Siateczka śródplazmatyczna: Różnice pomiędzy wersjami

1 [[jądro komórkowe]] <br />

2 [[Por jądrowy]] <br />

3 Szorstka siateczka śródplazmatyczna (Rough endoplasmic reticulum -– rER) <br />

4 Gładka siateczka śródplazmatyczna(sER) <br />

5 [[Rybosom]] na rER <br />

6 [[Białka]], które są transportowane <br />

7 [[Pęcherzyk]] transportowy <br />

8 [[Aparat Golgiego]] <br />

9 Biegun cis aparatu Golgiego <br />

10 Biegun trans aparat Golgiego <br />

'''Retikulum endoplazmatyczne''', '''siateczka śródplazmatyczna''', '''siateczka wewnątrzplazmatyczna''', '''ER''' ([łac.]] ''reticulum endoplasmaticum'', ''complexus reticuli cytoplasmatici'', [[ang.]] ''ER'' – ''endoplasmic reticulum'')- – wewnątrzkomórkowy i międzykomórkowy system kanałów odizolowanych od [[cytoplazma|cytoplazmy]] podstawowej [[błona biologiczna|błonami]] (membranami) biologicznymi. Tworzy nieregularną sieć cystern, kanalików i pęcherzyków.

Enzymem markerowym ('''markerem''') ER jest glukozo-6-fosfataza.

* [[Siateczka śródplazmatyczna szorstka|Retikulum endoplazmatyczne szorstkie]] (granularne) -– ER-g -– charakteryzujące się obecnością licznych [[Rybosom|rybosomówrybosom]]ów, osadzonych na jego zewnętrznej powierzchni, rozbudowywana w komórkach szybko rosnących oraz w komórkach w których zachodzi biosynteza białek (np. neurony, komórki nabłonka gruczołowego trzustki).

* [[Siateczka śródplazmatyczna gładka|Retikulum gładkie]] (agranularne) -– ER-a -– niezwiązane z [[rybosom]]ami, stąd jego nazwa -– gładkie. Rozwinięta w komórkach syntezujących niebiałkowe produkty organiczne (np. komórki jelita, komórki tkanki tłuszczowej).

Jej specjalizacją jest detoksykacja (niszczenie substancji toksycznych). Jest odpowiedzialne m.in. za syntezę tłuszczów -– tworzenie [[sferosom]]ów.

* przeprowadza unieczynnianie [[toksynaToksyny|toksyn]] i leków (szczególnie w komórkach [[wątroba|wątroby]]).

Pierwsze wzmianki o istnieniu w cytoplazmie komórki układów odpowiedzialnych za syntezę [[Białka|białek]] przeznaczonych na [[eksport]] datowane są na koniec [[XIX wiek]]u. W roku [[1887]] francuski [[cytologia|cytolog]] [[Ch. Garnier]] zaobserwował i opisał obszary cytoplazmy w [[komórki|komórkach]] pęcherzykowych [[trzustka|trzustki]] [[zwierzęta|zwierząt]] najedzonych, a więc produkujących duże ilości [[proenzym|zymogenu]] który intensywnie barwi się [[wskaźnikWskaźniki chemiczne|indykatorami]] zasadowymi, [[błękit metylowy|błękitem metylowym]] (zasadowy [[substancje barwiące|barwnik]] [[anilina|anilinowy]]). Cytoplazma komórek pochodzących z trzustki zwierząt głodnych nie wykazywała takich właściwości. Zjawisko barwienia się cytoplazmy w pewnych jej obszarach, Garnier nazwał bazofilią, natomiast obszary cytoplazmy -– ergastoplazmą.

Podobnych obserwacji dokonali [[O.Hertwig]] w komórkach wątroby i [[J. Nissl]] w komórkach nerwowych. W roku [[1950]] [[T. Casperson]] ustalił skład [[ergastoplazma|ergastoplazmy]] komórek drożdży posługując się [[analiza spektralna (analiza chemiczna)|analizą spektralną]]. Wyniki ujawniły obecność RNA. Kilka lat później J. Brachet stosując wybiórcze barwienie się [[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]] i [[Kwasy rybonukleinowe|RNA]] doszedł do podobnych wniosków. Aby przekonać się o słuszności swoich założeń zastosował trawienie komórek [[rybonukleazy|rybonukleazą]]. Po tym zabiegu obszary bazofilne nie wybarwiały się co świadczyło o zniszczeniu [[rybosom]]ów związanych z tymi strukturami. W 1953 roku [[Keith Porter|K.R. Porter]] pierwszy opisał tubularne składniki cytoplazmy komórki, odpowiadające obszarom bazofilnym -– ergastoplazmie. Nadał tym strukturom nazwę ''endoplasmic reticulum'', stosowaną po dzień dzisiejszy.<ref>Kilarski, Strukturalne podstawy biologii komórki</ref>.

# {{cytuj książkę |nazwisko=Kilarski|imię=Wincenty|autor link= |tytuł=Strukturalne podstawy biologii komórki|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN]]|miejsce=Warszawa|rok=2003|strony=379|isbn= 83-01-14070-4}}