Butelka lejdejska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne - Gralath, -zastosowanie? |
m int., WP:SK |
||
Linia 1:
[[Plik:Leydenjar.png|thumb|right|120px|Oryginalna butelka lejdejska]]
[[Plik:Leidse flessen Museum Boerhave december 2003.jpg|thumb|right|200px|Układ 4 butelek lejdejskich połączonych równolegle, Muzeum w [[Lejda|Lejdzie]]]]
'''Butelka lejdejska''' – urządzenie służące do gromadzenia [[ładunek elektryczny|ładunku elektrycznego]] będące pierwszym [[kondensator]]em. Jest to szklana [[butelka]], której obie powierzchnie – zewnętrzna i wewnętrzna – pokryte są odizolowanymi warstwami [[metal (materiałoznawstwo)|
== Historia ==
Wynalazcami butelki byli niezależnie od siebie [[Pieter van Musschenbroek]], profesor [[Universiteit Leiden|Uniwersytetu w Lejdzie]] i [[Ewald Jürgen Georg von Kleist]] z [[Kamień Pomorski|Kamienia Pomorskiego]]. Obaj donieśli o swoim wynalazku w [[1746]] r.
Wcześniej niż Pieter van Musschenbroek, ale później niż Georg von Kleist, prowadził doświadczenia z butelką lejdejską gdańszczanin [[Daniel Gralath]]<ref>Andrzej Januszajtis, Scientists In Old Gdańsk: 17th And 18th Centuries, TASK Quarterly, 5 No 3 (2001), ISSN 1428-6394</ref>. Wyjaśnił zasadę jej działania, zastosował łączenie wielu butelek w baterie. Swoje prace opisał w podręczniku ''Historia Elektryczności''.
W wersji Kleista było to naczynie ze szkła wypełnione wodą i zatkane korkiem, który był przebity na wylot [[miedź|miedzianym]] drutem. Butelkę można było naładować elektrycznie stykając pręt z naładowanym ciałem. Poprzez drut i wodę prąd dostawał się do środka naczynia i ładował dodatnio lub ujemnie jego wewnętrzne ścianki. [[pojemność elektryczna|Pojemność elektryczną]] można było znacznie zwiększyć, pokrywając szkło od zewnątrz i wewnątrz folią przewodzącą prąd. Po połączeniu obu folii przewodnikiem można było uzyskać wyraźne efekty rozładowania butelki lejdejskiej.
| |||