Wersja z 00:03, 23 wrz 2010 edytuj RibotBOT (dyskusja \| edycje) 43 525 edycji m robot dodaje: co:Fenòmenu ← poprzednia edycja		Wersja z 00:59, 26 paź 2010 edytuj anuluj edycję Alan ffm (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 85 538 edycji drobne redakcyjne, poprawa linków następna edycja →
Linia 1: {{DisambigR\|filozofii\|[[Zjawisko (~~stona ujednoznaczniająca~~ujednoznacznienie)\|inne znaczenia tego słowa]]}} {{~~wikisłownik~~Wikisłownik\|zjawisko}} '''Zjawisko''', '''fenomen''' ([[~~Greka~~Język grecki\|gr.]] ''phainomenon'' obserwowany) – pojęcie [[filozofia\|filozoficzne]] oznaczające to, co dane jest w [[poznanie zmysłowe\|poznaniu zmysłowym]], a więc obrazy, dźwięki, zapachy, smaki itd. == Historia i filozofia nauki == Jednym z celów filozofii i nauki antycznej Grecji było, wg [[Pierre Duhem\|Duhema]], "uratowanie zjawisk", czyli takie wytłumaczenie działań natury, które będzie w zgodzie z tezami kosmologicznymi powszechnie uznanymi. Było to szczególnie widoczne w [[~~astronomia~~Astronomia\|astronomii]], gdzie wprowadzano skomplikowane hipotezy (np. istnienie [[deferent]]ów) aby, w zgodzie z obserwowanymi zjawiskami, zachować koherencję m.in. [[Teoria geocentryczna\|teorii geocentrycznej]].▼ Według [[Galileusz]]a zjawiska są jedynym przedmiotem [[~~nauka~~Nauka\|nauki]]. W filozfii nauki pojęcie "zjawiska" bywa utożsamiane z pojęciem "[[~~zdarzenie~~Zdarzenie\|zdarzenia]]".▼ ▲Jednym z celów filozofii i nauki antycznej Grecji było, wg [[Pierre Duhem\|Duhema]], "uratowanie zjawisk", czyli takie wytłumaczenie działań natury, które będzie w zgodzie z tezami kosmologicznymi powszechnie uznanymi. Było to szczególnie widoczne w [[astronomia\|astronomii]], gdzie wprowadzano skomplikowane hipotezy (np. istnienie [[deferent]]ów) aby, w zgodzie z obserwowanymi zjawiskami, zachować koherencję m.in. [[Teoria geocentryczna\|teorii geocentrycznej]]. W XX wieku, filozofowie brytyjscy ([[George Edward Moore\|G. E. Moore]], [[Bertrand Russell]], [[Alfred Jules Ayer\|A. J. Ayer]]) używali pojęcia ''[[sense data]]'', "dane zmysłowe", które to pojęcie określać miało to co "widzimy naprawdę". Uważano, że naiwnością jest twierdzenie, że obserwujemy rzeczy jako takie; w rzeczywistości obserwujemy wyłącznie dane zmysłowe, i tylko je. Pojęcie to jest dziś odrzucone (m.in. dzięki krytyce zaproponowanej przez [[John Langshaw Austin\|J. L. Austina]] w ''Sense and Sensibilia'' w 1962 roku). Zastąpiono je po części pojęciem ''[[~~quale~~Qualia\|qualii]]''. ▼ ▲Według [[Galileusz]]a zjawiska są jedynym przedmiotem [[nauka\|nauki]]. W filozfii nauki pojęcie "zjawiska" bywa utożsamiane z pojęciem "[[zdarzenie\|zdarzenia]]". ▲W XX wieku, filozofowie brytyjscy ([[George Edward Moore\|G. E. Moore]], [[Bertrand Russell]], [[Alfred Jules Ayer\|A. J. Ayer]]) używali pojęcia ''[[sense data]]'', "dane zmysłowe", które to pojęcie określać miało to co "widzimy naprawdę". Uważano, że naiwnością jest twierdzenie, że obserwujemy rzeczy jako takie; w rzeczywistości obserwujemy wyłącznie dane zmysłowe, i tylko je. Pojęcie to jest dziś odrzucone (m.in. dzięki krytyce zaproponowanej przez [[John Langshaw Austin\|J. L. Austina]] w ''Sense and Sensibilia'' w 1962 roku). Zastąpiono je po części pojęciem ''[[quale\|qualii]]''. == Filozofia fenomenu == Zjawiska często przeciwstawiane są nieobserwowalnej, ale dostępnej rozumowo rzeczywistości ([[Platon]]) bądź istocie rzeczy lub jako "rzecz dla nas" – niepoznawalnym [[rzecz sama w sobie\|rzeczom samym w sobie]] przez [[Immanuel Kant\|Immanuela Kanta]]. W fenomenologii fenomen to to, co podmiotowi poznania jawi się bezpośrednio i naocznie -– fenomenem może być nie tylko konkretny zespół spostrzeżeń zmysłowych, ale też konkretny dany zespół spostrzeżeń wewnętrznych. == Zobacz też == Linia 20 ⟶ 19: * [[fenomenologia]] * [[sense data]] * [[~~quale\|~~qualia]] == Bibliografia == * [[Pierre Duhem]],: ''Sauver les phénomènes.'', Paryż, J. Vrin, 2003 (1908). * [[John Langshaw Austin]],: ''Sense and Sensibilia.'', 1962. [[Kategoria:Epistemologia]]

Zjawisko: Różnice pomiędzy wersjami