Alaksandr Pruszynski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
VolkovBot (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: be:Алесь Гарун
m poprawa linków
Linia 1:
'''Alaksandr Pruszyński''', [[język białoruski|biał.]] Аляксандр Прушынскі, ps. "Алесь Гарун", "І. Жывіц", "А. Сумны", "А.Новадворскі", "Сальвэсь" (ur. 11 marca [[1887]] r. w folwarku Nowy Dwór pod [[Mińsk|Mińskiem]] w granicach [[Rosja|Rosji]], zm. 28 lipca [[1920]] r. w [[Kraków|Krakowie]]) – białoruski poeta, pisarz, publicysta i działacz narodowy
 
W [[1897]] r. ukończył miejską szkołę parafialną, zaś w [[1902]] r. – szkołę kupiecką w Mińsku. Pracował jako stolarz w różnych drobnych warsztatach, a następnie w fabryce mebli. Nawiązał wówczas kontakty z białoruskimi niepodległościowymi działaczami [[socjalizm|socjalistycznymi]]. W [[1904]] r. wstąpił do [[Białoruska Partia Socjalistów-Rewolucjonistów|Białoruskiej Partii Socjalistów-Rewolucjonistów]]. 4 marca [[1907]] r. w nielegalnej drukarni w Mińsku został aresztowany przez władze carskie za działalność rewolucyjną i osadzony w więzieniu w Mińsku, a następnie w [[Wilno|Wilnie]]. W tym czasie rozpoczął pisać wiersze. Zadebiutował wierszem "Маці-Беларусі" wydrukowanym w piśmie "Наша Ніва". W lipcu [[1908]] r. skazano go na ciężkie roboty na [[Syberia|Syberii]], ale wyrok w listopadzie został zamieniony na zsyłkę do regionu irkuckiego. Przez 6 lat przebywał w [[Kireńsk|Kireńsku]], pracując jako stolarz i cieśla. W [[1914]] r. spławiał drewno na rzece [[Lena (rzeka)|Lenie]], zaś od [[1915]] r. pracował w kopalniach [[złoto|złota]] w rejonie miejscowości [[Bodajbo]]. Wysyłał stamtąd swoje wiersze do pisma "Наша Ніва". Po [[rewolucja lutowa 1917|rewolucji lutowej]] [[1917]] r. mocno schorowany powrócił we wrześniu do Mińska. Opublikował zbiór wierszy "Матчын Дар", napisanych jeszcze na zsyłce w 1914 r. Pisał pod pseudonimami artykuły do różnych gazet i czasopism. Jego utwory ukazywały się w pismach "Наша Ніва", "Беларус", "Вольная Беларусь". Głównym motywem jego twórczości literackiej było odrodzenie narodowe Białorusinów, walka o niezależność i szczęście. Dużą rolę odgrywał [[symbolizm]] i silne odwołania do narodowej tradycji oraz przeżycia ze zsyłki na Syberię. Alaksandr Pruszyński uczestniczył w grudniu 1918 r. w obradach [[Pierwszy Kongres Wszechbiałoruski|Kongresu Wszechbiałoruskiego]]. Stanął na czele komitetu politycznego Najwyższej Rady Białoruskiej, odpowiedzialnego za opracowanie programu kongresu. Wiosną [[1918]] r. współzakładał [[Białoruska Partia Socjaldemokratyczna|Białoruską Partię Socjaldemokratyczną]]. Redagował gazetę "Беларускі шлях". Po zajęciu [[Białoruś|Białorusi]] przez polskie wojska w [[1919]] r., zajął postawę pro-polską. 19 września tego roku spotkał się z [[Józef Piłsudski|Józefem Piłsudskim]] podczas jego pobytu w Mińsku. Wszedł w skład [[Białoruska Komisja Wojskowa|Białoruskiej Komisji Wojskowej]]. W [[1920]] r. chory na [[gruźlica|gruźlicę]] wyjechał do Krakowa. Napisał tam książkę dla dzieci "Жывыя казкі для дзіцячага тэатру", w skład której wchodziły 3 baśnie: "Хлопчык у лесе", "Шчасьлівы чырвонец" і "Дзіўны лапаць, або Ня ўсё тое порах, што ў пораху ляжыць". Zmarł 28 lipca tego roku. Pośmiertnie jeszcze w 1920 r. wyszedł w Wilnie jego poemat "Мае каляды". Jego wiersze tylko raz w [[1929]] r. zostały opublikowane na sowieckiej Białorusi, potem do końca lat 80. jego twórczość była zakazana. Ciekawostką jest fakt, że jego grób został odszukany dopiero w [[1988]] r. przez białoruskiego historyka [[Oleg Łatyszonek|Olega Łatyszonka]].
 
==Linki zewnętrzne==