Materia (filozofia): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
EmausBot (dyskusja | edycje)
m r2.6.4) (robot dodaje: az:Materiya (fəlsəfə)
m małe poprawki redakcyjne, uproszczony disambig, jawny spis treści
Linia 1:
{{spis treści}}
{{disambigR|materii zw punktu widzeniarozumieniu filozofii|[[materia (fizyka)|współczesne poglądy naukowe na materię]] lub [[Materia|inne znaczenie tego słowa]]}}
'''Materia''' ([[łacina{{lang|łac.]]la}} ''materia'') to [[byt]] rozciągający się w [[Przestrzeń (filozofia)|przestrzeni]] i w [[Czas (fizyka)|czasieczas]]ie, chociaż położenie [[Przedmiot|obiektów]] materialnych nie musi być jednoznacznie określone. Materia jest jednym z podstawowych [[pojęcie|pojęć]], jednak od początków [[filozofia|filozofii]] była rozpatrywana i rozumiana w różny sposób.
 
Nazwa ''materia'' została wprowadzona do filozofii wraz z innymi terminami łacińskimi dopiero w okresie hellenistycznym ([[III w.wiek p.n.e.|III]]-[[I w.wiek p.n.e.]]).
 
== Historia ==
=== Starożytność ===
W [[Jońska filozofia przyrody|jońskiej filozofii przyrody]] [[Anaksymander]] rozpatrywał ogólne prawa przekształcania się [[przyrodanatura|przyrody]], a mianowicie prawa ruchu, który jest nieodłączny od materii.
 
[[Empedokles]] zerwał z [[monizm]]em poprzednich filozofów, do których są zaliczani [[Tales z Miletu]], [[Anaksymenes]], [[Heraklit]], [[Ksenofanes]], przyjmując jako podstawowe składniki przyrody cztery [[żywioły]]: [[woda|wodę]], [[powietrze]], [[ziemia|ziemię]] i [[ogień]].
 
W tym pierwszym okresie filozofii (do [[V w.wiek p.n.e.]]) pojęcie materii nie było jeszcze sprecyzowane, ani stosowane, wymienione ''żywioły'' traktowano jako podstawowe zasady ([[archeArché]]) przyrody, toteż określanie tych filozofów jako ''materialistów'' w dzisiejszym rozumieniu nie znajduje uzasadnienia.
 
[[Platon]] uważał, że przyroda stanowi jedność elementów materialnych i pierwiastków idealnych oraz duchowych. [[Ziemia|Świat]] został zbudowany z istniejącego już przedtem tworzywa. [[Wszechświat]] powstał za sprawą [[Demiurg]]a z nieokreślonej, bezkształtnej materii. W ten sposób Platon wprowadził nową koncepcję materii, którą uważał za [[Abstrakcja (filozofia)|abstrakcyjny]] składnik [[ciało (fizyka)|ciał]].
 
[[Arystoteles]] rozróżniał w każdym obiekcie [[forma substancjalna|formę]] i materię. Materia (inaczej: [[materia pierwsza]]) nie istnieje samodzielnie, jest tylko podłożem [[zjawisko|zjawisk]] i przemian, bezpostaciowym, bezkształtnym tworzywem, z którego powstają [[byt]]y w wyniku kształtowania jej przez [[forma substancjalna|formę substancjalną]] właściwą dla danej klasy bytów i dla danego indywidualnego bytu.
 
=== Średniowiecze ===
[[Tomasz z Akwinu]] nauczał, że istotą [[Substancja (filozofia)|substancji]] cielesnych jest [[forma substancjalna|forma]] i [[materia pierwsza|materia]]. Był to pogląd wspólny z Arystotelesem, zwany [[hilemorfizm]]em.
 
=== Czasy nowożytne ===
Linia 36 ⟶ 37:
== Zobacz też ==
{{wikisłownik|materia}}
* [[materia (fizyka)]], [[materializm]]
 
[[Kategoria:Ontologia]]