Sorø: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
dodano geografie
poszerzenie historii
Linia 26:
| galeria_commons =
}}
[[Plik:Sorø Klosterkirke1.jpg|thumb|200px245px|Kościół klasztoru w Sorø]]
[[Plik:Sorø ca 1900.jpg|thumb|200px245px|Plan miasta z przeł. XIX i XX w.: nr 8 - kościół klasztorny, nr 9 - budynek Akademii]]
'''Sorø''' - miasto w [[Dania|Danii]], stolica [[Gmina Sorø|gminy Sorø]] i [[Zelandia (region)|regionu Zelandia]], położone na wyspie [[Zelandia (wyspa)|Zelandia]]. Ma 7535 mieszkańców ([[2008]]).
 
Linia 34:
 
==Historia==
Miasto zostało założone w XII w. Nazwa miasta oznacza miejsce podmokłe, co zgadza się w pełni z rzeczywistością, jako że Sorø jest z trzech stron otoczone jeziorami. W [[1142]] r. powstał tutaj klasztor [[Benedyktyni|benedyktynów]] założony z polecenia biskupa [[Absalon (biskup duński)|Absalona]], a w 1161 na jego miejscu klasztor cystersów. Kościół klasztorny stał się mauzoleum grobowym rodu Hvide i kilku królów Danii. W bydynkach poklasztornych z polecenia [[Chrystian IV|Chrystiana IV]] zorganizowano w 1623 r. [[Akademia w Sorø|Akademię]], w miejsce wcześniej istniejącej szkoły. W 1638 Sorø otrzymało prawa miasta handlowego<ref>J. P. Trap: ''Danmark. Sorø Amt, Gads Forlag'', Kopenhaga 1954, str. 632</ref>. Osada rozwinęła się po zwolnieniu osadników od płacenia podatków. Położenie Sorø, pośród kompleksów leśnych i jezior, z dala od głównych szlaków handlowych, hamowało rozwój miasteczka. W latach 1658-1660 okupacyjne wojska szwedzkie zadały znaczne szkody lokalnej akademii, mniejsze miasteczku. Sorø spłonęło w 1693. W XVIII w. w Sorø stacjonował garnizon wojskowy. W 1799 Sorø zostało siedzibą prowincji Sorø Amt. Miasteczko znalazło się pod okupacją angielską w 1807, a rok później stacjonowały tutaj oddziały hiszpańskie. W tym czasie liczba mieszkańców wynosiła zaledwie 600 osób<ref>J. P. Trap: ''Danmark. Sorø Amt, Gads Forlag'', Kopenhaga 1954, str. 632</ref>. W XIX w. miasto otrzymało połączenie kolejowe z [[Kopenhaga|Kopenhagą]] poprzez stację kolejową, którą wybudowano w sąsiedniej miejscowości, Frederiksberg, który graniczy od południa z Sorø. Budowa linii kolejowej (1856) oraz wcześniejsza (1808) budowa drogi w kierunku wschodnim, doprowadziły do przełamania wielowiekowej izolacji osady i wzrostu liczby mieszkańców. W 1850 było ich już 950<ref>J. P. Trap: ''Danmark. Sorø Amt, Gads Forlag'', Kopenhaga 1954, str. 632</ref>. Po usunięciu dawnych bram i innych budowli ograniczających rozbudowę, doszło w II poł. XIX w. do rozbudowy miasteczka. Od 1840 datuje się rozwój drobnej wytwórczości (fabryki, rzeźnia). W połowie XX w. Sorø wraz z przyległym Frederiksbergiem liczyło ok. 7000 mieszkańców<ref>J. P. Trap: ''Danmark. Sorø Amt, Gads Forlag'', Kopenhaga 1954, str. 632</ref>.
 
==Herb Sorø==
Linia 40:
 
==Zabytki==
'''Kościół klasztorny''' z XII w. zbudowany na planie krzyża łacińskiego. W kościele pochowani są biskup Absalon, [[Ludvig Holberg]] i następujący monarchowie duńscy:<ref>Lista pochówków królewskich w Sorø: [http://homepage.mac.com/crowns/ Sovereigns,Lista Kingdomspochówków andkrólewskich Royalw Landmarks of Europe and the AmericasSorø] </ref>
* król [[Krzysztof II]] (+zm. 1332)
* i jego żona królowa [[Eufemia pomorska]] (+zm. 1330)
* król [[Waldemar Atterdag|Waldemar IV]] (+zm. 1375)
* król [[Olaf Haakonsson|Olaf II]] (+zm. 1387; był również królem Norwegii jako Olaf IV).
 
'''[[Akademia w Sorø]]''' ''(Sorø Akademi)'' - obecny budynek wybudowano w l. 1822-27 po pożarze poprzedniego w 1813 r.
Linia 64:
* ''Lademann'', t. 26, str. 183, Kopenhaga 1987, ISBN 87-15-06078-0
* Kay Nielsen, Ib Askholm: ''Danmarks kongelige familier i 1000 år'', 2007, ISBN 978-87-91679-09-4
* J. P. Trap: ''Danmark. Sorø Amt, Gads Forlag'', Kopenhaga 1954
* ''Verd at se i Danmark. Seværdigheder fra A-Å'', Høst & Søn, Kopenhaga 1998, ISBN 87-14-29436-2
* Jakob H. Zeuthen: ''Bogen om danske kommunevåbener'', Aschehoug Forlag 2000, ISBN 87-11-12863-1