Wikipedia

Butelka lejdejska: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
rodzaj kondensatora zmienione na pierwszy kondensator
drobne merytoryczne, poprawa linków
Linia 1:
[[Plik:Leydenjar.png|thumb|right|120px|Oryginalna butelka lejdejska]]
[[Plik:Leidse flessen Museum Boerhave december 2003.jpg|thumb|right|200px|Układ 4 butelek lejdejskich połączonych równolegle, Muzeum w [[Lejda|Lejdzie]]]]
'''Butelka lejdejska''' – pierwszyurządzenie służące do gromadzenia [[ładunek elektryczny|ładunku elektrycznego]] będące pierwowzorem [[kondensator]]a. mającyJest postaćto szklanejszklana [[butelka|butelki]], której obie powierzchnie – zewnętrzna i wewnętrzna powierzchnie– pokryte są odizolowanymi warstwami [[metal (materiałoznawstwo)|metal]]u. Warstwy te pełnią rolę okładek kondensatora, zaś szkło butelki jest [[Izolator elektryczny|izolatorem]].
 
Wykorzystywana jest np. w [[maszyna elektrostatyczna|maszynie elektrostatycznej]] do gromadzenialub [[ładunekGenerator elektrycznyVan de Graaffa|ładunkugeneratorze Van de elektrycznegoGraaffa]].
 
== Historia ==
Linia 10:
W wersji Kleista było to naczynie ze szkła wypełnione wodą i zatkane korkiem, który był przebity na wylot [[miedź|miedzianym]] drutem. Butelkę można było naładować elektrycznie stykając pręt z naładowanym ciałem. Poprzez drut i wodę prąd dostawał się do środka naczynia i ładował dodatnio lub ujemnie jego wewnętrzne ścianki. [[pojemność elektryczna|Pojemność elektryczną]] można było znacznie zwiększyć, pokrywając szkło od zewnątrz i wewnątrz folią przewodzącą prąd. Po połączeniu obu folii przewodnikiem można było uzyskać wyraźne efekty rozładowania butelki lejdejskiej.
 
Wkrótce po wynalezieniu tego przyrządu, francuski ksiądz [[Jean Francois-Antoine Nollet]], zapalony eksperymentator, na dziedzińcu królewskiego pałacu w [[Wersal]]u, w obecności króla i całego dworu, rozładował butelkę lejdejską, używszy zamiast przewodnika łańcucha trzymających się za ręce 240 królewskich gwardzistów. Ku podziwowi i uciesze widzów, porażeni wyładowaniem gwardziści równocześnie podskoczyli do góry. Innym razem ten sam eksperymentator rozładował butelkę łańcuchem niemal trzykilometrowej długości utworzonym z zakonników opactwa w [[Kartuzi|Chartreux]], połączonych ze sobą odcinkami drutu. I w tym doświadczeniu jego uczestnicy wyraźnie odczuli wstrząs.
 
Duże znaczenie dla rozwoju badań nad elektrycznością miały prace doświadczalne [[Benjamin Franklin|Benjamina Franklina]], który w roku [[1752]] "złapał" prąd z [[piorun|błyskawicy]] do butelki lejdejskiej i dowiódł, że piorun jest związany z wyładowaniem elektrycznym w atmosferze.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Butelka_lejdejska”