego astronoma [[John Goodricke|Johna Goodricke’a]]. Delta Cephei jest prototypem gwiazd zmiennych pulsujących zwanych [[cefeida]]mi, a zarazem jest jednym z najbliżej położonych od [[Słońce|Słońca]] ciał niebieskich tego typu (najbliższym jest [[Alfa Ursae Minoris]]).
 
== Właściwości fizyczne ==
[[Plik:Pp3Cepheus plconstelation cepheusPP3 map PL.jpg|thumb|left|200xp200px|Położenie gwiazdy Delta Cephei "δ" w gwiazdozbiorze Cefeusza]]
W roku [[2002]] naukowcy określili przy pomocy [[Kosmiczny Teleskop Hubble'a|teleskopu Hubble'a]] dystans między Delta Cephei a Ziemią na 890 [[rok świetlny|lat świetlnych]] (273 [[parsek]]ów)<ref>Benedict, et al., [http://simbad.u-strasbg.fr/cgi-bin/cdsbib?2002AJ....124.1695B "Astrometry with the Hubble space telescope: a parallax of the fundamental distance calibrator δ Cephei"] (en)</ref>. Gwiazda towarzysząca '''Delta Cephei B''' oddalona jest od niej o 41 [[Sekunda kątowa|sekund kątowych]] (obiega składniki A po orbicie eliptycznej o [[Półoś wielka|półosi wielkiej]] długości 12 000 [[Jednostka astronomiczna|j.a.]], w okresie 500 lat).
 
Zaliczana do gwiazd - żółtych [[nadolbrzym]]ów Delta Cephei, wyświeca w maksimum 3300 raz więcej energii niż Słońce i jest przedstawicielką klasy gwiazd zmiennych fizycznie. Zakres jej zmienności jest na tyle duży, że wahania jej blasku można zaobserwować gołym okiem (zmiany te można śledzić porównując blask cefeidy z jasnością sąsiednich gwiazd). W zakresie 5 dni, 8 godzin, 47 minut i 32 sekund gwiazda ta zwiększa swą średnicę o 6% po czym kurczy się i powraca do swych pierwotnych rozmiarów. Jednocześnie zmienia się temperatura jej powierzchni. Oba czynniki powodują niezwykle regularne, cykliczne zmiany ilości wyświecanej energii. Na podstawie tego pulsowania blasku astronomowie obliczają [[Jasność absolutna|jasność absolutną]] cefeidy. Zależność ta ma tak ścisły charakter, że wykorzystywana jest też jako najpewniejsza metoda wyznaczania m.in. odległości do innych galaktyk (poprzez porównanie jasności absolutnej z jasnością wizualną, przy uwzględnieniu znanej [[Absorpcja (optyka)|absorpcji]] światła w przestrzeni pomiędzy daną cefeidą a obserwatorem). [[Obserwowana wielkość gwiazdowa|Jasność obserwowana]] Delta Cephei oscyluje w granicach od 3,6 do 4,3, a [[typ widmowy]] przechodzi od F5 do G3.
[[Plik:Pp3 pl cepheus.jpg|thumb|left|200xp|Położenie gwiazdy Delta Cephei "δ" w gwiazdozbiorze Cefeusza]]
 
Zaliczana do gwiazd - żółtych [[nadolbrzym]]ów Delta Cephei wyświeca w maksimum 3300 raz więcej energii niż Słońce i jest przedstawicielką klasy gwiazd zmiennych fizycznie. Zakres jej zmienności jest na tyle duży, że wahania jej blasku można zaobserwować gołym okiem (zmiany te można śledzić porównując blask cefeidy z jasnością sąsiednich gwiazd). W zakresie 5 dni, 8 godzin, 47 minut i 32 sekund gwiazda ta zwiększa swą średnicę o 6% po czym kurczy się i powraca do swych pierwotnych rozmiarów. Jednocześnie zmienia się temperatura jej powierzchni. Oba czynniki powodują niezwykle regularne, cykliczne zmiany ilości wyświecanej energii. Na podstawie tego pulsowania blasku astronomowie obliczają [[Jasność absolutna|jasność absolutną]] cefeidy. Zależność ta ma tak ścisły charakter, że wykorzystywana jest też jako najpewniejsza metoda wyznaczania m.in. odległości do innych galaktyk (poprzez porównanie jasności absolutnej z jasnością wizualną, przy uwzględnieniu znanej [[Absorpcja (optyka)|absorpcji]] światła w przestrzeni pomiędzy daną cefeidą a obserwatorem). [[Obserwowana wielkość gwiazdowa|Jasność obserwowana]] Delta Cephei oscyluje w granicach od 3,6 do 4,3, a [[typ widmowy]] przechodzi od F5 do G3.
 
{{Przypisy}}
 
=== ŹródłaBibliografia ===
{{bibliografia start}}
*Joachim Ekrutt, ''Gwiazdy i planety'', MUZA S.A., Warszawa 1994, ISBN 83-7079-455-6
{{bibliografia stop}}
 
== Zobacz też ==