Precedens: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne |
uscislenie potocznego znaczenia precedensu |
||
Linia 10:
W polskim porządku prawnym oprócz zasad prawnych [[Sąd Najwyższy|Sądu Najwyższego]] oraz wyroków interpretacyjnych [[Trybunał Konstytucyjny|Trybunału Konstytucyjnego]] może być mowa jedynie o precedensach ''de facto''. Z tym jednak zastrzeżeniem, że używanie słowa precedens poza anglosaskim porządkiem prawnym jest zawsze narażone na możliwość spowodowania błędnego wrażenia co do tożsamości systemów common i civil law, które faktycznie różnią się znacznie bardziej niż tylko wiążącym lub niewiążącym charakterem zapadających w nich orzeczeń sądowych. Również nazwa prawa precedensowego dotyczy wyłącznie anglosaskiego porządku prawnego i nie może być używana w kontekście prawa civil law.<ref>Maciej Koszowski, Anglosaska doktryna precedensu, Warszawa 2009, s. 113-144.</ref>
Nie należy mylić precedensu z wyrokiem sądowym w sprawie dla której nie wydano jeszcze wcześniejszego orzeczenia, takie potoczne intuicje znaczeniowy wypaczają bowiem sens pojęcia precedensu. Precedensem w użyciu prawniczym może być tylko taki wyrok, który może później w jakiś sposób wpływać na wykładnie i stosowanie prawa. Jest to zupełnie niezależne od tego, czy przed nim wydano już jakieś rozstrzygnięcie w danej kwestii prawnej czy też nie. Nie zmienia to jednak faktu, iż w jezyku potocznym o wyroku wrowadzającym odmienne niz poprzednio rozwiazania lub usuwającym poważne kontrowersje co do treści dotychczasowego prawa mówi sie nieraz, że ma charater precedensowy lub po prostu, że to prawdziwy precedens.
W krajach kultury anglosaskiej (głównie [[Wielka Brytania]] i [[Stany Zjednoczone|USA]]) precedensy stanowią nadal obok prawa ustawowego (statutowego) podstawowe źródło prawa. Dotyczy to w szczególności tradycyjnych gałęzi prawa cywilnego jak prawo kontraktów i [[delikt]]ów jak i dziedzin [[prawo karne|prawa karnego]]. Ponadto mianem precedensów określane są również wyroki interpretujące postanowienia [[ustawa|ustaw]] i innych aktów prawa stanowionego. Z tym jednak zastrzeżeniem, że o ile wyroki interpretujące ustawy są ściśle wiążące w sprawach późniejszych, o tyle sądowa interpretacja postanowień konstytucji (stanowych i federalnej) nie stanowi już dużej przeszkody do przyjęcia odmiennych rozwiązań w przyszłości.<ref>Maciej Koszowski, Anglosaska doktryna precedensu, Warszawa 2009, s. 129-138.</ref>
| |||