Order Świętych Maurycego i Łazarza: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mintho (dyskusja | edycje)
m WP:SK, drobne redakcyjne, ujednoznacznienie
ToBot (dyskusja | edycje)
m Wspomagane przez robota ujednoznacznienie: Rewers - Zmieniono link(i) Awers i rewers; zmiany kosmetyczne
Linia 1:
[[Plik:OSSML Commandeur.jpg|thumb|Order św.Maurycego i Łazarza (II i III klasa)]]
[[Plik:AntoniodiRanverso.JPG|thumb|Kościół Sant' Antonio di Ranverso k. [[Turyn]]u, od 1776 do dziś w posiadaniu zakonu]]
'''Zakon (lub order) świętych Maurycego i Łazarza''' - pot. '''maurycjanie''' - ([[Język włoski|wł.]] ''Ordine dei Santi Maurizio e Lazzaro'') - obecnie zakon rycerski i [[order domowy]] [[Dynastia sabaudzka|dynastii sabaudzkiej]], do 1946 [[odznaczenie]] państwowe [[Zjednoczone Królestwo Włoch|Zjednoczonego Królestwa Włoch]].
 
== Historia ==
=== Historia do 1946 roku ===
Order został utworzony – pierwotnie jako [[zakon rycerski]] – przez księcia [[Emanuel Filibert|Emanuela Filiberta]] w 1572 z połączenia sabaudzkiego [[Zakon św. Maurycego|Zakonu św. Maurycego]] z włoskimi [[Zakon Rycerzy św. Łazarza|zakonnikami św. Łazarza]] (podlegającymi obediencji magistralnej z siedzibą w [[Kapua|Kapui]]). Powstały w efekcie nowy zakon przejął włoskie posiadłości [[lazaryci|lazarytów]] i ich [[Augustyn z Hippony|augustiańską]] regułę. Utworzenie nowego zakonu pod wezwaniem świętych Maurycego i Łazarza potwierdził papież [[Grzegorz XIII]] mocą bulli ''Pro Commisa'' z 1572. Dawny zakon św. Maurycego był religijnym zakonem rycerskim, a nowy zakon pod wezwaniem obu świętych posiadał charakter odznaczenia za zasługi wobec dynastii sabaudzkiej. Król Sardynii [[Wiktor Emanuel I]] nadał mu w roku 1816 nowe [[statut]]y, najobszerniejsze w historii orderów świata (226 [[paragraf]]ów w 10 rozdziałach). Order podzielony został na trzy klasy:
* Kawaler z prawa (''Cavaliere di giustizia'') i kawaler z łaski (''Cavaliere di grazia'')
* Komandor (''Commendatore'', ''di grazia, di giustizia'')
* Kawaler Wielkiego Krzyża (''Cavaliere di Gran Croce'', ''di grazia'', ''di giustizia'')
 
Godność kawalera z łaski nadawana była za długoletnią służbę państwową osobom stanu [[szlachta|nieszlacheckiego]], które posiadały co najmniej rangę [[podpułkownik]]a lub jej odpowiednik w służbie cywilnej. Przy wszystkich stopniach "kawalerów z prawa" należało się wykazać ośmioma przodkami stanu szlacheckiego po mieczu i po kądzieli, mieć zezwolenie papieskie na ew. drugie małżeństwo oraz stosować się do zakazu poślubienia kobiety [[wdowieństwo|owdowiałej]]. Opłata wstępna wynosiła 1500 lirów w złocie, ale ubogi kawaler w wieku emerytalnym mógł uzyskać [[renta|rentę]] w wys. 600 lirów.
 
Order Świętych Maurycego i Łazarza otrzymał w latach 1855 – 1857 nowe statuty: podzielono go na 5 klas według znanego schematu [[Legia Honorowa|Legii Honorowej]], dodając klasy Wielkiego Oficera (''Grande Ufficiale'', komandoria z gwiazdą) i oficera (''Cavaliere Ufficiale''), zniesiono wywód szlachectwa i podział na kawalerów z prawa i z łaski, i ustalono liczbę nadań na najwyżej: 60 Wielkich Krzyży, 150 Wielkich Oficerów, 500 komandorów, 2000 oficerów i nieograniczoną liczbę kawalerów. Nieomal masowo nadawany, order pozostał w tej postaci do zniesienia monarchii w roku 1946.
 
=== Insygnia ===
Insygnia dawnego orderu to oznaka i gwiazda orderowa. Oznaką jest podwójny krzyż złożony z białego [[krzyż heraldyczny|krzyża liliowego]], zwanego także krzyżem św. Maurycego, i położonego na ukos między jego ramionami zielonego krzyża św. Łazarza ([[krzyż maltański|krzyża maltańskiego]]) z kulkami na zakończeniach ramion. I [[awers]] i [[Awers i rewers|rewers]] oznaki są identyczne.Gwiazda I klasy była srebrną muszlą z nałożoną na nią oznaką orderową, gwiazda II klasy srebrnym [[romb]]em z oznaką orderu. Wszystkie oznaki od I do IV klasy zawieszone były na złotej koronie królewskiej. Order noszony był na zielonej wstędze, przy I klasie z lewego ramienia na prawy bok.
 
== Organizacja po 1946 roku ==
[[Plik:Cross of saints Maurice and Lazarus.gif|thumb|100px|left|Symbol Zakonu]]
[[Plik:Maurycjanie1.jpg|thumb|right|200px|Kawalerowie Zakonu Świętych Maurycego i Łazarza]]
Zgromadzenie, uznane w 1951 r. przez Republikę Włoch jako charytatywna organizacja społeczna, istnieje do dnia dzisiejszego w postaci [[Order domowy|orderu domowego]] [[Dynastia sabaudzka|dynastii sabaudzkiej]] i prywatnego świeckiego zakonu rycerskiego. Ma ok. 3000 członków w różnych krajach Europy i Ameryki. Jest to powrót do dawnego rycerskiego zgromadzenia orderowego, ze specjalnym kanonicznym rytuałem, mundurami, płaszczami rycerskimi, oraz członkostwem kapelanów i kobiet. Dla kobiet wprowadzono stopnie ''Dama'', ''Dama Ufficiale'', ''Dama di Commenda'' i ''Dama di Gran Croce''. Przywrócono stopnie kawalerów z prawa i z łaski oraz wywód szlachectwa dla kawalerów i dam z prawa ,przy czym zachowano 5 klas dawnego orderu za zasługi. Jego obecnym Wielkim Mistrzem jest [[Wiktor Emanuel di Savoia-Carignano]], głowa dynastii sabaudzkiej, książę [[Neapol]]u i tytularny Król Włoch. Nowi członkowie są przyjmowani raz do roku w marcu, w rocznicę śmierci króla [[Humbert II|Humberta II]], na walnym zebraniu w opactwie [[Hautecombe]] (gmina [[Saint-Pierre-de-Courtille]], [[Sabaudia]]). Posiadacze dawnego sabaudzko-włoskiego [[Order za Zasługi Cywilne|Orderu Zasług Cywilnych]] są automatycznie członkami zakonu Maurycego i Łazarza.
 
Jednym z najznamienitszych polskich kawalerów dawnego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza był gen. [[Władysław Anders]]. Zwierzchnikiem Polskiej Delegatury dzisiejszego zakonu był w swoim czasie Juliusz hrabia Ostrowski, obecny prezes [[joannici|Związku Polskich Kawalerów Maltańskich]]. Obecnie Zakon Świętych Maurycego i Łazarza (od 2002) nie posiada polskiej jurysdykcji. Należy do niego także grupa Polaków w większości żyjących na emigracji.
 
== Bibliografia ==