|
'''Oddziaływania międzycząsteczkowe''' -– inne niż [[wiązanie chemiczne|wiązania chemiczne]] siły wiążące [[atom]]y i [[cząsteczka|cząsteczki]].
Do oddziaływań tych zalicza się (w kolejności od najsilniejszych do najsłabszych):
* '''oddziaływania jon-jon''' (kulombowskie lub elektrostatyczne) -– zachodzą między dwiema różnoimiennie naładowanymi cząsteczkami; od wiązań jonowych różni je to, że [[ładunek elektryczny|ładunek]] w oddziałujących ze sobą cząsteczkach nie jest skoncentrowany na jednym atomie, lecz jest zdelokalizowany na kilku-kilkunastu atomach. Siła ich oddziaływania jest proporcjonalna do 1/''r''<sup>2</sup> (gdzie ''r'' -– odległość między cząsteczkami). W przypadku ośrodka zawierającego inne ładunki (np. roztworu elektrolitu) efekt oddziaływania jest mniejszy. (Zobacz też: [[para jonowa]].)
* '''[[wiązanie wodorowe|wiązania wodorowe]]''' -– tworzytworzą się, gdy atom wodoru z cząstkowym ładunkiem dodatnim jest współdzielony przez dwie cząsteczki, które posiadają atomy z cząstkowym ładunkiem ujemnym. WiązanieWiązania wodorowe, jeśli występujewystępują w obrębie jednej cząsteczki, jestsą często traktowane jak słabe [[wiązanie chemiczne]]; jeśli jednak wiąże ono dwie lub więcej cząsteczek, można je traktować jako oddziaływanie międzycząsteczkowe.
* '''oddziaływania trwały [[dipol]] -– trwały dipol''' -– tworzą się między cząsteczkami posiadającymi trwałe [[Elektryczny moment dipolowy |momenty dipolowe]]. Cząsteczki takie posiadają w jednych miejscach nadmiar ładunku ujemnego, a w innych jego niedomiar. Oddziałują one ze sobą tak jak jony -– tyle, że oddziaływanie to jest słabsze, gdyż w grę wchodzą cząstkowe, a nie całkowite ładunki elektryczne, a także przyciąganiu pomiędzy ładunkami różnoimiennymi towarzyszy zawsze odpychanie pomiędzy ładunkami jednoimiennymi.
* '''oddziaływania [[Johannes Diderik van der Waals|van der Waalsa]]''', zwane też oddziaływaniami [[Fritz Wolfgang London|Londona]] lub '''oddziaływaniami dyspersyjnymi''' -– są to oddziaływania między trwałym [[dipol]]em i wzbudzonym [[dipol]]emdipolem lub między dwoma wzbudzonymi dipolami. W cząsteczkach, które nie posiadają trwałego momentu dipolowego, może on być wzbudzany przez cząsteczki z trwałym momentem; następnie taki wzbudzony dipol i trwały dipol oddziałują na siebie podobnie jak dwa trwałe dipole, tyle że znacznie słabiej. W cząsteczkach bez trwałego momentu dipolowego występują natomiast stochastyczne fluktuacje ich [[chmura elektronowa|chmur elektronowych]], powodujące powstawanie chwilowych momentów dipolowych. Cząsteczka posiadająca chwilowy moment dipolowy może go wzbudzić w cząsteczce sąsiadującej, wskutek czego obie cząsteczki mogą się nazwajem chwilowo przyciągać lub odpychać. Uśrednienie sił odpychających i przyciągających daje w wyniku oddziaływanie przyciągające proporcjonalne do 1/''r''<sup>6</sup>. Oddziaływania van der Waalsa wynikają m.in. z korelacji ruchów elektronów pomiędzy oddziałującymi atomami -– dlatego w metodach obliczeniowych nieuwzględniających korelacji elektronowej sił tych praktycznie nie ma.
Należy również uwzględnić fakt, że dla małych odległości pomiędzy atomami czy cząsteczkami pojawia się oddziaływanie odpychające pomiędzy [[powłoka elektronowa|powłokami elektronowymi]], wynikające z obowiązywania [[Reguła Pauliego|zakazu Pauliego]].
| 