Okres Ubajd: Różnice pomiędzy wersjami

'''Kultura Ubajd''' - [[kultura archeologiczna]] rozwijająca się na terenie [[starożytność|starożytnej]] [[Mezopotamia|Mezopotamii]] w [[okres]]ie [[V tysiąclecie p.n.e.|5000]] - [[IV tysiąclecie p.n.e.|3750 p.n.e.]], albo też według innej datacji: [[VI tysiąclecie p.n.e.|5500]]-4000 p.n.e. Początkowo zasięgiem swym obejmowała tylko południową część tej krainy, a następnie zajęła północne jej obszary, będąc pierwszą [[kultura|kulturą]] [[Prehistoria|prehistoryczną]] na terenie Mezopotamii o tak wielkim zasięgu terytorialnym.

Zasadniczo kultura Ubajd, pod względem chronologicznym podzielona jest na cztery fazy rozwojowe (1, 2, 3 i 4), które wyznaczono analizując m.in. stylistyczne zmiany w [[ceramika|ceramice]] i tak też jest ona najczęściej prezentowana. Analizując jednakże dokładniej kultury archeologiczne w Mezopotamii od VII do IV tysiąclecia p.n.e. badacze podzilili okres Ubajd na więcej faz, bo aż na 6 - od 0 do 5:

* '''Ubajd 0''', ok.[[VII tysiąclecie p.n.e.|6200/6100]]-[[VI tysiąclecie p.n.e.|5500 p.n.e]] - uważana za najwcześniejszą, jej stanowiska archeologiczne występują tylko w południowej Mezopotamii w okolicy [[Larsa|Larsy]];

* '''Ubajd 3''', ok. 5000-4000 p.n.e. - ośrodek tej fazy znajdował się w dalszym ciągu na południu Mezopotamii, ale jej zasię sięgał już daleko na północ (m.in. aż do [[Niniwa|Niniwy]] i dalej w kierunku jeziora [[Urmia (jezioro)|Urmia]]), czyli w tym przypadku mamy do czynienia z ogólnomezopotamską kulturą archeologiczną;

* '''Ubajd 4''', ok. 4500-4000 p.n.e. - ściśle związana z poprzednią fazą o zasięgu ogólnomezopotamskim - w zasadzie różnica między tymi fazami (3 i 4) polega na stylistyce dekoracyjnej ceramiki, dlatego też niejednokrotnie traktowana jest całościowo jako kultura Ubajd wczesna i późna;

 

Ludność ubajdzka wznosiła prostokątne domy z suszonej cegły, których centralnym punktem był [[dziedziniec]]. [[Dom]]ostwa miały prawie 200 m² powierzchni. Pojawiają się pierwsze [[Świątynia|świątynie]] stojące na platformach metrowej wysokości, które rozwinęły się w [[ziggurat]]y - tym samym architektura nabrała pewnych cech monumentalizmu. Zmarłych chowano na [[cmentarz]]yskach w jednostkowych [[grób|grobach]], wyposażając nieboszczyków w biżuterię, ceramikę i żywność. Również w tym okresie opanowano sztukę nawadniania pól na większą skalę poprzez budowę skomplikowanej sieci [[Irygacja (rolnictwo)|kanałów]] - pozwoliło to na zagospodarowanie znacznej części nieużytków na terenach pustynnych, a to z kolei było jednym z czynników przyspieszających bardzo szybki rozwój społeczeństwa.