Roztwór buforowy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
TXiKiBoT (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: ht:Kapasite tanpon
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 4:
Mechanizm działania buforu najłatwiej jest prześledzić na przykładzie układu słabego kwasu i komplementarnej do niego soli. W tym przypadku głównym źródłem silnej zasady (A-) nie jest słabo dysocjujący kwas lecz mocno zdysocjowana sól (XA):
 
: XA X<sup>+</sup>(aq) + A<sup>-</sup>(aq) (''1'')
 
Niezależnie od wyjściowych składników bufora, po ich rozpuszczeniu w wodzie i częściowej [[dysocjacja elektrolityczna|dysocjacji]] tworzy się równowaga słabego kwasu (HA) i sprzężonej z nim mocnej zasady (A-):
 
: HA(aq) + H<sub>2</sub>O H<sub>3</sub>O<sup>+</sup>(aq) + A<sup>-</sup>(aq) (''2'')
 
która jest odpowiedzialna za odporność buforu na zmiany pH.
Linia 28:
 
=== Wzór van Slyke'a ===
'''Wzór van Slyke'a''' pozwala obliczyć pojemność buforową β jako funkcję pH roztworu, dla układu typu: HA + A<sup>-</sup> (łącznie z obszarem nadmiaru mocnego kwasu lub nadmiaru mocnej zasady):
 
: <math>\beta = \ln 10 \left(C \frac{[H^{+}]\cdot K_{a}}{\left( [H^{+}] + K_{a}\right)^{2}} + [H^{+}] + [OH^{-}]\right)</math>
gdzie:
*: <math>''C'' = [HA] + [A^{-}]<sup>–</mathsup>] – łączne stężenie słabego kwasu i jego soli
*: ''K''<mathsub>K_{a}</mathsub> – stała dysocjacji kwasu HA
*: <math>\ln 10 \approx 2,303</math>
Największa pojemność buforowa pojawia się w obszarze buforowym dla pH = pK<sub>a</sub> oraz dla dużych nadmiarów mocnego kwasu lub zasady (daleko poza obszarem buforowym).
 
Linia 45:
 
Do najważniejszych buforów należą:
* [[bufor wodorowęglanowy]]: {{chem|H|2|CO|3}}; {{chem|HCO|3|-}}
* [[bufor octanowy]]: [[kwas octowy|CH<sub>3</sub>COOH]], [[Octan sodu|CH<sub>3</sub>COONa]] w zakresie pH = 3,5 – 65–6
* [[bufor amonowy]]: [[Amoniak|NH<sub>3</sub>]]* H×H<sub>2</sub>O, [[chlorek amonu|NH<sub>4</sub>Cl]] w zakresie pH = 8 – 118–11
* [[bufor fosforanowy]]: NaH<sub>2</sub>PO<sub>4</sub>, Na<sub>2</sub>HPO<sub>4</sub> w zakresie pH = 5,5 – 85–8
* [[bufor boranowy]]: H<sub>3</sub>BO<sub>3</sub>, Na<sub>2</sub>B<sub>4</sub>O<sub>7</sub> w zakresie pH = 7 – 97–9
 
Bufory utrzymują ściśle określone pH ustroju wszystkich organizmów, którego zachwianie może spowodować śmierć organizmu. Bufory krwi człowieka utrzymują pH w granicach: 7.,35-7.,45.
 
W organizmach ludzkich znaczącą rolę pełnią bufory: