Order Orła Czarnego: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Luckas-bot (dyskusja | edycje)
m r2.5.2) (robot dodaje: sl:Red črnega orla
Mix321 (dyskusja | edycje)
WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{DisambigR|orderu pruskiego|[[Order Czarnego Orła (Albania)]]}}
[[Plik:Hoge Orde van de Zwarte Adelaar Pruissen.jpg|thumb|Gwiazda i krzyż Orderu Czarnego Orła ]]
[[Plik:Ordenskette.JPG|thumb|[[Kollana]] Orderu Czarnego Orła]]
'''Order Czarnego Orła''' ([[język niemiecki|niem]]. ''Hoher Orden vom Schwarzen Adler'', potocznie zwany ''Schwarzer Adlerorden'') był do roku [[1918]] najwyższym [[odznaczenie|odznaczeniem]]m [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]], zaś obecnie jest [[Order domowy|orderem domowym]] b. panującej pruskiej i cesarsko-niemieckiej dynastii [[Hohenzollernowie|Hohenzollernów]].
 
== Historia ==
Po uzyskaniu przez elektora saskiego [[August II Mocny|Augusta Mocnego]] polskiej korony królewskiej [[Elektorzy Rzeszy|elektor]] [[Brandenburgia|Brandenburgii]] [[Fryderyk I HohenzollernPruski|Fryderyk III]] zapragnął także zostać królem i po długim oporze cesarza dostał zezwolenie na przyjęcie tytułu ''króla w Prusach'' (niem.: ''König in Preussen''), tj. w dawnych [[Prusy Książęce|Prusach Książęcych]]), które leżały poza terenem [[Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego|Świętego Cesarstwa Rzymskiego]]. Koronował się w [[Kaliningrad|Królewcu]] [[18 stycznia]] [[1701]] r.roku jako [[Fryderyk I Hohenzollern|Fryderyk I]].
 
Za godło nowego królestwa wybrano zrywającego się do lotu czarnego orła (pochodzącego z herbu książąt pruskich, który to z kolei herb został nadany wraz lennem w [[1525]] r. podczas [[Hołd pruski|Hołdu Pruskiego]] w [[Kraków|Krakowie1525]] [[Albrecht Hohenzollern (1490-1568)|Albrechtowi Hohenzollernowi]]roku przez polskiego króla [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]]). Król Fryderyk I ustanowił w dniu ogłoszenia królestwa także jednoklasowy Order Czarnego Orła, najwyższe i wówczas jedyne odznaczenie nowego państwa (parę lat później pozazdrościł mu tego August Mocny i ustanowił [[Order Orła Białego]]).
 
Order był początkowo [[zakon rycerski|zakonem rycerskim]] i mógł liczyć tylko 30 członków (oprócz pruskich królewiczów, którzy otrzymywali go w 10 roku życia). Do roku [[1848]] wszyscy kandydaci nie należący do rodów panujących Rzeszy musieli wykazać się ośmioma szlacheckimi generacjami i dostać order mogli dopiero po 30 roku życia. Od tego roku order mogli także otrzymywać nie-szlachcice, którzy przy nadaniu Czarnego Orła uzyskiwali dziedziczne szlachectwo.
 
== Insygnia ==
Insygniami orderu są emaliowany na niebiesko [[krzyż maltański]] z czarnymi orłami między ramionami, w medalionie awersu , którego znajduje się na złotym tle spleciony monogram założyciela '''FR''', oraz ośmiopromienna srebrna gwiazda z pruskim orłem na czerwonym tle, otoczonym dewizą orderu ''SUUM CUIQUE'' ([[łacina|łac.]] ''Każdemu to co się należy'') oraz wieńcem laurowym. Order noszony jest na pomarańczowej Wielkiej Wstędze z lewego ramienia na prawy bok. Kawalerowie Czarnego Orła nosili zawsze krzyż [[komandor|komandorski]]ski [[Order Czerwonego Orła|Orderu Czerwonego Orła]] jako dekorację na szyi.
 
W bardzo rzadkich przypadkach order był nadawany z brylantami na krzyżu i gwieździe - takie odznaczenie otrzymał jako jeden z niewielu [[Otto von Bismarck]]. Od roku 1701 do 1918 order otrzymało 407 osób (nie licząc pruskich książąt krwi).
Linia 18:
Jako szczególne wyróżnienie nadawano order z [[kollana|kollaną]]. Składała się na przemian z emaliowanych na czarno orłów pruskich z wiązką błyskawic w szponach i z [[inicjał]]ów założyciela "FR" otoczonych czterema koronami królewskimi.
 
== Bibliografia ==
* Gustav Adolf Ackermann, ''Ordensbuch sämmtlicher in Europa blühender und erloschener Orden'', Annaberg 1855
{{Pruskie odznaczenia}}
 
[[Kategoria:Odznaczenia cywilne|Order Czarnego Orła]]
[[Kategoria:Pruskie odznaczenia|Czarnego]]