Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Wyrok: Pineiro i Klemba |
ort., dr. tech. |
||
Linia 1:
{{Do weryfikacji|Artykuł powołuje się na niezweryfikowane źródła. Niektóre cytowane źródła nie weryfikują informacji, do których są dołączone. Artykuł cytuje wypowiedź posła KPN, który nie jest w tej sprawie żadnym autorytetem. Wikipedia nie jest serwisem prezentującym twórczość własną, ani stroną reklamową snujących teorie spiskowe książek}}
'''Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego'''
Ekonomiczny sens istnienia funduszu polegał na znacznym obniżeniu wielkości długu wobec zagranicznych wierzycieli, którzy ''de facto'' zgadzali się na utratę dużej części swoich wierzytelności w zamian za szybkie odzyskanie stosunkowo niewielkiej jej części na wtórnym rynku. Wykup długów odbywał się przez "podstawione", często stworzone w tym celu spółki. Operacja ta była niezgodna z obowiązującym prawem międzynarodowym, stąd też przeprowadzana była w tajemnicy.
Linia 11:
Funduszem kierował [[zarząd]] w składzie.
* [[Grzegorz Żemek]]
* [[Janina Chim]]
[[Rada Nadzorcza]]
* [[Janusz Sawicki]]
* [[Jan Boniuk]]
* [[Grzegorz Wójtowicz (ekonomista)|Grzegorz Wójtowicz]] ([[ekonomista]])
* [[Dariusz Rosati]]
* [[Zdzisław Sadowski]]
* [[Jan Wołoszyn]]
* [[Sławomir Marczuk]]
* [[Wojciech Misiąg]]
== Działalność ==
Linia 31:
[[Ustawa]] powołująca do życia Fundusz dawała jego dyrektorowi znaczne uprawnienia do zaciągania zobowiązań w imieniu [[Skarb Państwa|Skarbu Państwa]].<ref name="ziobro">{{cytuj stronę|url=http://orka2.sejm.gov.pl/Debata4.nsf/main/07B5E347 |tytuł=Stenogram 4 kadencja, 54 posiedzenie, 3 dzień |data=30 lipca 2003}}</ref> Według Janusza Sawickiego "działania kontrolne ograniczał [[statut]] FOZZ, nadany przez [[rząd]] [[Mieczysław Rakowski|Mieczysława Rakowskiego]], który dawał dyrektorowi Funduszu możliwości prowadzenia niektórych operacji w ścisłej tajemnicy, nawet przed [[Rada nadzorcza|Radą Nadzorczą]]".<ref name="jachowicz"/>
Poza działalnością statutową Fundusz angażował się w przekazywanie środków licznym podmiotom prywatnym w kraju i za granicą. W lutym 1990 roku, Fundusz powierzył 60 [[miliard]]ów starych złotych [[Bank Inicjatyw Gospodarczych|Bankowi Inicjatyw Gospodarczych]].<ref name="ziobro"/> 21 grudnia 1990 roku, z polecenia Janusza Sawickiego, FOZZ wystawił na rzecz [[Bank Handlowy|Banku Handlowego]] weksle na kwotę 3,5 [[bilion]]a starych złotych. W okresie od marca 1989 roku do grudnia 1990 roku, Fundusz zawarł 16 [[umowa|umów]] na podstawie których kredytował m.in. [[firma|firmy]] [[Impexmetal]], [[Universal]], [[Awalo]], [[Seko]] oraz poręczał [[weksel|weksle]] [[firma|firm]] [[Konsultex]], [[Interpegro]] i [[Altex]].<ref name="jachowicz"/> Część kredytów udzielonych przez FOZZ nie była zabezpieczona, a Fundusz nie egzekwował spłat. Środki FOZZ były również transferowane za granicę, m.in. za pośrednictwem [[Bank Handlowy|Banku Handlowego]] oraz [[Bank Rozwoju Eksportu|Banku Rozwoju Eksportu]]
W lipcu 1990 roku, kierownictwo FOZZ (Grzegorz Żemek i Janina Chim) zostali zawieszeni. Równocześnie Grzegorz Żemek, Janina Chim i Dariusz Przywieczerski założyli [[firma|firmę]] [[Trading Assets Company]] z kapitałem założycielskim 5 mld starych złotych.<ref name="jachowicz"/><ref name="gw2003">{{cytuj stronę |url=http://www.abcnet.com.pl/node/3211 |tytuł=Na kłopoty - FOZZ |autor=Wojciech Cieśla |data=17-18 maja 2003 |opublikowany=Gazeta Wyborcza}}</ref>
Na mocy [[ustawa|ustawy]] z dnia 14 grudnia [[1990]] roku, o zniesieniu i likwidacji niektórych funduszów, FOZZ przeszedł w stan likwidacji, w którym nadal pozostawał w styczniu 2009.<ref>{{Cytuj stronę |url=http://wyborcza.pl/1,76842,6117055,FOZZ_u_zycie_po_zyciu.html |tytuł=FOZZ-u życie po życiu |data=3 stycznia 2009}}</ref> Kontrola [[Najwyższa Izba Kontroli|Najwyższej Izby Kontroli]] przeprowadzona na początku lat 90
Ustalono, iż w latach [[1989]]-[[1990]], FOZZ otrzymał na swoje zadania 9,9 bln starych złotych (ok. 1,7 mld [[Dolar amerykański|USD]]), za które mógł wykupić [[zadłużenie zagraniczne PRL|długi]] o wartości 7,6 mld [[Dolar amerykański|USD]] przy rynkowej cenie polskiego zadłużenia wynoszącej 22 centy, za 1 dolar [[wartość nominalna|wartości nominalnej]] [[Dług (ekonomia)|długu]]. Miało to doprowadzić do zmniejszenia wartości [[zadłużenie zagraniczne PRL|zadłużenia zagranicznego Polski]] o tę kwotę w [[1990]] roku. W rzeczywistości FOZZ na cele statutowe wydał jedynie 69 mln dolarów nabywając dług o nominalnej wartości 272 mln dolarów.<ref>{{cytuj stronę |url=http://orka2.sejm.gov.pl/Debata2.nsf/d4f9d5c35cf7b761c12574c6004133f1/ffc3a24466828cb8c12574e800438c00?OpenDocument |tytuł=2 kadencja, 37 posiedzenie, 3 dzień część 1|data=16 grudnia 1994}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://orka2.sejm.gov.pl/Debata2.nsf/4fb829a81a8d007ac125746d0030d0fb/a3e8b3986c4d3e1bc12574e800438c2f?OpenDocument |tytuł=2 kadencja, 37 posiedzenie, 3 dzień - część 2 |data=16 grudnia 1994}}</ref>
Linia 41:
Nadużycie [[zarząd]]u FOZZ objęte aktem oskarżenia polegało na tym, że około 100 mln dolarów zostało wytransferowane na konta różnych podmiotów ulokowanych w [[raj podatkowy|rajach podatkowych]] lub [[spółka|spółek]] w 9 krajach europejskich oraz [[Stany Zjednoczone|USA]], które wkrótce potem przestały być wypłacalne. Na wykup zadłużenia przeznaczono około 60 mln dolarów.<ref name="sniezko" />
Według aktu oskarżenia [[Skarb Państwa]] stracił z powodu afery FOZZ: 119,5 mln [[Dolar amerykański|USD]], 9,6 mln [[Marka niemiecka|DEM]], 16,8 mln [[Frank francuski|FRF]], 125 mln [[Frank belgijski|BEF]] oraz 35,9 mld starych zł polskich (3,59 mln [[Złoty polski|PLN]]). Łączne straty wynosiły 334 mln nowych zł (po kursie z 31 grudnia 1995
Działalności FOZZ przypisywano znacznie szersze znaczenie, niż zostało to ujęte w akcie oskarżenia.<ref>{{cytuj stronę|url=http://orka2.sejm.gov.pl/Debata2.nsf/5c30b337b5bc240ec125746d0030d0fc/c5ea45c3571fab11c12574e90049b1e2?OpenDocument |tytuł=2 kadencja, 45 posiedzenie, 3 dzień |data=17 marca 1995}}</ref>
Linia 54:
Według relacji [[Anatol Lawina|Anatola Lawiny]], pierwsze sygnały o nieprawidłowościach w FOZZ miały docierać do [[Najwyższa Izba Kontroli|NIK]], od końca 1989 do wiosny 1990 roku.
<ref name="lawina">{{cytuj stronę|url=http://www.abcnet.com.pl/node/955 |tytuł=Lawina odpowiada Szczepańskiemu |opublikowany=ABCnet |data=2003 |autor=[[Anatol Lawina]]}}</ref>
Od 18 października do 10 grudnia 1989 roku w funduszu przeprowadzona została pierwsza kontrola [[Ministerstwo Finansów|Ministerstwa Finansów]], która wykazała "niekompletność materiału dowodowego dotyczącego realizowanych transakcji, niekonwencjonalny tzw. cichy charakter tych transakcji, bez uzewnętrzniania ich w formie pisanych [[dokument]]ów". Fundusz nie zastosował się do zaleceń pokontrolnych, zaś protokół z tej kontroli zaginął.<ref name="proto"/>
We wrześniu 1990 roku, w [[czasopismo|czasopiśmie]] "[[Głos Wolnego Robotnika]]" ukazał się artykuł [[Michał Falzmann|Michała Falzmanna]], [[urzędnik]]a [[Izba Skarbowa|Izby Skarbowej]], który kontrolował niektóre związane z FOZZ [[transakcja|transakcje]] [[Firma|firmy]] "[[Universal]]" i który odegrał znaczącą rolę w odkryciu i nagłośnieniu [[Afera|afery]] FOZZ.
<ref>{{cytuj stronę |url=http://dakowski.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=983&Itemid=53 |tytuł=Kradzież systemu w systemie. W sprawie bezprawnych transferów pieniądza z Polski lub via Polska do Zachodniej Europy |autor=[[Michał Falzmann]] |data=12 września 1990 |opublikowany=Głos Wolnego Robotnika CDN}}</ref>
28 stycznia 1991 roku, rozpoczęła się kontrola [[Najwyższa Izba Kontroli|NIK]] w FOZZ. 1 kwietnia 1991 roku, do zespołu kontrolnego dołączył [[Michał Falzmann]]. Pod koniec kwietnia 1991 roku, w [[czasopismo|czasopiśmie]] "[[Spotkania]]", ukazał się [[artykuł]] w którym nagłośniono nadużycia, przy wykupie polskiego długu zagranicznego oraz [[publikacja|opublikowano]] fragmenty dokumentów. Po tej publikacji o nadużyciach w FOZZ informowały również inne media, odbył się także [[program telewizyjny]] z udziałem [[Ryszard Bugaj|Ryszarda Bugaja]].<ref name="
<ref name="
[[Kontrola]] [[Najwyższa Izba Kontroli|NIK]] zakończyła się 25 czerwca 1991 roku, podpisaniem [[protokół kontrolny|protokołu kontrolnego]] przez zarząd FOZZ. [[Protokół]] wskazywał na liczne [[nadużycie|nadużycia]] oraz "utajniony" sposób prowadzenia działalności, polegający na wydawaniu poleceń ustnych i unikaniu [[dokument]]acji zlecanych [[transakcja|transakcji]]. [[Protokół]] opisywał liczne nieprawidłowości w obracaniu przez FOZZ sumą 9'800'000 [[milion]]a starych złotych (980 [[milion]]ów [[Złoty polski|PLN]]) przekazanych przez [[Ministerstwo Finansów]], jako dotacja na wykup długów. Jako osoby odpowiedzialne za nadużycia w raporcie wymieniono [[dyrekcja|dyrekcję]] oraz [[Rada nadzorcza|Radę Nadzorczą]] FOZZ, wiceministrów finansów [[Wojciech Misiąg|Wojciecha Misiąga]] i [[Janusz Sawicki|Janusza Sawickiego]] oraz ministra finansów [[Leszek Balcerowicz|Leszka Balcerowicza]].<ref name="proto">{{cytuj stronę|url=http://www.raportnowaka.pl/doc/FOZZ%20protokol%20Falzmanna.pdf |tytuł=Protokół kontroli FOZZ |data=25 czerwca 1991}}</ref>
Linia 68:
Według [[Anatol Lawina|Anatola Lawiny]], tego samego dnia, [[Michał Falzmann]] został zawieszony w czynnościach służbowych z powodu "przekazania dokumentów z kontroli FOZZ osobom nieupoważnionym".<ref name="lawina"/>
14 czerwca 1991 w [[biuro|biurze]] [[premier]]a [[Jan Bielecki|Jana Bieleckiego]], odbyła się narada informująca o ustaleniach [[Michał Falzmann|Michała Falzmanna]]. W [[Narada|naradzie]]
W relacji [[Jerzy Przystawa|Jerzego Przystawy]] 15 lipca 1991 roku, [[Michał Falzmann]] przekazał do [[Narodowy Bank Polski|Narodowego Banku Polskiego]] [[Konkluzja|wniosek]] o udostępnienie [[Informacja|informacji]] o transakcjach realizowanych przez FOZZ. Tego samego dnia [[Anatol Lawina]], miał przekazać [[Michał Falzmann|Michałowi Falzmannowi]] pisemne "potwierdzenie ustnego polecenia odsunięcia (...) od wszelkich czynności kontrolnych prowadzonych przez [[Zespół Analiz Systemowych]]". Tego samego dnia, po powrocie do domu [[Michał Falzmann]] poczuł się źle i został odwieziony na pogotowie przez [[Kornel Morawiecki|Kornela Morawieckiego]]. Tego samego dnia zmarł.<ref>{{Cytuj stronę |url=http://www.asme.pl/118458318953423.shtml |tytuł=Paść twarzą do wroga |autor=[[Jerzy Przystawa]] |opublikowany=Antysocjalistyczne Mazowsze |data=15 lipca 2007}}</ref>
Linia 86:
W aferze FOZZ skazano następujące osoby.
* [[Grzegorz Żemek]]
* [[Janina Chim]]
* [[Zbigniew Olawa]]
* [[Dariusz Przywieczerski]]
* [[Irene Ebbinghaus]]
* [[Krzysztof Komornicki]]
Linia 101:
== Inne wątki ==
W raporcie sporządzonym w 1992 roku przez [[Wydział Studiów]] [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji|MSW]] na zlecenie [[premier
Osoby, które odegrały kluczową rolę w ujawnieniu [[nadużycie|nadużyć]] w FOZZ zmarły
M. Falzmann zmarł na zawał, W. Pańko
W przeciągu kilku miesięcy od wypadku, kierowca służbowej lancii [[Jan Budziński]], który przeżył wypadek zmarł
Dwaj [[policja]]nci z [[drogówka|drogówki]], którzy pierwsi przyjechali na miejsce wypadku
W 1993 roku, zginął w wypadku samochodowym, jeden z oskarżonych w sprawie
[[Marcin Dybowski]], [[wydawca]] pierwszej książki o aferze FOZZ, został pobity przez [[policja|policję]], a z jego samochodu skradziono [[dokumenty]] dotyczące [[afera|afery]] FOZZ. W późniejszym czasie, pobito go jeszcze kilkukrotnie i spalono mu samochód.
[[Mirosław Dakowski|Mirosławowi Dakowskiemu]] autorowi książki; "ViA BANK! I FOZZ O RABUNKU FINANSÓW POLSKI (z [[Jerzy Przystawa|Jerzym Przystawą]]) grożono śmiercią. Pobity został także [[Piotr Bączek]], autor wywiadów z Marcinem Dybowskim.<ref>{{Cytuj stronę |url=http://www.abcnet.com.pl/node/3205 |tytuł=Policja bije świadków w sprawie FOZZ |autor=Tomasz Sakiewicz |opublikowany=24 kwietnia 1992 |opublikowany=Nowy Świat}}</ref>
W [[2000]] roku, [[Jakub Kopeć]] wydał książkę; "Po drugiej stronie lustracji"
W [[2001]] roku, [[Witold Krasucki]] nakręcił, powtarzający zarzuty z książki; "Po drugiej stronie lustracji"
== Sensacyjne notatki, pomogą wyjaśnić największą aferę RP? ==
Po osiemnastu latach od śmierci [[Michał Falzmann|Michała Falzmanna]], inspektora [[Najwyższa Izba Kontroli|NIK]]
badającego aferę FOZZ, odnalazł się jego prywatny kalendarz, którego oryginał został skradziony w 1991 roku.<ref>{{Cytuj stronę |url=http://www.tvp.info/wiadomosci/polska/odnalezione-zapiski-wyjasnia-afere-fozz |tytuł=Odnalezione zapiski wyjaśnią aferę FOZZ? |autor=Leszek Szymowski |data=7 czerwca 2009 |opublikowany=TVP Info}}</ref> Zapiski, do których dotarł portal tvp.info, w czerwcu 2009
Niektóre zapiski M. Falzmanna, w tym część [[notatka|notatek]] wyniesionych przez niego z [[Najwyższa Izba Kontroli|Najwyższej Izby Kontroli]], zaginęły w lipcu 1991 roku podczas włamania do jego domu. Sprawców tego włamania nie odnaleziono, a [[śledztwo]] szybko umorzono.
Tymczasem, jak ustalił portal tvp.info, M. Falzmann skrupulatnie przepisywał wszystkie informacje do dwóch kalendarzy.
Dwa tygodnie przed śmiercią zdeponował je u swojego bliskiego przyjaciela, do którego udało się dotrzeć [[dziennikarz]]om tvp.info.
Dzięki niemu nienaruszone notatki przetrwały wiele lat.
{{przypisy}}
Linia 129 ⟶ 128:
== Linki zewnętrzne ==
{{Wikinews|Afera FOZZ: Zarzut niegospodarności przedawniony|afery FOZZ}}
* [http://www.rzeczpospolita.pl/tematy/fozz/ FOZZ
* [http://arch.rzeczpospolita.pl//a/rz/1996/01/19960130/199601300002.html Opinia biegłych w sprawie FOZZ (Rzeczpospolita 1996.01.30)]
* [http://jow.org.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=379&Itemid=96 "Tajemnice FOZZ i Banku Handlowego z perspektywy 15 lat", Wojciech Błasiak], wystąpienie na sesji "Profesor Walerian Pańko" w XV rocznicę śmierci, Uniwersytet Śląski, 11 grudnia 2006
|