Kastrat: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Anulowanie wersji nr 26900852 autora 89.78.197.25 słowo trochę staroświeckie ale to inna kategoria wiekowa
m ort., WP:SK
Linia 1:
{{Opera}}
[[Plik:Carlo Broschi.jpg|thumb|250px|Carlo Broschi znany jako [[Farinelli]] - jeden z ostatnich wielkich kastratów w historii opery.]]
'''Kastrat''' ([[Włoski|wł.]] ''castrato'') – Rodzaj wysokiego głosu męskiego zbliżonego do sopranu lub altu, jednak donośniejszy, o znacznie mocniejszym brzmieniu. Dawniej, głównie w epoce [[Barok|barokubarok]]u, terminem "Kastratkastrat" określano mężczyznę z chirurgicznie usuniętymi jądrami, który to takim głosem dysponował. Praktyka stosowana była między [[XVI wiek|XVI]] a [[XVIII wiek|XVIII]] wiekiem.
 
Nie należy łączyć terminu "Kastratkastrat" z pojęciem [[Eunuch|eunuchaeunuch]]a. Eunuch to mężczyzna lub chłopiec pozbawiony wszystkich narządów płciowych, w tym [[Prącie|prącia]], służący w [[Harem|haremieharem]]ie. Mianem Kastratakastrata powinno się zaś określać specyficzny rodzaj [[Głos ludzki|głosu]] męskiego lub mężczyznę takim głosem dysponującego. Dawniej jedyną metodą osiągnięcia takiej [[Głos ludzki|wysokości głosu]] u mężczyzny było chirurgiczne usunięcie [[Jądro (anatomia)|jąder]], stąd mężczyzn chirurgicznie pozbawionych jąder zaczęto nazywać kastratami.
 
Współcześnie pojęcie "Kastratkastrat" może odnosić się także do mężczyzny poddanemu zabiegowi tzw. [[Kastracja chemiczna|kastracji farmakologicznej]], który z wyboru lub pod przymusem prawnym przyjmuje specjalistyczne środki chemiczne obniżające poziom [[Testosteron|testosteronutestosteron]]u w ustroju. Na skutek takiego postępowania nie odczuwa on [[Popęd płciowy|popędu seksualnego]].
 
Mężczyźni wykastrowani przed okresem dojrzewania posiadali małą, zbliżoną wielkością do dziecięcej krtań i dzięki temu mogli rozwijać umiejętności wokalne w zakresie [[sopran]]anu i innych głosów typowych dla kobiet. Jednak głos kastrata nie był (nie jest) głosem typowo kobiecym- odznaczał się (odznacza się) o wiele potężniejszym brzmieniem i specyficzną, łączącą siłę z delikatnością barwą. W okresie największego rozkwitu [[Opera (dzieło)|opery]] kastraci byli obsadzani w rolach, gdzie były potrzebne tzw. "głosy anielskie". Szczególne zapotrzebowanie na kastratów w operze wiąże się z zakazem papieskim, obowiązującym w latach [[1588]]-[[1793]], który zabraniał kobietom publicznych występów (niemniej jednak papież [[Sykstus V]] surowo zabronił kastracji młodych chłopców w konstytucji ''Cum frequenter'' z 1587<ref>''Encyklopedia Katolicka'', t. 8, Lublin 2000, s. 962.</ref>).
Linia 12:
W połowie [[XVIII wiek|XVIII]] wieku w Europie opinia publiczna uznała kastrację za barbarzyństwo i praktyka kastrowania młodzieńców została oficjalnie potępiona. Stała się ukrywanym procederem. W połowie [[XIX wiek|XIX]] wieku ostatecznie została uznana za bezprawną i karalną. Do czasu zakazu papieskiego w [[1903]], kastraci śpiewali w [[chór]]ach kościelnych, między innymi w słynnym chórze [[Kaplica Sykstyńska|Kaplicy Sykstyńskiej]], w [[Watykan]]ie. Ostatni znany kastrat - [[Alessandro Moreschi]], znany jako Rzymski Anioł, zmarł w [[1922]] roku. Zachowały się mechaniczne nagrania jego głosu dokonane w latach [[1902]] i [[1904]].
 
Dziś partie kastratów śpiewane są przez [[mezzosopran|mezzosoprany]]y i [[kontralt|kontralty]]y (kontralt jest głosem niezwykle wszechstronnym, odpowiadającym parametrom typowym dla kastratów), także przez [[sopran|soprany]]y. Oddzielną grupę w wykonywaniu muzyki pisanej dla kastratów stanowią [[kontratenor|kontratenorzy]]zy, odznaczajyodznaczają się większymi możliwościami wokalnymi w sklali [[alt|altu]]u, ale zdecydowanie ustępujący kobietom w górnym zakresie sopranu. Bardzo rzadko zdarza się, że chłopcy przed mutacją (o ile przechodzą ją w późniejszym okresie) śpiewają głosem wyróżniającym się wśród głosów chłopięcych potężną siłą i bogatą barwą, będącym namiastką głosu kastrata ([[Donald Collup]], [[Texas Boys Choir]]).
 
== Zobacz też ==