Johann Ludwig Yorck von Wartenburg: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
WP:SK, poprawa linków |
||
Linia 1:
[[Plik:Bluemax4.jpg|80px|left|Pour le Mérite]][[Plik:Hans David Ludwig Graf Yorck von Wartenburg.jpg|thumb|Hans David Ludwig Graf Yorck von Wartenburg]]
[[Plik:Yorckstatue.JPG|thumb|Pomnik Ludwiga Yorcka von Wartenburg w Berlinie]]
'''Hans David Ludwig Graf Yorck von Wartenburg''' (ur. 26 września [[1759]] - zm. 4 października [[1830]] roku) był [[Królestwo Prus|pruskim]] [[
Ojciec Yorcka, Dawid Jonatan Jark von Gostkowski, urodził się w [[Bytów|Bytowie]], na [[Pomorze Gdańskie|Pomorzu]]. Gostkowscy byli starym rodem [[Kaszuby|kaszubskim]]. Hans David urodził się w [[Poczdam]]ie i gdy dorósł, zmienił pierwszy człon nazwiska z ''Jark'' na ''Yorck'' i odrzucił polsko brzmiący drugi jego człon "Gostkowski".
Linia 7:
Yorck wstąpił do armii pruskiej w roku 1772, ale po siedmiu latach został zwolniony za niesubordynację i krytykowanie metod rekrutacyjnych swych przełożonych. Zaciągnął się następnie do armii [[Holandia|holenderskiej]] i przez trzy lata służył w [[Holenderskie Indie Wschodnie|Indiach Wschodnich]] w stopniu [[Kapitan (ranga)|kapitana]]. Gdy wrócił do Prus w roku 1785 został, po śmierci [[Fryderyk II Wielki|Fryderyka Wielkiego]], przywrócony do służby, by w roku 1794 wziąć udział w tłumieniu [[Insurekcja kościuszkowska|powstania kościuszkowskiego]] w [[Polska|Królestwie Polskim]], odznaczając się szczególnie podczas bitwy pod [[Bitwa pod Szczekocinami|Szczekocinami]].
W pięć lat później Yorck odznaczył się ponownie jako dowódca pułku piechoty lekkiej, będąc jednym z pierwszych w pruskiej armii szkoleniowców strzelców wyborowych. W 1805 został mianowany dowódcą brygady piechoty i w czasie przegranej bitwy pod [[Bitwa pod Jeną-Auerstedt|Jeną]] wyróżnił się jako dowódca straży tylnej. W czasie ostatniej bitwy korpusu [[Gebhard Leberecht von Blücher|Blüchera]] pod [[Lubeka|Lubeką]] został poważnie ranny i dostał się do niewoli.
Yorck odegrał niepoślednią rolę w reorganizacji armii pruskiej po zawarciu pokoju w [[
W marszu na [[Ryga|Rygę]] Yorck miał okazję wykazać się wysokim kunsztem w serii potyczek, które zmusiły [[Rosja]]n do schronienia się w murach miasta. W czasie całej kampanii rosyjscy generałowie wielokrotnie próbowali namówić go do przejścia na ich stronę; Yorck odrzucał te propozycje, ale coraz jaśniej dostrzegał, że francuska [[Wielka Armia]] wpadła w pułapkę bez wyjścia. W pewnym momencie marszałek [[Etienne Jacques Joseph Alexandre Macdonald|Macdonald]], jego bezpośredni francuski przełożony, wycofał się przed następującą armią [[Iwan Dybicz Zabałkański|Dybicza]] zostawiając Yorcka samemu sobie. Żołnierski obowiązek nakazywał mu bić się do końca próbując wyrwania się z matni, ale obudził się w nim pruski patriota. Miał do wyboru lojalność lub, ryzykując głową, przejście na stronę nieprzyjaciela. W końcu (20 grudnia), przekonany przez Dybicza, podjął ostateczną decyzję.
Podczas spotkania w [[Taurogi|Taurogach]] obaj z Dybiczem podpisali zawieszenie broni, a Yorck - nie pytając o zgodę króla - ogłosił, że korpus pruski jest, w toczonej właśnie wojnie, "neutralny". W Prusach wieść o tym przyjęta została z entuzjazmem, ale dwór nie mógł jeszcze zrzucić maski sprzymierzeńca Francuzów. Yorck został formalnie pozbawiony dowództwa i postawiony przed sądem polowym. Dybicz nie zezwolił na dostarczenie mu orzeczenia przez własne linie i ostatecznie Yorck został na stanowisku aż do zawarcia [[
17 marca [[1813]] Yorck wkroczył do [[Berlin]]a w atmosferze powszechnego uniesienia. Tego samego dnia król wypowiedział wojnę Francji. W czasie kampanii 1813-14 Yorck odniósł szereg dalszych sukcesów. Osłaniał odwrót Blüchera po przegranej pod [[Bitwa pod Budziszynem (1813)|Budziszynem]] i odegrał kluczową rolę w bojach nad [[Kaczawa|Kaczawą]]. Podczas marszu na [[Lipsk]] jego korpus wygrał pod Wartenburgiem n.Łabą (4 października) i wziął udział w zwycięskiej dla sił koalicji [[Bitwa Narodów|Bitwie Narodów]]. W kampanii francuskiej roku 1814 Yorck brał udział w bitwach pod [[Bitwa pod Montmirail|Montmirail]] i [[Bitwa pod Laon|Laon]].
Linia 20:
== Bibliografia ==
* Friedrich Wilhelm von Seydlitz, Tagebuch des Preussischen Armee Korps 1812, Berlin 1823
* Johann G. Droysen, Das Leben des Feldmarschalls Grafen York von Wartenburg, Essen 1996, ISBN 3-88851-160-7
{{DEFAULTSORT:Yorck von Wartenburg, Ludwig}}
[[Kategoria:Niemieccy wojskowi]]
[[Kategoria:Odznaczeni wojskowym Orderem Pour le Mérite]]
| |||