Wersja z 19:10, 12 kwi 2009 edytuj Stan J Klimas (dyskusja \| edycje) Automatycznie przeglądający 2174 edycje link ← poprzednia edycja		Wersja z 02:28, 13 kwi 2009 edytuj anuluj edycję Stan J Klimas (dyskusja \| edycje) Automatycznie przeglądający 2174 edycje drobne następna edycja →
Linia 1: [[Image:Neolithic_expansion.svg\|thumb\|left\|250px\|Ekspansja neolityczna 7 todo 5 tysiąclecia p.ch.]] [[Image:European Middle Neolithic.gif\|thumb\|250px\|Europa ca. 4500 - 4000 p.ch.]] [[Image:European Late Neolithic.gif\|thumb\|250px\|Europa ca. 4000 - 3500 p.ch.]] [[Image:Old Europe.png\|thumb\|250px\|Mapa większych Staro-Europejskich kultur w późnym 4-tym tysiącleciu p.ch. Zielony: [[Kultura pucharów lejkowatych]] (TRB). Niebieski: [[Kultura ceramiki wstęgowej rytej]] (LBK). Pomarańczowy: [[Kultura lendzielska]]. Fioletowy: [[Kultura Vinča]]. Czerwony: [[Kultura Cucuteni-Trypole]]. Żółty: zachodnia cześć kultury Yamna.]] '''Stara Europa''' - termin wprowadzony przez [[Marija Gimbutas]] do określenia, jak ona to widzi, stosunkowo jednorodnej i rozpowszechnionej przed-[[Język praindoeuropejski\|~~przed-~~indoeuropejskiej]] [[Neolit\|neolitycznej]] kultury w Europie, w szczególności [[Malta\|Malty]] i przedhistorycznych [[Bałkany\|Bałkanów]]. W swojej książce (1982) ''The Goddesses and Gods of Old Europe: 6500–3500 B.C.'' (''Boginie i Bogowie Starej Europy: 6500–3500 B.C.''), Gimbutas określa te kultury jako ''starą Europę''. Archeologowie i etnografowie pracujący w ramach jej hipotezy wierzą, ze istnieją dowody na migracje ludzi mówiącymi językami indoeuropejskimi z początkiem [[epoka brązu\|epoki brązu]] (tzw. "hipoteza [[kurhan\|kurhanów]]"). Dlatego Gimbutas i jej współpracownicy używają terminów "Neolityczna Europa", "Stara Europa", or "~~pra~~przed-~~Indoeuropejska~~indoeuropejska Europa" jako synonimów. == Opis== Rożne grupy na obszarze Europy neolitycznej wykazują podobieństwa. Ludzie żyli w małych, rodzinnych społecznościach, które były bardziej egalitarne niż miasta-państwa lub królestwa późniejszej epoki brązu. Gospodarka była oparta na udomowionych roślinach i zwierzętach, z udziałem zbieractwa i łowiectwa. Ceramika była produkowana ręcznie (bez koła garncarskiego). Było również wiele różnic, na przykład osady w południowo-wschodniej Europie miały około 3 000 - 4 000 mieszkańców i były silnie fortyfikowane (np. [[Sesklo]] w Grecji), a ~~grupy~~ w Anglii toprzeważały małe (50-100 osób) i ~~wysoce~~bardzo ~~wędrowne~~mobilne grupy pasterskie. Gimbutas badała okres neolityczny w celu zrozumienia ~~kulturalnych~~ przemian kulturowych na terenie południowych Bałkanów w tym okresie. Według niej, w osiadłych wioskach południowych Bałkanów, społeczeństwo było pokojowe, zorganizowane matriarchalnie, i z boginiami w centrum religii. Kontrastuje ona to z późniejszym wpływem indoeuropejskim: wojowniczym, wędrownym i patriarchalnym. Używając poszlak z ceramiki, rzeźby i (bardziej kontrowersyjnie) folkloru, Gimbutas wprowadziła nową dziedzinę badań: archeomitologię. W czasach historycznych, wierzono ze niektóre [[Etnonim\|etnonimy]] odnosiły się do społeczności przed-indoeuropejskich, a te wywodziły się z wcześniejszych staro-europejskich kultur: [[Pelazgowie]], [[Kultura minojska\|twórcy kultury minojskiej]], [[Lelegowie]], [[Język iberyjski\|mieszkańcy Iberii]], [[Etruskowie]] i [[Baskowie]]. Również dwa z trzech przed-greckich narodów Sycylii (en:Sicani, en:Elymians) były prawdopodobnie nieindoeuropejskie. Gimbutas wskazuje na podobieństwa symbolów na garnkach i innych przedmiotach i postuluje, ze jeden język mógł być używany w Starej Europie. Ta idea wspólnego językowego [[Substrat językowy\|substratu]] przed-indoeuropejskiego nie jest całkowicie nowa.

Kultura starej Europy: Różnice pomiędzy wersjami