Jaskinia lawowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
nowe haslo |
znaczna rozbudowa |
||
Linia 1:
[[Plik:Thurston Lava Tube.jpg|thumb|250px|Nieczynny tunel lawowy w [[Park Narodowy Wulkany Hawai'i|Parku Narodowym Wulkany Hawai'i]].]]
'''Jaskinia lawowa''' – [[Jaskinia]] [[lawa wulkaniczna|lawowa]] jest naturalnym tunelem którym płynie lawa pod powierzchnią ziemi. Wypływa ona z wulkanu podczas jego erupcji. Tunele mogą obecnie odprowadzać lawę wulkaniczną ze źródła, bądź być pozostałością tego procesu w przeszłości.▼
[[Plik:Close-up of a skylight on coastal plain, with lava stalactites forming on the roof of the tube.jpg|thumb|250px|Otwór tunelu lawowego na Hawajach, którym wciąż płynie lawa. Widoczne są lawowe [[stalaktyt]]y.]]
== Linki zewnętrzne ==▼
▲'''Jaskinia lawowa''' –
[http://baztech.icm.edu.pl/baztech/cgi-bin/btgetdoc.cgi?BUS4-0001-0137 Przegląd Geologiczny- Jaskinie lawowe]▼
== Geneza ==
[http://www.quarto.pl/~gizus/islandia2007/index.php?topic=day_8&resolution=640x480 Jaskinia lawowa Stefanshellir- Islandia]▼
Jaskinie lawowe o pokroju tuneli tworzą się, gdy lawa o niskiej [[lepkość|lepkości]] zastyga na powierzchni, porczas gdy we wnętrzu wciąż trwa przepływ. Ściany tunelu pogrubiają się wraz ze stygnięciem skał, ale trwający przepływ może powodować topnienie skał położonych niżej, obniżając dno tunelu i jednocześnie podwyższając ściany.
== Położenie ==
Jaskinie lawowe są obecne w tych częściach świata, gdzie występują wypływy lawy typu [[lawa trzewiowa|pahoehoe]], szczególnie na [[wyspa wulkaniczna|wyspach wulkanicznych]]. Do najdłuższych znanych tuneli lawowych na świecie należą:
* Kazumura Cave na [[Hawaje|Hawajach]] - 61420 m długości
* Grutta das Torres na [[Azory|Azorach]] - 5150 m
* Ape Cave w stanie [[Waszyngton (stan)|Waszyngton]] w USA - 3978 m
* Surtshellir na [[Islandia|Islandii]] - 1970 m
=== Poza Ziemią ===
[[Plik:Mars caves from NASA orbiters.jpg|thumb|250px|Prawdopodobne otwory jaskiń lawowych na zboczach wulkanu Arsia Mons na Marsie, widziane z orbity.]]
Jaskinie lawowe zostały odkryte także na [[Księżyc]]u i [[Mars]]ie, dzięki obserwacjom z orbity. Księżycowe tunele lawowe są uważane za jedno z lepszych miejsc do założenia bazy i rozpoczęcia kolonizacji Księżyca<ref>{{cytuj stronę|opublikowany=CNN|url=http://edition.cnn.com/2010/TECH/space/01/01/moon.lava.hole/index.html|tytuł=Moon hole might be suitable for colony|data=1.01.2010}}</ref>, jako że dają naturalną ochronę przed promieniowaniem i ekstremalnymi zmianami temperatury na powierzchni. Podobnie tunele lawowe na Marsie mogą w odległej przyszłości posłużyć kosmonautom jako schronienie przed promieniowaniem, [[mikrometeoryt]]ami i surowymi warunkami pogodowymi na powierzchni planety<ref>[http://www.norwebster.com/mars/lavatube.html Martian Lava Tubes Revisited]</ref>.
{{Przypisy}}
▲== Linki zewnętrzne ==
▲* [http://baztech.icm.edu.pl/baztech/cgi-bin/btgetdoc.cgi?BUS4-0001-0137 Przegląd Geologiczny- Jaskinie lawowe]
▲* [http://www.quarto.pl/~gizus/islandia2007/index.php?topic=day_8&resolution=640x480 Jaskinia lawowa Stefanshellir- Islandia]
[[ca:Tub de lava]]
Linia 17 ⟶ 35:
[[pt:Tubo de lava]]
[[fi:Laavatunneli]]
| |||