Jarzeniówka stabilizacyjna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Oznaczenia typów: drobne redakcyjne
WP:SK popr
Linia 1:
[[ImagePlik:Sg3s 1962.jpg|thumb|100px|Stabilitron SG3S produkcji ZSRR]]
'''Jarzeniówka stabilizacyjna''' (także: ''jarzeniowy stabilizator napięcia, stabiliwolt, stabilitron'') to [[lampa gazowana]] z [[zimna katoda|zimną katodą]] służąca do stabilizacji napięcia. Spełniała podobną rolę w układach lampowych jak [[dioda Zenera]] w półprzewodnikowych. Obecnie ma znaczenie wyłącznie historyczne.
 
== Budowa i zasada działania ==
[[ImagePlik:Doutnavka.svg|thumb|200px|Przykład charakterystyki napięciowo-prądowej jarzeniowego stabilizatora napięcia]]
Jarzeniówka stabilizacyjna wykorzystuje fakt małej zależności napięcia [[wyładowanie jarzeniowe|wyładowania jarzeniowego]] od płynącego prądu (na rysunku odcinek BC na charakterystyce). Zbudowana jest z pręta [[anoda|anody]] otoczonego możliwie dużym cylindrem [[katoda|katody]]. Katoda wykonana jest z [[molibden]]u, [[nikiel|niklu]] albo [[glin]]u i pokryta warstewką metali silnie alkalicznych jak [[sód]], [[potas]] czy [[cez]]. Całość otoczona jest bańką szklaną wypełnioną mieszanką [[gaz szlachetny|gazów szlachetnych]] pod odpowiednim ciśnieniem. Od jej składu i ciśnienia zależy robocze napięcie pracy. Zwykle stabilitrony zaopatrzone są w cokoły typowe dla [[lampa elektronowa|lamp elektronowych]], rzadziej zdarzają się niestandardowe wyprowadzenia elektrod.
 
Linia 13:
 
== Zastosowanie ==
* Równoległe [[stabilizator parametryczny|parametryczne stabilizatory ]] napięcia w układach niewielkiej mocy. Zasilanie stabilitronu odbywało się przez szeregowy rezystor, a obciążenie było do niego przyłączone równolegle.
* Źródła napięcia odniesienia w układach pomiarowych i [[stabilizatorachstabilizator]]ach zasilaczy.
* Przesuwniki poziomu we wzmacniaczach prądu stałego.
* [[Generator relaksacyjny|Generatory relaksacyjne]] w [[elektroniczne instrumenty muzyczne|elektronicznych instrumentach muzycznych]] i urządzeniach pomiarowych (na przykład jako generator piłokształtnej podstawy czasu w [[oscyloskop|oscyloskopach]]ach).
 
== Cechy charakterystyczne ==
Linia 22:
* Produkowane były także stabilizatory wieloelektrodowe dostarczające kilku napięć. Posiadały one kilka cylindrycznych katod umieszczonych jedna w drugiej.
* Stabilitrony charakteryzują się stosunkowo dużymi [[szumy (elektronika)|szumami]] własnymi.
* Przy konstrukcji zasilaczy ze stabilitronami należy pamiętać, że włączenie równolegle do lampy kondensatora o zbyt dużej pojemności może spowodować oscylacje relaksacyjne, a nawet jej zniszczenie.
* Dla otrzymania wyższego napięcia stabilizacji można stabilitrony łączyć szeregowo. Nie należy ich łączyć równolegle.
 
Linia 34:
== Bibliografia ==
{{Bibliografia start}}
# L. Niemcewicz, ''Lampy elektronowe i półprzewodniki'', Wyd. III, WKŁ, 1968.
{{Bibliografia stop}}