Wersja z 21:41, 24 maj 2010 edytuj Perohanych (dyskusja \| edycje) 622 edycje Nie podano opisu zmian ← poprzednia edycja		Wersja z 00:54, 1 kwi 2011 edytuj anuluj edycję Gagorski (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 1777 edycji m poprawa linków do ujedn. i przek. następna edycja →
Linia 1: [[Plik:Scithians Pectoral.jpg\|thumb\|Złoty pektorał scytyjski z IV wieku p.n.e. z kurhanu [[Towsta Mohyła\|Towsta Mogiła]] na Ukrainie, zbiory Muzeum Historycznych Kosztowności Ukrainy w Kijowie]] [[Plik:Pectoral celtic.JPG\|thumb\|Pektorał celtycki z brązu z Les Moidons we Francji, zbiory Musée des Antiquités nationales w Saint-Germain-en-Laye]] [[Plik:Pectoral Rameses II Louvre E79.jpg\|thumb\|Pektorał Ramzesa II, zbiory Luwru]] Linia 7: == W starożytności == Ozdoby takie znane były już w czasach [[starożytność\|antycznych]] w [[starożytny Egipt\|starożytnym Egipcie]], [[Starożytny Rzym\|Rzymie]], [[Tracja\|Tracji]] czy u [[Celtowie\|Celtów]] , [[Scytowie\|Scytów]] i [[Żydzi\|Żydów]]. W starożytnym Egipcie, gdzie była noszona przez [[faraon]]ów i [[~~arcykapłan~~Arcykapłan (w Biblii i judaizmie)\|arcykapłanów]]ów, a także u arcykapłanów żydowskich oraz w starożytnym Rzymie pektorały były symbolem władzy. W egipskich pektorałach królewskich głównym elementem była złota płytka z cyzelowaną dekoracją figuralną i wprawionymi [[kamienie szlachetne\|kamieniami szlachetnymi]]. Pektorały kapłanów, umieszczane w grobowcach na piersiach zmarłego, wykonane były ze [[srebro\|srebra]], srebra pozłacanego, [[Brązy\|brązu]], a nawet drewna pozłacanego i przedstawiały najczęściej boga [[Horus]]a w postaci [[sokoły\|sokoła]] z rozpostartymi szeroko skrzydłami. Linia 15: == W tradycji żydowskiej == W starożytnym Izraelu pektorały nosili królowie i arcykapłani. Pektorał królewski zapewne przypominał pektorały egipskie lub kananejskie. Pektorał arcykapłana (hebr. ''hoszen'', ang. bibl. ''breastplate'') był sztywną, prostokątną kopertą (podobną do katolickiej bursy), w której znajdowały się losy [[Urim i Tummim]], a na jego powierzchni przymocowanych było 12 szlachetnych kamieni, reprezentujących [[Dwanaście Plemion Izraela\|12 plemion Izraela]]. == W tradycji chrześcijańskiej == [[Plik:Pektorały Poznań.JPG\|thumb\|Pektorały biskupów i arcybiskupów poznańskich, Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu]] Pektorał (łac. crux pectoralis) – pektorał [[chrześcijaństwo\|chrześcijański]] to ozdobny [[krzyż]], [[relikwiarz]] noszony na piersiach przez duchownych [[prawosławie\|prawosławnych]] i [[katolicyzm\|katolickich]], najczęściej złoty, zdobiony emalią lub [[kamienie szlachetne\|kamieniami szlachetnymi]]. Zwykle były w nim umieszczane [[~~relikwia\|~~relikwie]] [[męczennik]]ów. Nie ma przepisów odnośnie materiału i wykonania tego krzyża, jak również konieczności umieszczania w nim relikwii. Pochodzi z relikwiarzyków noszonych przez duchowieństwo na chrześcijańskim Wschodzie, a później na Zachodzie. Były to naczyńka różnych kształtów z relikwiami męczenników. Dlatego pektorał stał się znakiem zwycięstwa nad cierpieniem i śmiercią. Od XI w. pektorał noszony był na piersiach przez [[opat]]ów, [[biskup]]ów, [[kardynał]]ów i [[papież]]y. Od wieku XII prawo kościelne nakazywało noszenie go przez biskupów jako znak wierności Chrystusowi. Zwyczaj zakładania pektorału na czas sprawowania czynności liturgicznych stał się obowiązkiem po [[Sobór ~~Trydencki~~trydencki\|Soborze Trydenckim]], gdy w 1570 r. papież [[Pius V]] nakazał biskupom obowiązkowo nosić pektorał podczas Mszy Świętej. Pektorał zawieszano na szyi na sznurze, w Polsce natomiast - na łańcuchu (zezwolenie [[Leon X\|Leona X]] z 1519 r.). W wieku XVII upowszechniło się noszenie krzyża przez biskupów na co dzień, także poza [[liturgia\|liturgią]]. Obecnie Ceremoniał biskupi przewiduje umieszczanie go pod [[ornat]]em, czy [[~~kapa~~Kapa (religia)\|kapą]]. W kościele Wschodnim krzyż napierśny, acz znacznie skromniejszy od pektorału, nosi w czasie mszy [[prezbiter]]. == Zobacz też == * [[Towsta Mohyła\|Towsta Mogiła]] == Bibliografia ==

Pektorał: Różnice pomiędzy wersjami