Wikipedia

Jąderko: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Orton (dyskusja | edycje)
935 edycji
Nie podano opisu zmian
m drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:Diagram human cell nucleus numbered version.svg|thumb|400px300px|Schemat budowy [[jądro komórkowe|jądra komórkowego]]<br />
1 -– [[błona jądrowa]], 2 -– '''jąderko''', 3 -– [[nukleoplazma]], 4a -– [[heterochromatyna]], 4b -– [[euchromatyna]], 5 -– [[rybosom]]y, 6 -– [[por jądrowy|pory jądrowe]]]]'''Jąderko''' (ang. ''nucleolus'') - ultraelement [[jądro komórkowe|jądra komórkowego]] odpowiedzialny za syntezę [[Kwas rybonukleinowy|RNA]], głównie [[rRNA]]. Jakościowo stanowi zagęszczenie [[chromatyna|chromatyny]]. W trakcie [[podział komórki|podziału komórkowego]] jąderko zanika. Można to uzasadnić zablokowaniem [[transkrypcja (genetyka)|transkrypcji]] genów kodujących rRNA, ponieważ wtedy [[chromosom]]y ulegają kondensacji.
 
'''Jąderko''' – ultraelement [[jądro komórkowe|jądra komórkowego]] odpowiedzialny za syntezę [[Kwas rybonukleinowy|RNA]], głównie [[rRNA]]. Jakościowo stanowi zagęszczenie [[chromatyna|chromatyny]]. W trakcie [[podział komórki|podziału komórkowego]] jąderko zanika. Można to uzasadnić zablokowaniem [[transkrypcja (genetyka)|transkrypcji]] genów kodujących rRNA, ponieważ wtedy [[chromosom]]y ulegają kondensacji.
Jąderko tworzone jest z obszaru jąderkotwórczego ([[organizator jąderka|NOR]]), u [[człowiek]]a występuje 10 NOR-ów (znajdujących się na ramionach krótkich chromosomów par 13, 14, 15, 21 i 22), a np. u świni 4 NOR-y.▼
 
▲Jąderko tworzone jest z obszaru jąderkotwórczego ([[organizator jąderka|NOR]]),; u [[człowiek]]a występuje 10 NOR-ów (znajdujących się na ramionach krótkich chromosomów par 13, 14, 15, 21 i 22), a np. u świni 4 NOR-y.
 
Jąderko jest luźno zawieszone w [[Nukleoplazma|nukleoplazmie]]. Nie jest obłonione, w czym przypomina rybosom.
Linia 8 ⟶ 10:
== Składniki jąderka ==
Aktywne transkrypcyjnie jąderko składa się z:
* '''ośrodków włóknistych''' (ang. FC, -z ang. ''fibrillar centers'') -– zlokalizowane są w nich geny kodujące rRNA,
* '''gęstego składnika włóknistego''' (ang. DFC, -z ang. ''dense fibrillar component'') -– utworzony jest z włókien o średnicy 4-54–5 [[nanometr|nm]] i długości do 50 nm, gęsto upakowanych w pasma i często otaczająych ośrodki włókniste,
* '''składnika ziarnistego''' (ang. GC, -z ang. ''granular component'') -– tworzą go ziarna o średnicy 15-2015–20 nm w postaci pól wymieszanych z gęstym składnikiem włóknistym,
* '''chromatyny związanej z jąderkiem''' (ang. NAC, -z ang. ''nucleolar associated chromatine''),
* '''wakuol jąderkowych''' (NV, z ang. NV - ''nucleolar vacuoles'').
 
== Typy jąderek ==
Można wyróżnić następujące typy strukturalno-czynnościowe jąderek:
* jąderka uformowane w nukleolonemę ('''jąderka gąbczaste''') -– znajdują się w większości komórek syntetyzujących jąderkowy RNA; struktury [[rybonuleoproteina|rybonukleoproteiny]] w takich jąderkach tworzą luźną gąbczastą strukturę.
* '''jąderka zwarte''' -– charakteryzuje je jednolite, ciasne ułożenie włókien i ziaren jąderkowych, zwykle wymieszanych. Najłatwiej uwidocznić je w jądrach młodych, szybko rosnącycyhrosnących komórek.
* '''jąderka zwarte z segregacją składników''' -– w jąderku takim poszczególne składniki rybonukleoproteiny tworzą wyraźnie oddzielone od siebie strefy. W jąderkach tego typu nie zachodzi synteza rRNA.
* '''jąderka pierścieniowate''' -– charakteryzuje je obwodowe rozmieszczenie składników rybonukleoproteiny. Synteza RNA w takich jąderkach jest całkowicie zahamowana lub przebiega bardzo powoli, ale stan taki może być odwracalny.
* '''mikrojąderka''' (jąderka resztkowe) -– synteza RNA w takich jąderkach jest zahamowana; najczęściej widoczne są w starych komórkach, degenerujących.
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę|tytuł=Seminaria z cytofizjologii dla studentów medycyny, weterynarii i biologii|wydawca=Wydawnictwo Medyczne Urban i Patrner|miejsce=Wrocław|rok=2002|rozdział=Stanisław Orkisz, Hieronim Bartel: Organizacja i funkcjonowanie jądra komórkowego|inni=pod redakcją Jerzego Kawiaka i Macieja Zabla|isbn=83-87944-62-9}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Jąderko”