Wikipedia

Syria starożytna: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
npa z PWN
Linia 1:
{{Źródła|data=2009-10}}
'''Starożytna Syria''' zajmowała obszar między [[Morze Śródziemne|Morzem Śródziemnym]], a rzeką [[Eufrat]] oraz między [[Anatolia|Azją Mniejszą]] (konkretnie górami [[Taurus]]) i [[Palestyna|Palestyną]]. Takie ramy terytorialnie przyjmuje się najczęściej w literaturze, z punktu widzenia geograficznego dla tego regionu. Nie są one tożsame z obecnymi granicami [[Syria|państwa syryjskiego]].
 
Linia 11 ⟶ 10:
Oczywiście podział powyższy jest tylko umowny, gdyż dzieje ościennych terenów ściśle zazębiały się z historią starożytnej Syrii, często tworząc wspólną historię zjednoczonych obszarów (np. w czasach panowania [[Iran|perskiej]] dynastii [[Achemenidzi|Achemenidów]]). I na odwrót – niektóre obszary w toku dziejów wyodrębniały się jako oddzielne organizmy polityczne, co wynikało niekiedy z uwarunkowań geograficznych (np. część wybrzeża w [[I wiek p.n.e.|I w. p.n.e.]] wyodrębniła się jako [[Fenicja]]).
 
== HistoriaOkres rzymski ==
Stepowe, mało urodzajne obszary Syrii, otoczone od zachodu, północy i północnego wschodu wąskimi pasami żyznej ziemi, zamieszkane były w II tysiącleciu p.n.e. przez niejednolite etnicznie plemiona trudniące się głównie hodowlą, a także rolnictwem i sadownictwem. Położenie na szlakach łączących Azję Mniejszą z [[Mezopotamia|Mezopotamią]]: [[Palestyna|Palestyną]], [[Starożytny Egipt|Egiptem]] i [[Arabia|Arabią]] powodowało znaczny rozwój handlu, głównie tranzytowego, równocześnie jednak sprawiało, że Syria stanowiła cel ekspansji i terytorium sporne wszystkich wielkich państw istniejących w starożytności w Azji Zachodniej; położenie geograficzne oraz brak jednolitego, centralnie położonego dorzecza, które mogłoby skupić ludność Syrii, przeszkodziły wytworzeniu się tu niezależnego, dużego państwa.
 
=== Ebla ===
{{main|Ebla}}
W XVII-XVI w. p.n.e. tereny Syrii wchodziły w skład państwa [[Mitanni]]; północną część opanowali w II poł. XVI w. [[Hetyci]], południowa część Syrii w I poł. XV w. uległa ekspansji Egiptu; konflikt hetycko-egipski zakończył się opanowaniem przez Hetytów w I poł. XIV w. także południowej Syrii. W XI wieku Syria dostała się pod krótkotrwałe rządy [[Asyria|Asyrii]]; w okresie jej osłabienia w Syrii powstały liczne odrębne, niezależne państewka ([[Aramejczycy]]); w IX i VIII w. rządy asyryjskie zostały odnowione. Po upadku państwa asyryjskiego Syria została opanowana przez [[Medowie|Medów]], następnie w I poł. VI w. przez [[Państwo nowobabilońskie|Babilonię]]; w II poł. VI wieku Syria weszła w skład [[Iran|Persji]], tworząc jedną z [[satrapia|satrapii]].
 
=== Okres grecki ===
{{main|Seleucydzi}}
W [[332]] opanowana przez [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Wielkiego]]; w wyniku [[bitwa pod Ipsos|bitwy pod Ipsos]] [[301]], północna Syria weszła w skład ogromnej [[Seleucydzi|monarchii Seleucydów]], utworzonej przez [[Seleukos I Nikator|Seleukosa I Nikatora]]; później, po przeniesieniu do Syrii głównych jej ośrodków, zwanej też królestwem syryjskim, południowa część została włączona do Egiptu. Monarchia syryjska, obejmująca rozległe obszary od Indii po zach. wybrzeża Azji Mniejszej, stanowiła sztuczny twór polityczny o nadzwyczaj niejednolitej etnicznie, kulturowo, językowo i religijnie ludności. Jedynym oparciem dla panującej dynastii była armia oraz masowo zakładane, głównie w zachodniej części państwa, miasta greckie, dzięki którym coraz bardziej pogłębiała się hellenizacja kraju. Stolicami oraz głównymi ośrodkami handlu i kultury były Antiochia nad Orontesem (największe miasto w Syrii) i Seleucja nad Tygrysem. Rządy Seleucydów, mimo licznych sukcesów militarnych odnoszonych zwłaszcza przez [[Antioch III Wielki|Antiocha III Wielkiego]] (m.in. przyłączenie Palestyny), nie doprowadziły do większej konsolidacji państwa. Słabość gospodarki i brak wewnętrznej spoistości sprawiły, że to ogromne imperium nie umiało przeciwstawić się ekspansji Rzymu. Wojna podjęta przez Antiocha III zakończyła się jego klęską pod [[bitwa pod Magnezją|Magnezją]] [[190]], a następnie utratą części terytoriów zach. i ograniczeniem samodzielności politycznej. Próby odbudowania dawnej potęgi podejmowane przez [[Antioch IV Epifanes|Antiocha IV Epifanesa]] nie dały trwałych rezultatów; nękane częstymi powstaniami (największe [[powstanie Machabeuszów]], [[167]]) oraz atakowane z zewnątrz państwo Seleucydów słabło coraz bardziej.
 
=== Okres rzymski ===
{{main|Syria (prowincja rzymska)}}
W [[64 p.n.e.|64]]-[[63 p.n.e.]] opanowana przez [[Republika rzymska|Rzym]] i przekształcona w [[Syria (prowincja rzymska)|rzymską prowincję]]; w pierwszych wiekach n.e. Syria przeżyła rozkwit gospodarczy; uległa w znacznym stopniu chrystianizacji. W okresie cesarstwa miała duże znaczenie militarne – stanowiła bazę dla wypraw przeciwko [[Partia (kraina)|Partom]], potem [[Sasanidzi|Persom]]. Od IV-V w. wzrastał opór ludności syryjskiej przeciw hellenizacji, co znalazło wyraz w rozwoju piśmiennictwa w języku miejscowym i w opozycji do oficjalnego kościoła ([[monofizytyzm]]). W okresie bizantyjskim w VI i VII w. ulegała najazdom perskim.
 
W czasach rzymskich była podzielona na 10 okręgów: Commagene, Cyrrhestice, Pieria, Seleucis, Chalcidice, Chalybonitis, Palmyrene, Apamene, Cassiotis, Laodicene. [[Konstantyn]] wydzielił 2 północne okręgi: Commagene i Cyrrhestice w oddzielną prowincję Euphratensis. [[Teodozjusz II]] pozostałą część Syrii podzielił na 2 prowincje: Syria Prima, ze stolicą w Antiochii i Syria Secunda, ze stolicą w [[Apamea|Apamei]].
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Syria_starożytna”