Bitwa na Kulikowym Polu: Różnice pomiędzy wersjami

|epoka = średniowiecze

|nazwa = Bitwa na Kulikowym Polu

|przyczyna = Wyprawa Mamaja na [[Ruś]]

|terytorium = [[Rosja]]

|dowódca1 = [[Dymitr Doński]]

|dowódca2 = [[Mamaj]]

'''Bitwa na Kulikowym Polu''' ([[Język rosyjski|ros.]] ''Куликовская битва'') – bitwa między wojskami [[Ruś|ruskimi]] i [[Złota Orda|Złotej Ordy]], która miała miejsce [[8 września]] [[1380]] roku.

 

Bitwa na Kulikowym Polu była rozstrzygającym starciem, trwającej od [[1375]] roku, wojny [[Dymitr Doński|Dymitra Dońskiego]] z [[Mamaj]]em – faktycznym (choć nieformalnym) przywódcą zachodniej części [[Złota Orda|Złotej Ordy]], nazywanej Ordą Dońską lub Ordą Mamaja. Dwa lata wcześniej w [[1378]] Dymitr rozbił w [[Bitwa nad Wożą|bitwie nad]] [[Woża|Wożą]] jednego z wodzów Mamaja – Biegicza. Następny rok Mamaj wykorzystał na zorganizowanie anty–moskiewskiej koalicji, do której wciągnął [[Wielkie Księstwo Litewskie]] od dawna walczące z [[Wielkie Księstwo Moskiewskie|Wielkim Księstwem Moskiewskim]] (a dodatkowo podburzone przyjęciem przez Dymitra dwóch skłóconych z [[Władysław II Jagiełło|Jagiełłą]] Olgierdowiczów) i księcia Riazańskiego Olega, również toczącego niegdyś wojny z Dymitrem. Wyprawę zaplanowano na przełom [[sierpień|sierpnia]] i [[wrzesień|września]] [[1380]] roku. Wojska sojuszników miały się spotkać [[1 września]] nad [[Oka (dopływ Wołgi)|Oką]]. Pragnąc do tego nie dopuścić, Dymitr ruszył ze swoimi wojskami na południe przeciwko Tatarom, którym przewodził osobiście [[Mamaj]]. Do spotkania wrogich armii doszło [[8 września]] 1380 na równinie nad [[Don]]em, tzw. Kulikowym Polu.

 

 

Siły Mamaja oceniało się na ok. 200 tysięcy (a nawet 300 tysięcy) ludzi. W ostatnich latach zweryfikowano te dane i liczbę armii tatarskiej ustalono na podobną do liczby armii Dymitra. Oprócz własnych wojsk tatarskich Mamaj prowadził także znaczną liczbę najemników (m.in. kaukaskich) w tym piechotę [[Genua|genueńską]].

Wbrew planom Mamaja nie doszło do połączenia się jego sił z wojskami Jagiełły i Olega Razańskiego. Na temat przyczyn tej sytuacji istnieje szereg, mających słabe oparcie w źródłach, teorii. Najbardziej prawdopodobne jest twierdzenie, że Oleg Razański nigdy nie zamierzał wywiązywać się ze zobowiązań względem Mamaja i był w stałym porozumieniu z Dymitrem. Za tą teorią przemawia wyraźny zakaz wchodzenia wojska moskiewskiego na ziemie razańskie wydany przez Dymitra, jak też fakt pozostawania ówcześnie obu władców w dobrych stosunkach. Mniejsze poparcie ma teza, że Oleg miałby oszukać Jagiełłę co do czasu spotkania, a może nawet napaść małym oddziałem jego wojska i opóźnić ich pochód. Według innych wersji nie tylko Oleg, ale i Jagiełło nie zamierzali wspierać Mamaja w walce, choć być może chcieli wykorzystać jego zwycięstwo.

 

Pod koniec sierpnia główne siły moskiewskie pod wodzą Dymitra przekroczyły [[Oka (dopływ Wołgi)|Okę]] pod Łopasnią i ruszyły w kierunku [[Don]]u, skąd miał nadejść Mamaj. [[7 września]] Dymitr zdecydował się przekroczyć rzekę by odciąć swoim wojskom możliwość odwrotu. Według źródeł ruskich Dymitr starannie wybrał na pole walki stosunkowo wąski plac ograniczony rzeką i lasami by uniemożliwić Mamajowi użycie typowej dla Tatarów taktyki oskrzydlających uderzeń jazdy. Rankiem [[8 września]] ukryto w lesie obok pola walki ''pułk zasadzki'' dowodzony przez wojewodę Dymitra Bobroka Wołyńca. Przed samą bitwą Dymitr przebrał się w strój prostego żołnierza, a jego zbroję przywdział jeden z Bojarów Michał Brenok.

 

Po starciu obu straży przednich, zakończonym sukcesem Tatarów, którzy zepchnęli ruskie pułki straży i przedni na siły główne, Mamaj wprowadził do walki większość swoich sił głównych. Uderzył na wojska moskiewskie na całej linii. Uderzenie na prawe skrzydło wojsk moskiewskich zostało odparte z dużymi stratami po obu stronach. W centrum Tatarzy po długiej walce, przebili sie przez szyk wojsk moskiewskich, docierając do pułku wielkiego, dowodzonego przez samego księcia Dymitra i wiążąc go walką. Na lewym skrzydle wojsk Tatarzy zdołali wykonać manewr obejścia i wyszli na jego tyły, powodując popłoch.

 

Pościg za Tatarami prowadzono przez około 50 kilometrów, zadając im wielkie straty (dowodził nim Bobrok Wołyniec). W tym czasie zdołano odnaleźć na pobojowisku kontuzjowanego księcia Dymitra.

 

 

Dzięki temu zwycięstwu rozpoczął się proces uniezależniania się Moskwy od zwierzchnictwa Złotej Ordy i budowy państwa [[Rosja|rosyjskiego]] w oparciu o rosnącą potęgę i autorytet Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Zwycięzca, książę Dymitr, otrzymał przydomek "Doński" i jest do dzisiaj rosyjskim bohaterem narodowym.

 

Z czasem bitwa obrosła legendami. M.in. wojskom moskiewskim mieli się poprzedniej nocy objawić święci Borys i Gleb, zaś jeden z moskiewskich żołnierzy, niejaki Foma Kacibej, miał mieć przed bitwą wizję zwiastującą zwycięstwo wojsk moskiewskich.

 

{{Przypisy}}

 

* Podhorodecki L., ''Kulikowe Pole 1380'', Bellona, Warszawa 2008

 

 

[[bg:Куликовска битка]]