Gryzelda Batorówna: Różnice pomiędzy wersjami

Gryzelda Batory była trzecim z kolei dzieckiem magnata [[Węgry|węgierskiego]] Krzysztofa Batorego, a zarazem drugim potomkiem z jego drugiego małżeństwa z Elżbietą Bocskai. Miała dwóch starszych braci: przyrodniego [[Baltazar Batory (zm. 1577)|Baltazara]] i rodzonego Mikołaja<ref>I. Horn, ''Andrzej Batory'', Warszawa 2010, s. 308.</ref>. Została ochrzczona pod imieniem Krystyny nadanym jej na cześć babki ze strony matki, Krystyny Sulyok<ref name="Horn">I. Horn, ''Andrzej Batory'', Warszawa 2010, s. 65.</ref>. W 1572 urodził się najmłodszy z braci Batorówny – [[Zygmunt Batory|Zygmunt]], późniejszy [[Władcy Siedmiogrodu|książę siedmiogrodzki]]. Od dzieciństwa Krystynę fascynowała jazda konno. Specjalnie dla niej sprowadzono z [[Turcja|Turcji]] kucyka, dzięki któremu nauczyła się powozić z wielką wprawą<ref name="Horn2">I. Horn, ''Andrzej Batory'', Warszawa 2010, s. 63.</ref>. Dziewczyna była również dobrze wykształcona. Wynajęto dla niej nauczycieli, od których pobierała lekcje literatury i łaciny. Wychowywana była przez matkę w religii [[Ewangelicyzm|ewangelickiej]], której nie wyrzekła się aż do śmierci<ref>I. Horn, ''Andrzej Batory'', Warszawa 2010, s. 63–64.</ref>.

W 1576 stryj Krystyny, Stefan Batory został koronowany na króla Polski. Pod koniec 1580 Batory zaplanował małżeństwo bratanicy z owdowiałym [[Kanclerz wielki koronny|kanclerzem wielkim koronnym]] [[Jan Zamoyski|Janem Zamoyskim]]<ref>I. Horn, ''Andrzej Batory'', Warszawa 2010, s. 62–63.</ref>. Małżeństwo miało wzmocnić wpływy rodu [[Batory (dynastia)|Batorych]] w [[Polska|Polsce]]. Z powodu młodego wieku dziewczyny zaręczyny zostały odłożone do 1582. Król zaplanował przejście Krystyny na [[katolicyzm]], czemu jednak dziewczyna stanowczo się sprzeciwiała. Po śmierci matki Batorówny w 1581, [[jezuici]] z [[Kolozsváru]] przez półtora roku bezskutecznie próbowali nawrócić dziewczynę<ref name="Horn2" />.

Wkrótce przed ślubem z Zamoyskim, Krystyna zmieniła imię na Gryzelda. Przypuszcza się, że do zmiany imienia doszło z inicjatywy Giorgia Blandraty, medyka w służbie królowej węgierskiej [[Izabela Jagiellonka|Izabeli Jagiellonki]]<ref>I. Horn, ''Andrzej Batory'', Warszawa 2010, s. 64.</ref>. Pod imieniem Gryzeldy bratanica królewska pojawia się po raz pierwszy w źródłach w kwietniu 1583<ref name="Horn" />. Ślub Batorówny z Zamoyskim odbył się 12 czerwca 1583 w [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|katedrze na Wawelu]]. Uroczystości weselne trwały dziesięć dni. Gryzelda przybyła na Wawel z orszakiem tysiąca stu osób, wśród których znajdowało się sześciuset żołnierzy pilnujących posagu panny młodej<ref>Dokładny opis uroczystości weselnych został zamieszczony w: I. Horn, ''Andrzej Batory'', Warszawa 2010, s. 66–69.</ref>. Zaślubiny i huczne wesele Zamoyskich zostało dokładnie opisane przez przebywającego wówczas na dworze królewskim [[heraldyka]] [[Bartosz Paprocki|Bartosza Paprockiego]]<ref>S. Leśniewski, ''Jan Zamoyski. Hetman i polityk'', Warszawa 2008, s. 80–81.</ref>.

Jako żona Zamoyskiego, Gryzelda utrzymywała bogatą korespondencję z możnowładcą siedmiogrodzkim Jánosem Gálffym i swym bratem stryjecznym, [[Biskupi warmińscy|biskupem warmińskim]] [[Andrzej Batory|Andrzejem Batorym]]<ref>I. Horn, ''Andrzej Batory'', Warszawa 2010, s. 145, 169.</ref>.

Po ślubie z Zamoyskim, Gryzelda długo nie mogła mieć dzieci. Po kilku latach małżeństwa, w sierpniu 1589 po siedmiomiesięcznej ciąży Gryzelda urodziła martwą dziewczynkę. Wkrótce Gryzelda zaszła w ciążę po raz drugi i w marcu 1590 na świat przyszła kolejna córeczka. Dziewczynka przyszłaurodziła na światsię przedwcześnie, jednak była zdrowa i wiązano z nią duże nadzieje<ref name="Horn3">I. Horn, ''Andrzej Batory'', Warszawa 2010, s. 171.</ref>. Nazajutrz po urodzeniu dziecka, Zamoyska zachorowała na [[ospa|ospę]], która okazała się śmiertelna dla Gryzeldy. Trzecia żona Jana Zamoyskiego zmarła 14 marca 1590. Córka Jana i Gryzeldy umarła dwa tygodnie później<ref name="Horn3" />. Pogrzeb Batorówny odbył się w czerwcu. Po śmierci siostry, Zygmunt Batory zażądał od Zamoyskiego zwrotu posagu Gryzeldy, który wynosił dziewięćdziesiąt forintów w złocie<ref>I. Horn, ''Andrzej Batory'', Warszawa 2010, s. 171–172.</ref>.